Eerder op de dag verliet Dilma – Brazilianen noemen iedereen bij de voornaam, hun staatshoofd dus ook – nog stuurs zwijgend het spoedberaad dat ze met de belangrijkste ministers van haar centrumlinkse kabinet had belegd. Nadat verscheidene volksvertegenwoordigers in de loop van de dag om een publieke reactie riepen verscheen ze om negen uur ’s avonds toch maar op tv.
Waar was het mooi-rood-is-niet-lelijkjasje?
Net als veel Brazilianen – lang niet alle, want in de bar om de hoek bleef de forrómuziek tijdens haar toespraak gewoon doorblèren – zat ik aan de tv gekluisterd. Maar zó weinig verrassends had Dilma te melden dat ik gebiologeerd raakte door het feit dat ze, van het ene been op het andere wiebelend, haar praatje afstak in een beige pak, tegen een beige achtergrond. Waar was haar onafscheidelijke mooi-rood-is-niet-lelijkjasje? Was de kleur van haar al meer dan tien jaar regerende Arbeiderspartij (PT) te politiek voor dit moeilijke moment? Blijkbaar. Bovendien was PT-kopstuk Fernando Haddad, de burgemeester van São Paulo, de afgelopen weken een van de hoofddoelen van de protestgolf en riekt de hele Arbeiderspartij volgens veel Brazilianen naar het beruchte Mensalão-corruptieschandaal.
Het eerste deel van Dilma’s tien minuten durende, van tevoren opgenomen en krakkemikkig gemonteerde toespraak valt kort samen te vatten. “Ik hoor de stemmen die om verandering roepen,” zei ze. Wel drie keer. En dat had ze deze week al een paar keer eerder gezegd. En: “vreedzame demonstraties zijn een onderdeel van de democratie, maar geweld en vandalisme kunnen we onder geen beding toestaan.” Tja, wat zou ze anders zeggen?
Driepuntenlijstje
Vervolgens kwam ze met beloften. Die leken concreet omdat ze er een mooi driepuntenlijstje van gemaakt had. Voor het gemak doe ik dat ook even:
1. Een nationaal plan om het openbaar vervoer in de grote steden te verbeteren
2. Honderd procent van ’s lands olie-opbrengsten in onderwijs steken
3. Duizenden dokters uit het buitenland importeren om het onderbemande publieke gezondheidsstelsel uit de brand te helpen
Geen van deze voorstellen is echter écht nieuw en de vraag is natuurlijk of ze ze in praktijk zal weten te brengen en zo ja, op welke termijn. Details ontbraken.
Met transport, onderwijs en gezondheid liet ze de hoofdredenen van de huidige protestgolf allemaal aan bod komen – behalve eentje. Over politiegeweld zweeg ze in alle talen.
WK
Voorts sprak ze mooie, maar vage woorden – Portugees is daar uiterst geschikt voor – over meer transparantie en minder corruptie. En toen kwam er, bijna aan het eind van haar speech, onverwacht toch nog iets interessants: een alinea of twee over de Confederations Cup en het WK en de plicht ‘onze gasten met hetzelfde respect te ontvangen waarmee wij in andere gastlanden ontvangen zijn.’ Interessant in die zin dat het net leek alsof FIFA-baas Sepp Blatter deze alinea’s geschreven had.
Vanavond de grote test?
De reactie onder de Brazilianen in mijn omgeving en op de sociale media was lauw. Niks buitengewoons, vaagheid troef. Is het voldoende om een eind te maken aan de onrust die nu al bijna twee weken duurt?
Op verschillende plekken in het land protesteerde men gisteravond lustig verder. De wedstrijd tussen Brazilië en Italië, vanavond om 21:00 Nederlandse tijd, zou wel eens de grote test kunnen worden: de vorige wedstrijd van het Braziliaanse elftal, woensdag in Fortaleza, bracht 25.000 demonstranten op de been en eindigde in ernstige rellen.
Brazilië – Italië wordt in mijn standplaats Salvador gespeeld (in het stadion op de foto rechts) dus ik heb alvast maar weer azijn ingeslagen, vóór dat spul hier op de bon gaat.
