Als Nederland het niet doet, doet Duitsland het wel. De Duitse Bondsregering stemde deze week in met de verkoop van 164 tanks en pantservoertuigen aan Indonesië. Eerder ketste een soortgelijke overeenkomst tussen Indonesië en Nederland af. De Tweede Kamer vreest dat de Indonesische autoriteiten de wapens in zullen zetten tegen de eigen bevolking.
Ook in Duitsland bestaat die angst. Maar dit bleek voor de centrum-rechtse regering van bondskanselier Angel Merkel (CDU) geen beletsel om de verkoop door de firma Rheinmetall goed te keuren.
De Duitse wapenexport bloeit. De afgelopen jaren verdubbelde de omzet. Volgens het Zweedse onderzoeksinstituut Sipri neemt de Duitse export met een marktaandeel van 11 procent wereldwijd de derde plaats in, na de Verenigde Staten (30 procent) en Rusland (23 procent).
Mensenrechtenorganisaties, woordvoerders van de kerken en linkse oppositiepartijen zijn zeer kritisch over deze ontwikkeling. Volgens de critici verkoopt Duitsland ook wapens aan regimes, zoals dat in Indonesië, en ook in het Midden-Oosten en Noord-Afrika, die het met de mensenrechtensituatie niet zo nauw nemen. 'Mensenrechten tellen onder Merkel in het geheel niet,' schreef het weekblad Die Zeit. 'Duitsland is het land van de onbegrensde wapenleveranties geworden'.
'Duitsland is het land van de onbegrensde wapenleveranties geworden' (Die Zeit)
Wegens het nazi-verleden ligt in Duitsland alles wat met oorlog, staatsgeweld en wapentuig te maken heeft zeer gevoelig, met name bij pacifistisch-christelijke en linkse kiezers. Zo stonden de traditionele Paasmarsen dit jaar in het teken van het verzet tegen de wapenexport. En deze week wonnen drie middelbare scholen, die onder het motto 'Schule ohne Bundeswehr' ('School zonder Bundeswehr') gastlessen door Duitse soldaten weigeren, de Aachener Vredesprijs 2013.
Geheimzinnigheid
In Duitsland moet elke wapenleverantie – niet alleen die door de overheid, ook door private ondernemingen – door een speciaal regeringsorgaan worden goedgekeurd. Maar die Bondsveiligheidsraad, waarin de bondskanselier en een aantal belangrijke ministers zitting hebben, blinkt uit in geheimzinnigheid. Alles wat er gezegd en besloten wordt, blijft strikt geheim. Het parlement, dat pas achteraf wordt geinformeerd over afgegeven export-licenties, klaagt al jaren over het gebrek aan transparantie. Oppositiepartijen eisen het recht om de regering op haar wapenbeleid te controleren.
Volgens bewapenings-deskundige Joachim Krause (61) bestaat in Duitsland een grote kloof tussen retoriek en werkelijkheid. Om de pacifistisch gestemde publieke opinie tegemoet te komen, verdedigen opeenvolgende regeringen wapenverkopen met het argument dat zij leveren aan bevriende naties, die in de vredeshandhaving in hun regio een centrale rol spelen. Zo kan worden vermeden worden dat Duitse soldaten op vredesmissie moeten. Ook een omstreden wapenovereenkomst met Saoedi Arabië werd onlangs zo door Merkel uitgelegd. Maar in werkelijkheid gaat het de regering om de miljarden euro's die met de leveranties zijn gemoeid, zegt Krause in Der Tagesspiegel. 'Het is tijd voor meer eerlijkheid,' aldus de wapendeskundige. 'Er moet een einde komen aan de huichelarij.'
Verschenen in: De Persdienst
