Paleiokastro aan de rand van de Navarino baai aan de westkust is er één van. Wat haar onderscheidt van de anderen, is dat dit kasteel geen toeristische attractie is. Het ligt er helemaal verlaten bij en de enige toegangspoort tot het terrein staat op instorten. En toch trekt het jaarlijks vele bezoekers.
Eén onverharde hobbelige weg leidt naar Paleiokastro, ook wel het oude Navarino kasteel genoemd. Die weg gaat over een dijk in de Navarino baai. Aan het einde van de dijk begint het wandelpad naar boven, naar het kasteel. Daar staat ook een bord met de melding dat het kasteel gesloten is vanwege serieus gevaar.
De meeste bezoekers negeren het waarschuwingsbord. Het vooruitzicht om te dolen over een verlaten kasteelterrein met uitzicht over de Navarino baai, het beroemde Voidokilia strand en de Ionische zee is gewoon te verleidelijk.
Oorsprong van het huidige kasteel
De basis van het huidige kasteel werd in 1278 door baron Nicholas II Saint-Omer gebouwd. Hij was de zoon van een Franse ridder, die voor zijn diensten ten tijde van de kruistochten grondbezit kreeg in Griekenland.
Van Nicholas II is bekend dat hij vrijwel onneembare forten bouwde. Paleiokastro aan de Navarino baai is er één van. Hij was niet de eerste die het nut van een nederzetting op deze klif inzag. De Atheners hadden 425 jaar voor Christus al een nederzetting gebouwd. Ze gebruikten het als uitvalsbasis om de Spartanen een lesje te leren.
En nog verder terug in de tijd, zou koning Nestor uit de gedichten van Homerus op deze plaats een haven hebben gehad. Een grot aan de noordkant van de klif waarop dit kasteel staat, verwijst er nog naar. Ook is vlak bij dit kasteel een graftombe gevonden die wordt toegeschreven aan een zoon van koning Nestor. Koning Nestor zou in de 13de eeuw voor Christus geleefd moeten hebben.
Pylos haven
De klif grenst aan één kant met de Ionische zee, aan de andere kant ligt Gialova lagune en Voidokilia strand. Het is moeilijk voor te stellen dat hier in de 13de eeuw voor Christus een haven met stad was gevestigd, genaamd Pylos.
Paleiokastro ligt pal naast een smalle doorgang naar de Navarino baai, waardoor de eigenaar van het kasteel volledige controle had over wie er kwam en ging. De smalle doorgang was een garantie voor het veilig aanmeren van schepen. Niet alleen veilig voor rovende piraten, maar ook qua kalmte van het water in deze afgeschermde baai.
Nu ligt Pylos helemaal aan de andere kant van de baai, dankzij de Ottomanen.
Een gewild kasteel
Nicolas II overleed in 1371, waarna zijn bezit in de handen viel van het algemene hertogdom. Hij was dan wel twee keer getrouwd, maar had geen kinderen gekregen.
Lange tijd ging het kasteel van hand tot hand, tot in 1423. Toen verwierven de Venetianen het kasteel na vele jaren van onderhandelen. Ze hebben er alleen niet lang van kunnen genieten. Al in 1500 moesten ze het kasteel alweer overdragen aan de Ottomanen.
Uitzicht over Voidokilia strand en deel van Gialova lagune vanaf het kasteel
Van Paleiokastro naar Neokastro
In 1572 gooiden de Ottomanen de ingang naar Navarino baai bij Paleiokastro dicht. Naar verluidt deden ze dat met tot zinken gebrachte schepen van de slag bij Lepanto. Die slag tegen de heilige liga hadden de Ottomanen verloren. Maar vanwege de verdeeldheid onder de deelnemers van de heilige liga werd door die slag alleen de groei van het Ottomaanse rijk richting West-Europa gestopt. Er werd hen geen land afgenomen.
Het was in die tijd dat de Ottomanen een nieuw kasteel aan de andere ingang van de Navarino baai bouwden. Dit was en is nu nog de enige opening naar zee waar grotere schepen doorheen kunnen varen. Met de ingang bij Paleiokastro afgesloten en een nieuw kasteel bij de zuidingang, kregen de Ottomanen volledige controle over de hele Navarino baai. Niemand kwam of vertrok zonder gezien te worden door de Ottomaanse wachters.
Einde van Paleiokastro
Met het nieuwe kasteel in gebruik, raakte Paleiokastro met haar mooie uitzichten in verval. Slechts een handvol soldaten verbleef er om de vesting te bewaken, maar het kasteel werd niet meer onderhouden. Toen de Venetianen in 1686 een poging deden om Paleiokastro te veroveren, gaven de toen nog 100 aanwezige soldaten zich snel over. Venetiaan Francesco Morosini veroverde daarna ook het nieuwe kasteel en een groot deel van Peloponnesos. In 1715 pakten de Ottomanen het land met bijbehorende kastelen echter weer af van de Venetianen.
Paleiokastro nu
Vandaag staat één van de oude toegangspoorten 24 uur per dag open. De deuren zijn al lang geleden verwijderd. Gelijk na binnenkomst ziet de bezoeker aan de rechterkant een toren die half omgevallen is. Ook voor een leek is het helder dat binnen niet al te lange tijd de toren verder zal instorten en dat dan de enige entree naar het binnenterrein van dit kasteel definitief dicht zal zijn.
Wie nu wandelt over de oude vestingmuren vlak bij de ingang, heeft uitzicht over de Ionische zee. Sicilië dat ten westen van het kasteel ligt, is net te ver verwijderd om te kunnen zien.
Diverse paden leiden de bezoeker over het binnenterrein. Deze zijn gevormd door eerdere bezoekers. Eén pad leidt naar de restanten van een binnenpoort, die de entree vormt naar het hoogst gelegen gedeelte van het kasteel.
Al struinend over het terrein sta je oog in oog met omgevallen kasteelmuren, zie restanten van trappen, diverse ondergrondse opslagplaatsen en muurtjes van wat vroeger vast gebouwen zijn geweest.
Vestingmuur van Paleiokastro
In dit hoger gelegen gedeelte kun je ook over de vestingmuren wandelen, maar dan die aan landzijde. Daar kijk je uit over Voidokilia met haar halfronde strand. Volgens New York Times één van de mooiste stranden ter wereld. Flamingo’s en witte reigers waden door het ondiepe water in de lagune, dat er pal naastligt. In de verte zie je de vele olijfgaarden op de glooiende heuvels die leiden naar de besneeuwde bergtoppen van het Taïgetos-gebergte.
Hoe lang Paleiokastro nog bezocht kan worden, is onbekend. Toch hoop ik dat nog vele bezoekers de kans krijgen om verliefd te worden op dit mooi gelegen middeleeuws kasteel aan het randje van de Navarino baai op Peloponnesos.
