Een derde weg in Venezuela

Woensdag 12 maart was het voorlopige dieptepunt in de onrust in Venezuela: drie doden. De teller gaat nu al richting dertig en er lijkt niet snel een eind te komen aan de chaos. Maar er staan mensen op met andere ideeën.

De regering en de demonstranten blijven elkaar de schuld geven van het geweld en van de doden en gewonden die daarbij vallen. De onderlinge haat lijkt te groot om bruggen te slaan en een dialoog aan te gaan om de problemen van schaarste van eerste levensbehoeften, devaluatie van de nationale munt en de hoge criminaliteit aan te pakken.

Ondertussen gaan er steeds luider andere stemmen op, die het over een andere boeg willen gooien. De Venezolaanse schrijver en filmmaker Orlande Verde, die in Antwerpen woont, beschrijft het in het Belgische tijdschrift MO zo: “Toch zijn er gematigde stemmen die de zoektocht naar consensus niet opgeven , maar veel te vaak worden overschaduwd door de radicalen langs alle kanten.”

Bruut geweld

Hij interviewt voor MO drie landgenoten. De bekendste is Julio ‘Coco’ Jiménez, op Twitter actief als @juliococo, die dagelijks interviews geeft aan de media, tot CNN toe. De tweede is Omar Ramírez, een chavista (aanhanger van de overleden president Hugo Chávez) pur sang en de derde is Verónica Zubillaga, een academica die betrokken is bij projecten om het geweld in de Venezolaanse samenleving te beteugelen.

Alledrie spreken ze over bruggen slaan en op het niveau van de straat en de wijk samenwerken. “Oppositie en regeringsaanhangers zouden zich moeten bezighouden met de (h)erkenning van de ander”, zegt Verónica tegen Orlando Verde.

En dat is precies wat er niet gebeurt. De regering probeert met bruut geweld de demonstraties de kop in te drukken en de oppositie, althans de radicaalste elementen daarvan, is bezeten door het idee dat “de castro-communistische regering” moet “oprotten”. Op Twitter heb ik ook al de eerste foto’s van bewapende demonstranten gezien. Dus hun claim dat ze pacifistisch zijn begint scheuren te vertonen.

Geen helder alternatief

Alledrie de Venezolanen, ook de chavista Omar, vinden de demonstraties legitiem omdat de problemen waartegen ze zich richten –  de schaarste, het alsmaar duurder wordende leven en het geweld op straat – reëel zijn. Maar met de eis dat de regering aftreedt zijn ze het niet eens. “Wat we nodig hebben is eenheid”, zegt Omar, “een geheel dat ondanks alle verschillen naar een gemeenschappelijk doel streeft”.

Het staat er allemaal wat ongemakkelijk beschreven in het Nederlands – of het vertaalde Spaans? – van Orlando Verde. Maar het is machtig interessant dat hij deze drie mensen hun zegje heeft laten doen, omdat ze zo goed het probleem verwoorden waar Venezuela voor staat. De regering Maduro, die voortgekomen is uit de regering Chávez, is niet de oplossing, omdat ze het land in economische chaos heeft gestort, en democratisch heeft verzwakt. Justitie en de kiesraad, om maar twee instanties te noemen die onafhankelijk zouden moeten zijn, worden beheerst door de regering. De oppositiegezinde pers wordt steeds meer de mond gesnoerd. Maar de oppositie is niet met een helder alternatief gekomen. Hoe wil de oppositie de problemen van Venezuela oplossen? Niemand die het weet. Dan kun je ook niet verwachten dat mensen achter je gaan staan als je de regering omver wilt werpen.

Beter dan Oekraïne

Zo lang de beide kemphanen zo koppig tegenover elkaar blijven staan, is er maar één oplossing: dat er uit het volk mensen opstaan die naar andere wegen zoeken om uit de impasse te komen. Daarvan lijken deze drie mensen een goed voorbeeld. Als zij en hun geestverwanten hun invloed kunnen uitbreiden, komt Venezuela er misschien beter uit dan Oekraïne.

Julio ‘Coco’: “De dialoog die we nodig hebben moet plaatsvinden aan de basis, tussen broers, neven, schoolmaten en collega’s. Die dialoog is pas begonnen en vertrekt vanuit eensgezindheid over vier essentiële thema’s: verwerping van de gewelddadige repressie van de protesten, verwerping van de anarchistische protesten van een deel van de oppositie, verwerping van de economische politiek van de overheid en het feit dat we allemaal slachtoffers zijn van het crimineel geweld in dit land.”

Vanmorgen, vrijdag 14 maart, las ik ook nog over een theatercollectief in de hoofdstad Caracas dat mensen van allerlei pluimage bijeenbrengt om een eensgezind protest tegen de politiek van de regering te laten horen. Past prima in de verzameling van Orlando Verde.

Intussen zit oppositieleider Leopoldo López nog steeds in zijn cel van twee bij twee, in afwachting van een formele aanklacht wegens betrokkenheid bij de dood van demonstranten en een poging tot het omverwerpen van de regering. López had er op gemikt dat hij met zijn vrijwillige overgave aan justitie de held van het volk zou worden. Ik weet het zo net nog niet. Herinneren jullie je nog mijn vorige verhaal? (Voor lezers van elinea.nl: klik hier)

Betaald twitteren

Tot slot nog dit. Ik zit de onrust in Venezuela voor jullie bij te houden vanuit Rio, omdat ik (nog) niet genoeg belangstelling bij opdrachtgevers heb gevonden om een reis naar Venezuela rendabel te maken. Ik speel à la Chris Klomp met het idee om een Twitter-account te openen met een slotje waar me alleen mensen die betalen kunnen volgen. Dan tweet ik me helemaal suf voor die volgers vanuit Venezuela en schrijf ik uiteraard ook verhalen voor TPO Magazine. Ga naar @wiesNL – een tijdelijk account dat ik heb geopend om de belangstelling te peilen – en reageer.

Mijn gekozen waardering € -

Wies Ubags (1962) werkt vanuit Brazilië voor oa het ANP. Ze is ook te horen op de Nederlandse en Belgische radio (vooral BNN, WNL en VRT).  Ze schrijft over ambitie in Latijns Amerika, in het klein en in het groot. Economische onderwerpen krijgen veel aandacht.