Lees ik dat goed in de krant? Verzekeraars mogen ouders vertellen over gratis tandzorg voor kinderen. Als dit bericht op waarheid berust is het beslist interessant. Een ervaring uit het verleden maakt mij alert.
Regelgeving
Waarom alert? Omdat de regelgeving rond het privacy thema sinds 1999 er zeker niet soepeler op is geworden. Denk aan de AVG. Ik ben geen jurist en heb niet gevolgd of er vanuit de overheid verandering is opgetreden. Destijds was het uitgangspunt van de toezichthouder dat een oordeel pas achteraf wordt geveld. Dus geen vrijstelling vooraf. Geen inzicht. Dat betekende dat mijn toenmalige werkgever ondanks maximale voorbereiding toch een verwijt kreeg na een aanschrijven (blanco enveloppe e.d.) van zo’n 50.000 verzekerden met diabetes. Afnemers van medicijnen als orale antidiabetica of Insuline om het even eenvoudig te stellen. In zeker zin het nuttig gebruik van big data (al heette dat destijds niet zo) Er was een klacht van een apotheker en een verzekerde als ik mij goed herinner. Bovendien werd gesteld dat een contractuele relatie met de zorgverzekeraar inhield dat bemoeienissen beperkt moesten blijven tot het doel waarvoor gegevens waren gevraagd en geleverd. De afwikkeling van een verbintenis. Een flinke streep door de rekening van het voorgenomen ondersteunen van Diseasemanagement van volksziekte diabetes. Maar dan ook ziekten als chronisch hartfalen en astma/COPD. Diseasemanagement verdween voorlopig naar een bureaulade.
Preventie
Ik ben dus wel heel benieuwd hoe dit uitpakt en of de hoera berichten (verzekeraar CZ) wellicht wat voorbarig zijn. Er hoeft maar een narrige verzekerde te zijn, toch? Vroeger zeiden we: een klacht kost voor de klager een postzegel, maar voor de aangeklaagde een hoop ellende. Anderzijds is het wel zo dat momenteel steeds meer ingezet wordt op preventie. Denk even aan aanpak overgewicht en rookverslaving. Is dit de aanzet voor een blijvend veranderende rol. Het is een vraag.
https://www.rijnmond.nl/nieuws/185808/DSW-spoort-ouders-aan-om-met-kinderen-naar-tandarts-te-gaan
Tijdsbeeld
Voor geinteresseerden is het goed om te weten dat juist rond 1999 overtuigend werd aangetoond dat systematische aanpak van mensen met diabetes leidde tot minder complicaties. Systematische aanpak werd mogelijk dankzij zelfcontrole. De patient noteerde de zelf geregistreerde bloedsuikerwaarden in de Diabetespas en besprak die uitslagen bij controle.
Verspreiden van de Diabetespas door een verzekeraar
Persbericht/3 november 1999
Samenvatting Een verzekeraar heeft uit haar verzekerdenbestand een selectie gemaakt ten behoeve van het verspreiden van de Diabetespas. Aan de Registratiekamer (Rgk) is gevraagd of de wijze waarop de verzekeraar de Diabetespas heeft verspreid verenigbaar is met het doel van zijn verzekerdenbestand. Het doel van de verspreiding van de Diabetespas is verzekerden die aan de chronische ziekte diabetes mellitus lijden, bewust te maken van hun eigen inbreng in hun gezondheidstoestand. De selectie van diabetespatiënten vond plaats aan de hand van declaraties voor bepaalde geneesmiddelen. De verzekeraar heeft deze diabetes mellitus als eerste ziektebeeld gekozen in het kader van het ontwikkelen van disease management programma’s. Deze zijn gericht op een integrale benadering van preventie, diagnostiek en behandeling van een bepaalde chronische ziekte. Het leveren van een bijdrage aan de kwaliteit van het leven van de patiënten en het beperken van de schadelast van de verzekeraar zijn doeleinden van deze programma’s. De Diabetes Vereniging Nederland en de Nederlandse Diabetes Federatie, waarin ook de zorgverleners zijn vertegenwoordigd, zijn bij de voorbereiding van de uitgifte van de diabetespas betrokken. Het voornemen om de pas aan te bieden is tevoren niet kenbaar gemaakt aan de verzekerden.
De Rgk. heeft beoordeeld of het gebruik van de declaratiegegevens door de verzekeraar als ‘verenigbaar gebruik’ in de zin van artikel 6 Wet persoonsregistraties (WPR) kan worden beschouwd. De Rgk hanteert bij de beoordeling van de vraag of er sprake is van verenigbaar gebruik vijf criteria, die ontleend zijn aan de wetsgeschiedenis van de Wet bescherming persoonsgegevens (Kamerstukken II, 25892). Deze criteria zijn ook richtinggevend in de Gedragscode Verwerking Persoonsgegevens Verzekeringsbedrijf (zie toelichting artikel 4.1.2). Voorts heeft de Rgk onder ogen gezien of de gevolgde werkwijze bij de verspreiding van de Diabetespas ook in andere opzichten aan de wettelijke voorwaarden voldeed.
De Rgk concludeert dat bij het beoogde geheel wel sprake is van een zekere verwantschap met het primaire doel van de rechtsverhouding tussen verzekeraar en verzekerde, maar dat er ook sprake is van omstandigheden die bijzondere aandacht vergen. De aard van de gebruikte gegevens en de wijze waarop deze zijn verkregen brengt met zich mee dat striktere eisen dienen te worden gesteld aan de doelbinding. Het gaat namelijk om een specifieke groep patiënten met een bepaald ziektebeeld. Deze laatste omstandigheid leidt ertoe dat tevens rekening dient te worden gehouden met de striktere beperkingen die zijn gesteld over de verwerking van medische gegevens. Voor het verwerken van medische gegevens gelden strikte beperkingen. De Rgk. acht het gebruik van medische gegevens voor de verspreiding van de Diabetespas niet noodzakelijk voor de uitvoering van een verzekeringsovereenkomst, dan wel voor de goede uitvoering van de Ziekenfondswet (ZFW) of de Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten (AWBZ).
Van negatieve gevolgen voor de verzekerden is niet gebleken. De Rgk. onderkent de service-aspecten van de Diabetespas. De belangenorganisaties van diabetespatiënten zijn bij de realisering van het project betrokken, evenals de zorgverleners die bij deze belangen-organisaties zijn aangesloten. De verzekerden zijn echter tevoren niet genformeerd over de voorgenomen aanbieding van de pas en hen is ook niet de mogelijkheid geboden bezwaar te maken tegen de voorgenomen werkwijze of daarmee in te stemmen.
De Registratiekamer komt tot de conclusie dat de verzekeraar bij de verspreiding van de Diabetespas buiten de verzekeringsovereenkomst, onderscheidenlijk de ZFW of de AWBZ is getreden. De gegevens van verzekerden zijn gebruikt voor een doel dat – zonder nadere waarborgen – niet verenigbaar was met het doel waarvoor die gegevens verkregen zijn. Omdat een specifieke groep verzekerden met een bepaald ziektebeeld is geselecteerd, had alleen de uitdrukkelijke (schriftelijke) toestemming van de betrokken verzekerden dit gebrek kunnen repareren. De Registratiekamer merkt tevens op dat de gevolgde handelwijze dreigt te treden in de rechtsverhouding tussen patiënt en zorgverlener. Er was geen legitieme grond voor bemoeienis van de verzekeraar met de individuele zorgverlening. Het verstrekken van de Diabetespas is een eerste stap in de Disease Management-programma’s. De Rgk. benadrukt het belang van het treffen van adequate privacywaarborgen daarbij om ongewenste grensoverschrijdingen te voorkomen. Tenslotte signaleert de Registratiekamer een risicovolle ontwikkeling bij vermenging van het belang van de verzekeraar bij kostenbeheersing en de taak toe te zien op de inhoudelijke kwaliteit van de zorg door de zorgverlener. Onderdeel van de gewenste waarborgen is het samenwerken met beroeps- en patiëntenorganisaties, maar de eigen rol van de betrokkenen patiënten of verzekerden mag daarbij niet uit het oog worden verloren.
3 november 1999, z1998-00919
