Het lelijke eendje van Europa heet Moldavië. Weggestopt tussen Roemenië en Oekraïne probeert het twintig jaar na de val van het communisme nog steeds overeind te krabbelen. Hier krijgen werknemers de laagste maandsalarissen (honderd euro), is weinig geld en veel werkloosheid.
Een jarenlange politieke strijd tussen de praktisch even grote groep aanhangers van het oude communisme en degenen die de blik naar het Westen richten, zorgde voor stilstand in het landsbestuur. Met als extra handicap Transdnjestrië, Oost-Moldavië dat zichzelf onafhankelijk heeft verklaard en zijn eigen wetten hanteert. Dit landsdeel is echter wel goed voor zeventig procent van de industriële productie en negentig procent van de energie.
Groeispurt
Maar Moldavië recht de rug en moet zijn nadelen gaan ombuigen tot voordelen, meent Valeriu Lazăr, minister van Economische Zaken en vicepremier. Zodat buitenlandse investeerders meer interesse tonen, hun kapitaal inbrengen en het land van een broodnodige groeispurt voorzien. "Met als uiteindelijke doel dat ons eigen talent minder snel Moldavië verlaat omdat wij ook wat te bieden hebben.''
Wie Moldavië als uithoek van Europa ziet, is volgens Lazăr te negatief. "We zitten strategisch juist goed. Dichtbij het Westen, dichtbij Rusland, dichtbij de zee. We kunnen zo de rol van China overnemen.'' Omdat China zich enorm ontwikkelt stijgen daar de kosten en de salarissen. Moldavië kan inmiddels de concurrentieslag aan. "En wij kunnen door onze geografische ligging veel goedkoper transporteren'', aldus Lazăr.
Gratis
Maar is het raadzaam voor bedrijven hier zaken te doen? Lazăr is positief: hij is net terug van een overleg met de EU over een vrijhandelsverdrag. "Dat gaat mogelijk al vanaf volgend jaar in.'' Daarmee raakt Moldavië echter een grote inkomstenbron kwijt: de importheffingen. "We bouwen die vijf tot zeven jaar af. We geven inkomsten op maar daarmee stimuleren we bedrijven om zich hier te bevestigen. Zeker omdat je vanuit Moldavië al 'gratis' kan exporteren naar de rest van Europa en Rusland.''
Vooral multinationals ziet Lazăr graag komen. Nu zitten er in Moldavië twee grote autobedrijven – Draxelmaier en BMW – die elk drieduizend werknemers hebben. Ter vergelijking: Tirotex, één van Europa's grotere textielbedrijven, zit in Transdnjestrië. Er werken 3600 mensen. Het grootste deel van de productie is voor de export. Geen cent ervan gaat naar Moldavië.
Lokken
Lazăr zegt te weten hoe kapitaalkrachtige ondernemingen naar Moldavië kunnen worden gelokt. "Als de bedrijven zeggen waar ze zich willen vestigen, regelen wij de rest.'' Meer kapitaal, meer werkgelegenheid en stijgende welvaart. Lazăr: "Het bruto nationaal product (de bruto waarde van alles wat het land produceert) zal sowieso jaarlijks met bijna vijf procent gaan stijgen.''
Maar er is nog iets. Moldavië heeft grote olie- en gasvelden 'herontdekt'. Ze liggen op zeven kilometer diepte, blijkt uit oude Sovjet-documenten. Lazăr: ,,Door gebrek aan apparatuur en kapitaal konden we de afgelopen jaren maar tot drie kilometer boren. Nu we dit weten, gaan we op zoek naar een Europese investeerder.''
Dit verhaal is eerder verschenen in opdracht van de GPD, op 04-04-2012.
