Wanneer grijpt het leger genadeloos in? Een militaire coup ‘in het belang van de nationale veiligheid’ zou typisch Thailand zijn. Het ‘land van de glimlach’ maakte er 18 mee sinds het begin van de parlementaire democratie in 1932.
Maar het leger grijpt niet in. ‘We zijn er voor alle Thai’, heet het. De anti-regeringsdemonstranten die Bangkok al een maand in hun greep houden, ruiken hun kans. Nu kan en moet eindelijk alles anders worden!
De oude actieleider Suphet kondigt aan dat 'de finale volksrevolutie' nabij is. Zijn betogers – afkomstig uit verschillende groepen, onder andere uit de oppositionele Democratische Partij, die zich weet gesteund door de elite van het land – blokkeren of bezetten alle ministeries en belangrijke overheidsdiensten. Ambtenaren kunnen zich bij de acties aansluiten, of voorlopig naar huis gaan.
‘Totale democratie binnen monarchie’
Het einddoel van de betogers is steeds ambitieuzer. Aanvankelijk moest de omstreden amnestiewet van tafel, die de veroorzakers van de rellen in 2010 vrijpleit van vervolging. Daarna diende de regering te vertrekken. En nu moet het ‘hele corrupte democratische systeem’ op de helling.
Suphet heeft een uit 24 mannen bestaand comité aangesteld, dat vanaf nu de acties leidt en ook de opmaat moet zijn naar een 'volksraad'. Die raad moet op korte termijn de regering ten val brengen, de macht naar zich toetrekken en Thailand loodsen richting 'totale democratie binnen een constitutionele monarchie’.
Premier is ‘geen marionet van Thaksin’
Premier Yingluck van de Pheu Thai Partij – de eerste vrouwelijke minister-president van Thailand – zegt open te staan voor overleg. In het parlement overleefde ze met gemak een motie van wantrouwen van de oppositie. Ze is desondanks bereid met alle partijen en groeperingen te overleggen over de fundamentele problemen. Intussen benadrukt ze dat de betogers met bezettingen van overheidsgebouwen een criminele daad verrichten, maar dat ze alles zal doen om een gewelddadig overheidsoptreden te voorkomen.
Maar nee, ze treedt niet af. Ze is gekozen door een meerderheid van de kiezers. Ze verwerpt de kritiek dat ze een marionet is van haar naar het buitenland gevluchte broer – oud-premier Thaksin. In Thailand wacht de telecom-biljonair arrestatie wegens beschuldiging van corruptie en landverraad. Maar vanuit Dubai is hij nog steeds enthousiast financier en adviseur van de partij. Om die reden weigert Suphet te praten met de premier.
Roodhemden blijven regering steunen
Thaksin Shinawatra – en later ook zijn zus Yingluck – kwam aan de macht dankzij de steun van de zich achtergesteld voelende bevolking in de provincies in het noorden en arme noordoosten van het koninkrijk. Nog steeds zitten daar de meeste kiezers. Maar ook de aanhang in de hoofdstad groeide de afgelopen jaren. Bij lokale verkiezingen vorig jaar stootte Pheu Thai bijna de aloude Democratische Partij uit het Bangkoks stadsbestuur.
De roodhemden, zoals een actief deel van de Pheu Thai-achterban zich noemt, blijven Yingluck steunen. Al eisen ook zij verbetering van het democratische bestel. De komende dagen willen ze die steun op straat benadrukken. De politie vreest dat het daarbij tot een treffen komt met de betogers van Suphet.
‘Als het moet tot mijn dood er op volgt’
Suphet gaf twee jaar geleden als vicepremier van de Democratische Partij opdracht de toenmalige opstand van de roodhemden de kop in te drukken – 'omdat het te lang duurde'. Nu geeft hij zelf al een maand leiding aan massademonstraties – ‘als het moet tot mijn dood erop volgt’. De laatste dagen is zijn 'commandocentrum' gevestigd in een door 20.000 betogers bezet overheidscomplex, waar tal van overheidsdiensten zijn gevestigd, onder andere de bij veel expats en pensionado’s bekende immigratiedienst.
Een groot deel van de middenklasse deelt Suphets weerzin van het 'Thaksin-regime', dat corrupt zou zijn en 'mogelijk ook een gevaar voor de monarchie'. Maar juist die groep heeft ook moeite met onwettelijk bezetten van ministeries en blokkeren van wegen. En al helemaal rond de feestelijke verjaardag van koning Bhumibol.
Thaise Baht daalt snel in waarde
De gevolgen van de crisis zijn steeds meer voelbaar. De Thaise munt Baht daalt snel in waarde. Toeristen blijven weg, hoewel de situatie voor hen niet bedreigend is. Zo’n dertig scholen zijn gesloten. De Kamer van Koophandel waarschuwt voor grote economische gevolgen.
Volgens deskundigen staat ook de gezondheid van betogers op het spel. Ze vrezen dat slechte hygiëne, vermoeidheid, stress, verontreinigde voeding en ook het snerpende geluid van de duizenden actiefluitjes tot ziektes kunnen leiden. Ze vragen de demonstranten in elk geval hun kinderen thuis te laten.
Hoop gericht op jarige Koning Bhumibol
Dankzij het leger was de afloop van onrust en rellen in Thailand altijd bekend. Maar nu de militairen zich publiekelijk afzijdig houden, is dat volstrekt onduidelijk voor de geplaagde inwoners in Bangkok. Twee jaar geleden leidde het besluit van Suphet om de roodhemden tot bedaren te brengen tot 90 doden en 1900 gewonden.
Het zou mooi zijn als de huidige patstelling zonder geweld wordt doorbroken. Dat zou in elk geval een historische omwenteling zijn in de Thaise traditie. Maar tegelijkertijd weet ook iedereen dat in Thailand de vlam snel in de pan kan slaan.
De hoop is gericht op Koning Bhumibol. De langst regerende monarch van de wereld viert 5 december zijn 86-ste verjaardag. Veel Thai hopen dat hij dan wijze en vaderlijke woorden spreekt, die alle betrokkenen een uitweg bieden uit de crisis.
THAILANDTIPS – Veilig: Bangkok is nog steeds veilig. Mijdt echter demonstraties en locaties waar betogers bijeen komen, in Thailand kan de vlam altijd in de pan slaan – Attracties: Alle bekende toeristische attracties zijn open, maar informeer van te voren naar de verkeerssituatie i.v.m. demonstraties – Verkeer: Houdt rekening met extra reistijd van en naar de twee internationale vliegvelden – Geld: Nu de Baht door de crisis in waarde daalt, kunt u extra uitgeven!
