Tal van incidenten hebben de besprekingen, die een eind moeten maken aan meer dan vijftig jaar oorlog, onder druk gezet, zoals de ontvoering van een generaal in november 2014. Steeds werd de situatie weer gered met een belangrijk deelakkoord, bijvoorbeeld het gezamenlijk ruimen van landmijnen die door de FARC zijn gelegd.
Maar sinds de FARC in april in de zuidwestelijke provincie Cauca 11 militairen doodden en de regering daarop besloot om de bombardementen op FARC-kampementen te hervatten, is de crisis verscherpt. Ook de FARC hebben hun eenzijdige staakt-het-vuren opgeschort en nu vallen beide partijen elkaar weer naar hartelust aan. Wie betaalt de tol? Zoals altijd de burgerbevolking. Duizenden mensen zijn alweer op de vlucht geslagen, met nota bene aan de verre horizon een vredesakkoord in zicht. De FARC hebben volgens het leger onder andere in het zuidelijke Putumayo vrachtwagenchauffeurs gedwongen om hun lading olie in de natuur te dumpen. De publieke verontwaardiging is enorm.
Liegen
Met het opvoeren van de aanvallen willen de FARC de regering dwingen tot een tweezijdig staakt-het-vuren en zo in Havana verder onderhandelen. Maar de regering zit in een moeilijk parket, want toegeven aan die eis is in de ogen van veel Colombianen toegeven aan ordinaire terroristen en dus een teken van zwakte.
De guerrilla klaagt onophoudelijk dat de media op de hand van het leger zijn en niet neutraal berichten over het conflict. Ook hamert ze erop dat het leger grote misdaden heeft gepleegd tegen de bevolking. Onder andere door mensen te vermoorden en achteraf te liegen dat het guerrillero’s waren die om het leven kwamen in een gevecht met het leger.
Allemaal waar.
Gelijk krijgen
Maar ook de FARC hebben ernstige misdaden gepleegd – moorden, ontvoeringen, verdwijningen, gerecruteerde kindsoldaten, verkrachtingen – en daar mag ze weleens wat nederiger over zijn.
Het grootste probleem van de FARC is dat de meeste Colombianen de misdaden van de guerrilla afkeuren en over die van het leger hun schouders ophalen. Dat is niet fair, maar het is wel de realiteit en het is een factor waarmee aan de onderhandelingstafel rekening moet worden gehouden. Je kunt wel gelijk hebben, maar je moet het ook krijgen en zo ver is het nog lang niet voor de FARC.
Vijanden op de loer
Het is dus erg riskant om het de regering zo moeilijk te maken. Een tweezijdig staakt-het-vuren is alleen mogelijk als de guerrilla zich coulanter opstelt. Daarmee maakt ze het de regering mogelijk om deze belangrijke concessie te doen. Let wel, president Juan Manuel Santos heeft altijd volgehouden dat de aanvallen op de guerrilla onverminderd door zouden gaan totdat er een akkoord is. Als hij daarop terugkomt, maakt hij zich erg kwetsbaar. Zijn vijanden onder leiding van ex-president en havik van het eerste uur Álvaro Uribe liggen al op de loer. Uribe wil dat de FARC opnieuw een eenzijdig staakt-het-vuren afkondigen en dat ze zich concentreren in één gebied – ze bezetten nu nog gebieden door vrijwel het hele land – totdat de vrede is getekend. Twee eisen die voor de FARC onbespreekbaar zijn en dat komt de oorlogszuchtige Uribe goed uit. De vredesbesprekingen van zijn rivaal Santos, die in zijn voetsporen trad als president, maar niet zijn beleid voortzette, moeten mislukken.
Uribe heeft nog veel steun onder de bevolking. Naarmate de vredesonderhandelingen meer averij oplopen, wordt die steun alleen maar groter. De enige manier om dat te voorkomen is dat de FARC de regering helpen een tweezijdig staakt-het-vuren mogelijk te maken. Door hun aanvallen te staken en door aan de onderhandelingstafel, waar nu al meer dan een jaar over genoegdoening aan de slachtoffers wordt gesteggeld, een groter hart te tonen.
Dit eindeloze conflict is voor u maar moeilijk te snappen? Lees mijn serie Een hels paradijs. Op TPO Magazine, Blendle/Cafeyn, eLinea of Myjour.
