"Nooit eerder waren we zo ver gekomen in het traject om het conflict te beëindigen", staat jubelend bovenaan op de homepage van het kantoor van de Colombiaanse president Juan Manuel Santos.
De linkse guerrillabeweging FARC en de regering hebben inderdaad overeenstemiing bereikt over participatie van de guerrilla in de politiek, veiligheidsgaranties daarvoor, en over garanties voor eerlijke kansen voor de politieke oppositie in het algemeen. Dat klinkt vanzelfsprekend, maar dat is het in Colombia niet. Tienduizenden mensen zijn in de afgelopen decennia vermoord vanwege hun politieke overtuigingen, vooral in het linkse politieke spectrum.
Wrok
De FARC juichen over sociale organisaties, in de marge van de maatschappij, gestigmatiseerd, die nu eindelijk de kans krijgen politieke invloed uit te oefenen. En bedoelen daarmee uiteraard ook zichzelf.
Het akkoord, punt twee in een agenda van vijf punten, is van belang in de haat-maatschappij die Colombia zijn hele leven lang (ruim 200 jaar) al is. Politieke vijanden hebben elkaar altijd liever met de wapens bevochten dan met woorden. De wrok om de miljoenen slachtoffers die in de oorlogen zijn gevallen zit diep.
Daarom is een onderzoek dat de Universidad de los Andes, de meest prestigieuze van het land, in augustus en september van dit jaar deed naar de steun van Colombianen voor het vredesproces en voor de FARC als politici nu veelbetekend én een grote waarschuwing.
Vervelende cijfers
Wat zijn de resultaten van het onderzoek?
53,7 procent van de Colombianen steunt het vredesproces. Rond de 20 procent gelooft dat er volgend jaar een akkoord komt. Daarbij hebben de onderzoekers onderscheid gemaakt tussen gebieden waar de oorlog wordt gevoerd en gebieden die conflictvrij zijn. In de oorlogsgebieden is de bevolking pessimistischer.
Mogen de FARC van de Colombianen de politiek in? In conflictvrije gebieden zegt 70,6 procent nee en in oorlogsgebieden 65. In beide gevallen krijgen de FARC maar 7 procent steun als een ex-FARC-lid zich verkiesbaar stelt voor de gemeentepolitiek.
Vervelende cijfers dus voor de guerrilla, maar voor hun politieke denkbeelden over meer participatie van de bevolking krijgen ze meer steun in het onderzoek.
Ergens gaat er dus iets mis.
Een groot offer
Mijn advies aan de FARC zou zijn: laat jullie arrogante, defensieve houding varen en hamer niet steeds op het feit dat de Colombiaanse staat de schuldige is van alle geweld en dat jullie alleen maar slachtoffers zijn. De meeste mensen hebben dat anders ervaren. Jullie hebben duizenden mensen afgeperst, ontvoerd en gedood. De bevolking verwacht van jullie tenminste een deemoedige houding hierover, een excuus en schadevergoeding. Veel mensen zien jullie ook graag voor jaren de gevangenis indraaien, iets wat voor jullie ondenkbaar is.
Als jullie echt vrede willen, moeten jullie een groot offer brengen, misschien het grootste in jullie hele bestaan: toegeven dat jullie ernstige fouten hebben gemaakt. Hoe goed jullie het ook hebben bedoeld. C'est le ton qui fait la musique. Dat, een werkelijk verzoeningsgezinde houding, ook van jullie kant, is de sleutel naar de steun van de Colombiaanse bevolking.
