Vroeger was het beter. De mensen glimlachten nog naar elkaar, als ze voorrang kregen bij het zebrapad. Wat heet, ze kregen nog voorrang bij het zebrapad! Beleefdheid is een zeldzame deugd geworden, in een samenleving waar “hoer” een compliment is voor vriendinnen.
Voormalig premier Jan Peter Balkenende (CDA) werd in het begin nog weggehoond, toen hij zijn paradepaardje – normen en waarden – van stal haalde, maar later alom geprezen om zijn lef. Iedereen heeft er last van. Van de op de stoep, tot de fraude aan de top. “Zo gaan we niet met elkaar om”, zei hij.
Daarom deze week op De Nieuwe Pers: Fatsoensrakker. Onder leiding van gasthoofdredacteur Steven Veenendaal spreken we met mensen die er verstand van zouden moeten hebben. Want, hoe moeten we dan wel met elkaar omgaan?
"NEDERLANDERS ZIJN OVERASSERTIEF"
Tekst: Olga Oost / 7 jun. – 12:00
Hoe zat het vroeger eigenlijk met de normen en waarden? Zijn we de afgelopen eeuwen, decennia, jaren, liever voor elkaar geworden, of juist niet? Een interview met socioloog Bas van Stokkom, die in 2010 het boek Wat een hufter! schreef.
Zijn hufters van alle tijden?
"Ja. Kwaad zit in de mens. Dat is altijd zo geweest. We zijn wel beter in staat om dat kwaad te beheersen. De parlementaire mores waar we nu over klagen, is niet te vergelijken met de heftige debatten die gevoerd werden in de tweede helft van de negentiende eeuw, natuurlijk. De samenleving is vredelievender geworden. We zijn geciviliseerd."
Dus het gezegde ‘vroeger was alles beter’ gaat in dit geval niet op?
“Nee. Niet als je het in de lange termijn plaatst, tenminste. De laatste decennia is er wel sprake van een nieuwe fase van verhuftering. In de jaren zestig kwam de emancipatie op, speelden vrijheid en blijheid een grote rol in de samenleving. Het geloof kreeg minder betekenis, terwijl individuen steeds belangrijker werden. Mensen kregen meer speelruimte, op straat en in openbare ruimtes. Ze konden onbelemmerd hun gang gaan. Het werd steeds moeilijker om mensen aan te spreken op hun gedrag. Deed je dat wel, dan was je al gauw een bemoeial.”
Dus we spreken nu van een nieuwe vorm van hufterigheid. Waar zie je die het meest?
“Die nieuwe vorm van hufterigheid kom je over al tegen, ook bij de hoger opgeleide, jonge middenklasse. Je zou kunnen zeggen dat voor hen het leven over meerdere sporen tegelijk loopt. Doordeweeks lopen ze in de pas en gaan ze netjes naar hun werk, maar in het weekend is de beer los. Je ziet dan ook veel agressie in het uitgaansleven.”
Waar komt die nieuwe hufterigheid eigenlijk vandaan?
“Burgers lijken in het algemeen steeds meer moeite te hebben met het accepteren van gezag. Het is gezond om hogergeplaatste personen te wantrouwen, maar we zijn vergeten dat gezag ook staat voor dienstverlening en welwillendheid. Nu moeten alle vormen van gezag het ontgelden: van leraren en ouders tot het koningshuis.”
Dus als het koningslied eerder was verschenen, had het dan net zoveel kritiek gehad?
“Voor de jaren zestig? Uitgesloten. Mensen die provoceren zijn er natuurlijk altijd, maar het was in de jaren vijftig moeilijk voor te stellen dat een dergelijk lied zoveel kritiek zou krijgen. Het is trouwens ook iets typisch Nederlands, om zo af te geven op een lied. We vinden het leuk om het gezag te bespotten, en we vinden het grappig als zoiets de mist in gaat.”
Dus in het buitenland zal dat niet zo snel gebeuren?
“Nederlanders zijn overassertief, zeggen meteen wat ze ervan vinden en staan op hun eigen gelijk. In andere landen is dat minder, hoewel daar nog niet veel onderzoek naar is gedaan. Het is wel bekend dat Nederlanders over het algemeen minder goed de regels naleven. Denk bijvoorbeeld aan het rookverbod. Het is overigens wel heel paradoxaal: aan de ene kant ergeren we ons enorm aan mensen die asociaal of agressief zijn , aan de andere kant doen we gewoon mee met de trend van ‘keihard de leukste’.”
NEDERLANT KUT LANT11!!!1
Tekst: Simon van Woerden / 6 jun. – 15:15
Gebrek aan respect en een overvloed aan hufterigheid: het is een populair en veelgeschetst beeld van de gemiddelde online commentsectie. Fameus in eigen land op dit gebied zijn de reaguurders van GeenStijl, een 'roze leger' met een reputatie voor grove, provocerende en nutteloze comments waarover al veel is geblogd. Zelfs ex-GeenStijler Bert Brussen maakte er geen geheim van dat wat hem betreft het gros van de reaguurders, en van online commenters in het algemeen, weinig toevoegen aan online discussies. Uit dit standpunt, dat evenwel lang niet door iedereen gedeeld wordt, ontstond een heuse Eerste Wet van Lucas (Brussen's nom de plume bij GS was LucasDeLinkseLul).
Briljante bagger
Voorbeelden van weinig verheffende commentsecties te over. Smullen – of walgen, al naar gelang uw voorkeuren – is het bijvoorbeeld vaak bij NUjij.nl, Elsevier.nl en Joop.nl. Maar niet overal is het een digitale beerput. Op veel subpagina's van de populaire website Reddit.com zijn de comments verrassend vaak geestig en informatief.
Structuur bevordert kwaliteitscomments
De oorzaak van die hoge kwaliteit in de commentsectie ligt enerzijds aan de structuur van de site. Op Reddit kunnen gebruikers getrapt reageren – threaded comments – wat de discussie een stuk overzichtelijker maakt. Daarnaast vervult het systeem van up- en downvotes een centrale functie. In het kort: de stemmen op content én comments bepalen wat bovenaan de pagina komt te staan – en wat er wordt begraven, of 'downvoted into oblivion'. De beste inhoud drijft zo vanzelf naar boven. Althans, dat is de korte versie, want de lezer kan zelf verschillende sorteringen aanklikken en er gaan complexere en slimmere algoritmes schuil achter de simpele pagina's.
Zorgvuldige moderatie
Anderzijds staat Reddit bekend om de haast obsessieve toewijding waarmee moderators 'hun' subreddits schoonhouden. Redditor dakta is zo'n moderator, of kortweg 'mod', van onder meer de subreddit SFWPorn (SFW staat voor safe for work). Desgevraagd legt hij uit: "You should know that the vast majority of moderation on reddit (by subscriber count, at least) is accomplished by a very small group of individuals."
Volgens dakta voegen juist de mods die kleinere subreddits onderhouden de meeste waarde toe: "We have a mantra: if it exists, there's a subreddit for it. This only works because there are so many dedicated and passionate individuals who put in countless hours to make their one or two special interest subreddits shine. Not to sound sensational, but they're the real heros of reddit."
Populariteit is volgens de moderator moeilijk te rijmen met hoge kwaliteit: "We have always maintained a quality over quantity approach to moderation, with strictly enforced and hotly debated policies. We hand-vet every single submission that makes it past our automated systems, and many that don't; this is in stark contrast to other large subreddits, where small moderation teams are overwhelmed and simply cannot keep up with the pace of user submissions."
Commenten: privilege, geen recht
Het belang van aandachtige moderatie onderkent ook Brussen die in de eerder gelinkte comment zegt: "Hier op DeJaap (nu ThePostOnline) gaat het redelijk. Negentig procent van de comments hier zijn relevant en men voert serieuze discussies, op basis van argumenten. Moet je dus wel streng voor modereren. Ik ken wat dat betreft geen genade. Kutcommenter = ban. Geen discussie, geen gejammer. Commenten is een service, een luxe, en heeft niets met vrijheid van meningsuiting te maken." Die strikte visie staat ook helder verwoord in ThePostOnline.nl's reageerreglement.
Voortdurend verbeteren
Terug naar Reddit. De website heeft, naast structuur en intensieve moderatie, nog een bijzonderheid: er zijn voortdurend zeer actieve metadiscussies gaande over de werking van de site. Zoals dakta zegt over zijn eigen subreddit: "All our policy discussion is public, and users are encouraged to participate. There's always new and exciting things going on on reddit. We're always looking to improve the site, both for users and ourselves. A lot of functionality starts life in /r/ideasfortheadmins, but the staff are generally active in the moderation community and take suggestion directly." Er is zelfs een uitgebreide pagina met haast wetenschappelijk onderzoek naar de werking en mogelijke verbetering van Reddit, heel toepasselijk Theory of Reddit genaamd.
Haalbaar voor Nederland?
Onbeschoftheid en diarree in commentsecties, kortom, is allerminst onvermijdelijk. Een slimme commentstructuur, algoritmes, zorgvuldig modereren en een grote groep toegewijde gebruikers lijken de ingrediënten voor kwalitatief hoogstaande reacties. Niet iedereen is overtuigd dat dat voor populaire Nederlandse sites haalbaar is. Brussen: "Waarom sites als Telegraaf en Elsevier, die overduidelijk moeite hebben met comments, nog steeds een podium bieden aan al die anonieme mongolen is mij een raadsel. Waarschijnlijk leven ze nog steeds in de illusie dat die commenters hun site groot maken. Dat is niet zo. 150 x “WAT IS NEDERLANT TOCH EEN KUT LANT!!1!!11″ is niet bepaald een extra aanvulling."
“IK SCHAAM MIJ DIEP”
Tekst: Ties Joosten / 6 jun – 13:00
Sinds enkele weken voert Amnesty International in Nederland campagne tegen het opsluiten van illegale vreemdelingen. De mensenrechtenorganisatie maakt hierbij gebruik van een opvallende retoriek: niet het vreemdelingenbeleid zelf wordt in eerste instantie aangevallen, maar Nederlanders krijgen de mogelijkheid om uitdrukking te geven aan hun eigen gevoel van schaamte vanwege het vreemdelingenbeleid. Op de website van de campagne kun je een foto van jezelf uploaden, waarna daar in grote gele letters overheen komt te staan: “Ik schaam mij diep”. De schaamte als protestemotie dus. Ruud Bosgraaf van Amnesty International Nederland legt de campagne uit.
Waarom hebben jullie gekozen voor de emotie schaamte, en niet bijvoorbeeld voor verwijt?
“Verwijten doen we ook wel hoor. In eerdere acties richting de regering of de Tweede Kamer hebben we ons zeer kritisch uitgelaten over het asielbeleid. En op de website van de campagne vind je ook allemaal informatie waarom de beleidsmakers zich zouden moeten schamen.
Schaamte is daarnaast net een wat zwaardere emotie dan verwijt. Na de tragische Dolmatov-affaire en het kritische rapport van de Adviescommissie Vreemdelingenzaken van afgelopen week, heeft staatssecretaris Fred Teeven beloofd met een visiedocument op alternatieve toezichtmiddelen en vreemdelingenbewaring te komen. Met deze campagne willen wij dan ook druk op de ketel houden.”
Met de geüploade foto’s en de tekst “ik schaam mij diep” reflecteren de posters de demonstrant, en niet direct het vreemdelingenbeleid. Beantwoordt de campagne zo ook aan een moderne protestbehoefte?
“In de eerste plaats is dit een vrij unieke campagne omdat het een onderwerp in Nederland betreft. Negentig90 procent van onze acties hebben betrekking op een situatie in het buitenland, maar ditmaal hebben we dus een binnenlands onderwerp te pakken. Daarmee staat het heel dicht bij de mensen die hier tegen demonstreren. Met de emotie schaamte kunnen we die persoonlijke betrokkenheid onderstrepen.
Daarnaast is het een emotie die door veel mensen ook echt actief beleefd wordt. Zij vinden dat het opsluiten van zieken, kinderen en bejaarden die niets hebben misdaan, niet passen bij een beschaafd land als Nederland. Zij schamen zich voor dat beleid.”
Over de inhoud van de campagne dan. Zijn er alternatieven voor detentie?
“Jazeker, je kan denken aan allerlei andere manieren om iemand in de gaten te houden, zonder dat je diegene achter slot en grendel zet. Je kan denken aan een meldplicht, een borgsom, of in een uiterste geval een enkelband. Iemand opsluiten die niets heeft misdaan zou echt een allerlaatste optie moeten zijn, als alle andere opties hebben gefaald. In landen als Australië en Zweden zijn ze daar bijvoorbeeld ook een stuk terughoudender in. In Nederland is niet, hier worden jaarlijks duizenden mensen opgesloten. Het is hier één van de eerste opties. Dat moet stoppen.
Je zegt dat ze niets hebben misdaan. Maar het zijn toch illegalen? Dan ben je toch al in overtreding?
“Dat is precies waarom dit zo’n lastig debat is. Het beeld bij veel mensen is dat een illegaal een crimineel is. Dat is niet zo. Zonder de juiste papieren ergens verblijven is geen strafrechtelijke overtreding, maar een bestuursrechtelijke. Sommige illegale vreemdelingen zijn uitgeprocedeerde asielzoekers die niet uit Nederland wegkunnen, anderen zijn naar Nederland gekomen om in het Westland of in de huishouding in Aerdenhout te werken en hebben er nooit aan gedacht de juiste papieren te regelen. Dat zijn geen strafrechtelijke overtredingen, maar toch zetten we die mensen weken en soms zelfs maanden achter slot en grendel. Totdat ze worden ‘geklinkerd’ – zoals iemand op straat zetten in het cynische jargon van de vreemdelingendetentie heet – en opnieuw in de illegaliteit belanden. Dat patroon blijft zich vervolgens jaren herhalen.
Jullie hebben het hier al jaren over. Waarom is dit zo’n lastig te communiceren boodschap?
“In de eerste plaats dus omdat mensen illegaliteit en criminaliteit als synoniemen zien. Daarnaast is het debat in Nederland rond dit onderwerp zeer gepolariseerd, waardoor alle vreemdelingen min of meer besmet zijn geraakt. Het kost gewoon veel tijd om dit beeld bij te stellen.”
Misschien dat een simpel ja of nee op de laatste vraag die boodschap beter over het voetlicht brengt: schendt Nederland in jouw ogen de mensenrechten?
“Als we het hebben over de detentie van illegale vreemdelingen: ja."
“ZODRA DIE JONGENS TWINTIG ZIJN, KOMEN ZE WEL WEER IN DE PAS LOPEN”
Tekst: Remco Slump / 5 juni – 17:15
De zelfmoord van Tim Ribberink in november vorig jaar schokte Nederland en zette het fenomeen pesten in één klap op de kaart. In zijn afscheidsbriefje – dat zijn ouders in een rouwadvertentie publiceerden – schreef de twintigjarige student uit het Twentse Tilligte duidelijk over de reden van zijn zelfgekozen dood: “Ik ben mijn hele leven bespot, getreiterd, gepest en buitengesloten”.
De impact ervan was groot en werd nog eens versterkt door de zelfmoord van Fleur Bloemen, nauwelijks een maand later. De vijftienjarige scholiere uit Staphorst was op 11 december vorig jaar op weg naar school toen ze zichzelf voor het oog van haar klasgenoten bij Meppel voor de trein gooide. In haar afscheidsgedicht repte ze er niet over, maar ook Fleur werd gepest.
In haar woonplaats Staphorst is dit aanleiding om tijdens de Themaweek van het Respect – die van 9 juni tot en met 14 juni wordt gehouden – extra aandacht te besteden aan pesten. Zo zullen in het gemeentehuis onder meer de gedichten van Fleur te zien zijn.
Haar dood was echter niet de directe aanleiding voor de themaweek, zegt wethouder Jan Talen:
“Nee, we zijn al op 27 september met de planning begonnen. Staphorst is namelijk de op drie na jongste gemeente van Nederland – dertig procent van onze bevolking is beneden de 25 jaar – maar we hadden nog nooit iets structureels met de jeugd gedaan. Dus hebben we scholen, kerken en andere organisaties zoals het Centrum Jeugd en Gezin bij elkaar gezet om te kijken hoe we nou alle voelsprieten in de samenleving kunnen bundelen, zodat we een actief jeugdbeleid kunnen opzetten. En toen kregen we het idee om een themaweek op te zetten om stil te staan bij respect.”
Is het nodig?
“Ja, op diverse gebieden. Ik denk bijvoorbeeld dat we vooral op het gebied van meiden nog te weinig hebben gedaan. We zouden bij hen, met oog op loverboys en alle andere zaken die daarbij horen, de weerbaarheid moeten vergroten. Kijk, we weten precies wat er met de jeugd tot en met twaalf jaar gebeurt. Die hebben we op de basisschool keurig in the picture. Daarna gaan de jongeren echter naar het middelbaar onderwijs en hebben we geen zicht meer op ze. Die middelbare scholen zitten namelijk verspreid over Meppel, Zwolle en Kampen.”
Maar is het niet de verantwoordelijkheid van de ouders om zicht te houden op de jeugd?
“Jawel, daarom sporen we de kerken ook aan om de ouders te attenderen op hun rol, maar in de praktijk zie je dat toch nauwelijks gebeuren. Bovendien hebben we de kerken gevraagd of ze de afgelopen jaren aandacht hebben besteedt aan de jeugd. ‘Nee’, zeggen de kerken dan, ‘dat hebben we nooit zo bewust gedaan’. Maar we moeten dat juist met zijn allen doen, zeker omdat we zo’n jeugdige gemeente zijn.”
Is het jongerenprobleem bij jullie dan ook groter?
“Nou, wij zien niet de tendens van drugsgebruik zoals je in bijvoorbeeld Volendam ziet, maar we willen dat voor zijn. Dat we niet over een aantal jaren moeten constateren dat bij ons precies hetzelfde gebeurd is.”
Dus de themaweek is een preventieve maatregel?
“Ja, want de tendensen met alcohol zijn duidelijk zichtbaar. We hebben in onze gemeente veel ordinaire zuipketen en het alcoholgebruik onder jongeren is vrij hoog. Dat zie je ook als er verkeersongevallen zijn waarbij jongeren zijn betrokken. Dan is er toch vaak alcohol in het spel. En dat alcoholgebruik kan zomaar overslaan naar drugsgebruik. We hebben dat gezien in gemeenten op Goeree-Overflakkee en in Volendam en Urk.“
U noemt nu allemaal gemeenten die net als Staphorst overwegend christelijk zijn. Komen daar nou specifieke problemen voor?
“Ja, ik denk het wel. De jeugd verveelt zich er meer. Heel veel mensen zijn niet lid van een voetbalclub of iets dergelijks en die vervelen zich in het weekend en gaan dan andere dingen doen. Ze hebben gewoon niet geleerd zichzelf te vermaken. Ze zijn heel beschermd opgevoed, maar worden op de middelbare school ineens losgelaten en dan heeft niemand meer controle over ze, ook de ouders niet. Die zijn nog traditioneel en denken: zodra die jongens twintig zijn en getrouwd, komen ze wel weer in de pas lopen. Precies zoals de ouders dat vroeger ook deden.”
Wat hoopt u te bereiken volgende week?
“In ieder geval het besef dat we met zijn allen aandacht moeten besteden aan onze jeugd. We moeten weten wat er in onze samenleving gebeurt. En verder is het programma heel breed: er is een avond over weerbaarheid voor jongeren, voorlichting voor kinderen met autisme en er wordt uiteraard erg veel aandacht besteedt aan pesten.”
En wat denkt u, gaat het helpen?
“Ja, volgens mij wel. We hebben bijvoorbeeld al een avond gehad voor vaders. En toen kwam er honderdvijftig man opdagen. Op een gegeven moment hebben we tegen ze gezegd: nu gaan jullie de stoelen omdraaien en met elkaar praten. Welke problemen hebben jullie? En dat geldt natuurlijk ook voor jongeren. Kijk, het is al moeilijk genoeg om in een gezin bepaalde onderwerpen te bespreken. Laat staan dat er in christelijke gemeenschappen over zaken als seksualiteit en dergelijke wordt gesproken. Er is echter wel behoefte onder die kinderen om daar vroeg of laat met iemand over te praten, anders lopen ze tegen problemen aan.”
De baas van de inmiddels opgeheven schandaalkrant The News of the World, Rebekkah Brooks, houdt vol onschuldig te zijn aan afluisterpraktijken. Benno L. heeft een excuusbrief geschreven. En minister Ivo Opstelten (VVD) van Veiligheid en Justitie vertikt het om een schadevergoeding te betalen aan coffeeshophouders.
“IK BEN GEEN OUDERWETS DOETJE!”
Tekst: Remco Slump / 5 juni – 13:00
Schelden mag, ook in de Tweede Kamer. Tot die conclusie kwam de Stuurgroep Parlementaire Zelfreflectie in maart 2009. Aanleiding was een uitspraak van – hoe kan het ook anders – Geert Wilders. Die beet toenmalig minister Ella Vogelaar (PvdA) van Wonen, Wijken en Integratie in september 2007 toe dat ze “knettergek” was, omdat ze in de Volkskrant had gesproken over de joods-christelijke-islamitische traditie van Nederland.
Niet heel netjes van Wilders natuurlijk, maar ook niet wereldschokkend. En toch viel de hele Kamer over hem heen. Taalverruwing was het, onaangepast gedrag! Wilders trok zich er niks van aan. Hij zag zich gesterkt door de uitspraak van de Stuurgroep en dus vlogen er in de jaren daarna nog meer Wilderiaanse uitroepen door de Kamer: Mark Rutte moest “eens normaal” doen en Job Cohen was de “bedrijfspoedel van Rutte I”. Waar de ‘grote’ politiek, klein in kan zijn.
Op lokaal niveau kunnen ze er echter ook wat van. Neem de gemeente Opsterland, een verzameling plaatsjes in het oosten van Friesland. Daar is ophef ontstaan over een lap grond van aannemer Hans de Jong, tevens raadslid van Opsterlands Belang. Bij zijn bouwbedrijf is in 2010 geconstateerd dat een loods te lang is en dat een stuk grond erachter gebruikt wordt voor opslag van steigermateriaal en haardhout. Foute boel, want die opslag was daar helemaal niet toegestaan.
De afdeling Handhaving van de gemeente zag het echter door de vingers en paste achteraf het bestemmingsplan aan. Onoorbaar, volgens een aantal partijen. Volstrekt volgens de wet, aldus het college van B&W. En in die discussie vlogen afgelopen maand de jij-bakken door de raadszaal. Critici beweerden dat De Jong zijn positie als raadslid zou gebruiken ten gunste van zijn bouwbedrijf. De Jong wees fijntjes op andere raadsleden die hun vergunningen ook niet op orde hadden.
Raadslid Rein Suurd van Lokaal Belang Opsterland stelde er 21 raadsvragen over: “Heeft het niet handhaven te maken met het feit dat de heer De Jong raadslid is van de grootste coalitiepartij? Durft de gemeente niet te handhaven omdat ze bang is voor de negatieve publiciteit? Bent u het met ons eens dat het moreel verwerpelijk is dat de heer De Jong die tevens raadslid is direct na de eerste overtreding, een tweede overtreding begaat?”
Schelden kan het nauwelijks worden genoemd, maar toch zijn de bewoordingen van Suurd tegen het zere been van Sikke Marinus, fractievoorzitter van Opsterlands Belang. En daarom gaat hij op 24 juni de omgangsvormen tussen raadsleden aan de kaak stellen in een debat.
Wat is er precies aan de hand?
“Er zijn in de gemeenteraad van Opsterland de afgelopen tijd door diverse partijen in totaal 33 vragen gesteld aan het college. 33 raadsvragen over het bedrijfsmatig gebruik van een stukje privégrond en over een loods die niet 45 maar 50 meter lang is! Bovendien waren het nauwelijks vragen.”
Hoe bedoelt u dat?
“Kijk, schriftelijke vragen zijn bedoeld om informatie te krijgen zodat raadsleden op basis daarvan een goede afweging kunnen maken over iets. De dik dertig vragen die over de kwestie De Jong zijn gesteld, bevatten naar mijn idee vooral suggesties. De suggestie bijvoorbeeld dat er vriendjespolitiek heeft gespeeld in de omgang tussen het college en raadslid De Jong. Bovendien hebben sommige raadsleden – ik noem geen namen – het in de kranten nog eens dunnetjes overgedaan en nog eens een hele sloot bagger over de kwestie uitgegooid. Daarmee wordt niet alleen een raadslid in een kwaad daglicht gezet, maar ook de gemeente Opsterland.”
Maar die raadsvragen vielen toch best mee?
“Ik ben geen ouderwets doetje. Laat ik dat vooropstellen. Ik ben niet tegen een stevig debat, maar dan moet het wel over de inhoud gaan. Er wordt tegenwoordig veel te veel op de man gespeeld. Mensen worden persoonlijk aangevallen.”
Is die verruwing in de politiek niet gewoon een teken van de tijd?
“Dat zal ongetwijfeld, maar dat is dan triest en jammer. Je ziet wel hoe zo’n Wilders dat doet. Ik vind niet dat je elkaar moet proberen te beschadigen. Opsterland is een kleine gemeente. Iedereen heeft een goed leven en er gaan zoveel dingen goed, maar daar lees je nooit wat over.”
Goed nieuws is geen nieuws.
“Ja, maar dat zou het wel moeten zijn. Ik heb eens na afloop van een heel positief interview met een journalist gezegd: ‘Nou, ik weet heel zeker dat er geen woord van mij in de krant komt’. Daar moest hij een beetje om lachen, maar het klopte echt.”
Maar wat wilt u dan bereiken met uw debat?
“Ik wil dat we op 24 juni met alle partijen een goede discussie hebben over hoe we nu verder gaan. Over wat de omgangsvormen tussen raadsleden zouden moeten zijn. Over dat we meer respect moeten hebben voor elkaar en dat we terug moeten naar de inhoud. Aan het einde van die discussie wil ik tot een motie komen. En ik wil dat alle partijen hem ondertekenen.”
Het personeel van de Italiaanse Fyra-bouwer AnsaldoBreda vreest voor de toekomst van het bedrijf en heeft daarom het werk neergelegd. De Vereniging van Nederlandse Gemeenten hekelt de “betutteling en regelzucht” vanuit Den Haag. En volgens de Universiteit Utrecht hebben werkzoekenden met een Nederlandse naam meer kans op een baan.
“GEWELD HEEFT CONSEQUENTIES”
Tekst: Sam Trompert / 4 jun – 12.30
Het lijkt wel een vechtsport, dat voetbal. Direct na de uitslagen van de hoofdklasse volgen de knokverhalen over waar het dit weekend mis is gegaan op de amateurvelden. Sinds de dood van grensrechter Richard Nieuwenhuizen krijgt geweld op het voetbalveld volop aandacht.
“Terecht”, vindt John van der Net, voorzitter van de normen-en-waardencommissie van SC Emma uit Dordrecht. Al denkt hij niet dat de situatie op de velden de afgelopen tien jaar veel gewelddadiger is geworden. “Er zijn natuurlijk erg veel mensen die voetballen en ieder weekend zijn er heel veel wedstrijden, en op heel veel velden gebeurt niets”, zegt Van der Net. “Maar de maatschappij eist, meer dan vroeger, maatregelen tegen dit soort gedrag, dus staat het meer in de belangstelling.”
SC Emma kwam enkele weken geleden zelf nog in het nieuws, naar aanleiding van een vechtpartij na afloop van de wedstrijd tegen D.S.C., uit Kerkdriel. Twee jongens duwden de scheidsrechter, een speler sloeg hem zelfs. Voor het bestuur en de normen-en-waardencommissie van de Dordtse club was dat aanleiding om het drietal te royeren.
Wat is er op 11 mei precies gebeurd?
“Ons B1-elftal is een team rond een kwetsbare leeftijd, 15 tot 17 jaar, zeg maar. Dat team had het hele seizoen erg goed gepresteerd en was doorgedrongen tot de regiobekerfinale. We hebben het hele jaar overigens geen klachten gehoord over dit team. Tijdens de wedstrijd gaf de scheids een tweede strafschop aan de tegenpartij. Toen ging het mis.”
“Het incident vond plaats op zaterdagmiddag, en zondagochtend zijn we bij elkaar gaan zitten met het bestuur en de normen-en-waardencommissie en hebben toen besloten de drie jongens die de scheids hadden aangeraakt te royeren. We hebben ze de mogelijkheid geboden daar op te reageren, daar heeft één jongen gebruik van gemaakt. Die heeft echt spijt betuigd. Van de anderen hebben we niks vernomen.”
Tijdens de bekerfinale SC Emma B1 – D.S.C. B1 werd er verbaal en fysiek geweld gebruikt tegen de dienstdoende scheidsrechter uit Gorinchem. Een zeventienjarige jongen, die de arbiter had geslagen, werd na afloop opgepakt door de politie. Het bestuur van SC Emma reageerde geschokt op het voorval. Twee dagen na het incident plaatst het bestuur een stuk op de website, “De grootste nachtmerrie van een vereniging”, waarin de voorzitter zich tot de raddraaiers richt: “Je maakt het voetbal, maar ook je vereniging kapot.”
Wat is SC Emma voor vereniging?
“SC Emma is van origine een echte volksclub. Er loopt van alles en nog wat rond, van mensen die gestudeerd hebben, tot dakdekkers. We hebben Nederlanders, Marokkanen, Antilianen en eigenlijk is het altijd wel gezellig. Gezelligheid staat bij ons voorop. We staan bekend als een oude, gerenommeerde voetbalclub.”
Sinds wanneer heeft de club een normen-en-waardencommissie?
“Ik heb zelf drieënhalf jaar geleden het initiatief genomen om deze commissie te starten. Ik (Van der Net is enig lid van de commissie) ben er om het bestuur bij te staan bij het nemen van zware beslissingen. Het gaat hier niet om het niveau van gele of rode kaarten, maar om de excessen die met geweld te maken hebben. Ik heb een juridische achtergrond, dus met die kennis kan ik het bestuur adviseren over ingrijpende beslissingen.”
Wat doet zo’n commissie?
“Een half jaar nadat we de commissie hebben opgericht vond er ergens een hele grote vechtpartij plaats, die overigens niet door onze jongens gestart was, maar ons elftal deed er wel enthousiast aan mee. Dat is voor ons reden geweest het hele team uit de competitie te halen, een aantal hebben we ook geroyeerd. Dat levert dan wisselende reacties op. Sommige mensen zoeken naar argumenten om het team toch in de competitie te houden, en dat is ook te begrijpen, want die mensen supporten en steunen zo’n team een heel seizoen. Maar wij stellen heel duidelijk: geweld hoort niet thuis op het voetbalveld. Gebruik je het toch, dan heeft dat consequenties.”
Helpt het?
“Wij hebben nooit de illusie gehad dat als je een aantal regels op de website zet, dat iedereen zich daar vervolgens aan houdt. Selectie-elftallen moeten bij ons een contract tekenen dat ze zich aan de fatsoensregels houden die wij hebben opgesteld. Dat willen we nu ook bij de junioren gaan doen, de pubers zeg maar, zodat niemand kan zeggen: ‘ik wist niet dat dit of dat niet mocht.’”
Ook het team van de drie geroyeerde jongens is streng toegesproken. Sommige teamleden zijn naar een andere club gegaan, omdat hun team – zonder de weggestuurde voetballers – nu niet zoveel meer voorstelt. Anderen zijn naar een ander team gegaan.
HERIJK UW MORELE KOMPAS
Tekst: Ties Joosten / 3 jun – 17:00
Tijdens de succesvol verlopen crowdfundingsactie van De Nieuwe Pers hebben een aantal mensen met hun investering het gasthoofdredacteurschap van ons permablog verworven. Een week lang denken zij mee over het centrale thema en de invulling daarvan. De gasthoofdredacteur van deze week is Steven Veenendaal.
Wat moet volgens jou deze week het onderwerp van het permablog zijn?
“Ik zou graag aandacht besteden aan hoe we duurzaam met elkaar kunnen samenleven. Welke spelregels spreken we met elkaar af zodat ieders rechten en plichten duidelijk zijn? Hoe gaan we om met hufterigheid in de samenleving?”
Zijn hufters dan niet van alle tijden?
“Jawel, maar het gaat erom hoe we op hufterig gedrag reageren. Ik kom bijvoorbeeld net uit Teheran, waar 16 miljoen automobilisten zich allemaal niet aan een rood stoplicht houden. Maar niemand reageert daar agressief op. Het gaat er niet om dat we ons allemaal als heilige boontjes aan de regels houden, het gaat erom dat we begrip voor elkaar opbrengen. Zeker in een land met zoveel verschillende subculturen, religies en overtuigingen.”
Neemt dat begrip voor de ander af dan?
“Ik denk het wel. Mensen zich trekken zich steeds vaker terug in hun eigen gelijk en sluiten zich af voor de ander. Mensen die hun hond op de stoep laten schijten maar honderd meter wel volledig op tilt gaan als een fietser over diezelfde stoep rijdt. Er is geen Amsterdammer meer die op zijn fiets stopt voor een zebrapad, maar als ze zelf een keer voetganger zijn ergeren ze zich wel groen en geel aan dat gedrag. Die dualiteit, tussen het hufter zijn en de ergernis aan andermans hufterige gedrag, die vind ik heel interessant.”
“Ik ben een oud-collega van Ben Rogmans en Jan-Jaap Heij, de initiatiefnemers van De Nieuwe Pers. Ik vind het heel interessant hoe zij in een heftig veranderd medialandschap een nieuw journalistiek model proberen op te bouwen. Toen zij investeerders zochten om De Nieuwe Pers mogelijk te maken, wilde ik daarom mijn steentje wel bijdragen.
De afgelopen negen jaar werkte ik als directeur voor CRF, een bedrijf dat goed werkgeverschap onderzoekt en certificeert. Sinds april ben ik daarmee gestopt, omdat ik toe ben aan een nieuwe uitdaging. Voorlopig doe ik het echter nog even rustig aan. Alhoewel. Ik ben net terug van een reis met mijn moeder naar Iran en deze week ben ik dus gasthoofdredacteur van De Nieuwe Pers.”
De mens is nu eenmaal een hypocriet wezen. Jij toch ook wel?
“Jazeker, ik ook. Ik rijd bijvoorbeeld een zwarte jeep, dat is echt een magneet voor idioten. Ik krijg middelvingers en scheldpartijen naar mijn hoofd, mensen slaan op mijn dak. Kennelijk vind men mijn auto een hufterbak. Dat vind ik heel vervelend, maar toch ben ik op de weg hier naar toe met mijn scooter over een stoep gereden, omdat ik geen zin had om vanwege wegwerkzaamheden om te rijden. Hufterig gedrag, eigenlijk. Wie zonder zonde is werpe de eerste steen, niet waar?”
Maar waarom is het probleem dan nu ineens actueel?
“Omdat het onbegrip voor elkaars gedrag zich ook steeds meer op een hoger niveau manifesteert. Zowel de SP als de PVV voeren een politiek die is gebaseerd op het eigen volk eerst-principe. ‘De ander’ wordt bij die partijen alleen nog maar geproblematiseerd en met onbegrip bekeken. Ondertussen worden we ook nog geconfronteerd met een fundamentele economische crisis . Als historicus week ik dat dit kan eindigen in een conflict.”
Ben je daar echt bang voor?
“Ja, onze moraal houdt steeds meer bij de voordeur op. De ander is nog slechts vreemd, asociaal of gevaarlijk. Dat is echt een giftige mix.”
Hebben we misschien nieuwe morele leiders nodig?
“Het zou goed zijn als mensen met gezag zich zo wat vaker over duurzaam samenleven zouden uitlaten. Maar in onze heterogene samenleving is de tijd van morele dogmatiek wel voorbij. Het is daarom belangrijker dat we onszelf de instrumenten weer aanleren om ons eigen morele kompas te herijken. Ieder moet zijn houding ten opzichte van de ander herbezien.”
“JE KUNT NIKS TE SERIEUS NEMEN”
Tekst: Sam Trompert / 3 jun – 14.00
Het is even schrikken, als de strontkar over je wordt uitgestort op Twitter. John Ewbank en Silvia Witteman kunnen er over meepraten. In Leiden hebben ze inmiddels ook meer ervaring met internetdreigingen dan ze zouden willen. Maar hoe serieus moet je een doodsbedreiging op Twitter nu nemen?
Via de website en het twitteraccount @doodsbedreiging is te zien hoeveel potentiële gekkies, straatterroristen of lone wolfs er in Nederland rondlopen. Pim Graus beheert samen met Sietse van der Meer de site en het account. Door serieuze doodsbedreigingen te retweeten proberen zij het probleem in kaart te brengen. Iedere dag speuren zij op de microblogdienst naar dreigementen.
Grapje of echt?
Het tweetal begon met het account in 2010 toen journalist Bert Brussen werd opgepakt vanwege het retweeten van een doodsbedreiging aan het adres van Geert Wilders. In die tweet loofde iemand een “Rijkelijke beloning” uit voor iemand die Geert Wilders zijn keel zou willen doorsnijden. “We vroegen ons af hoe het kon dat hij werd opgepakt. Het ging hier om een absoluut incident, en waarschijnlijk om een bericht dat niet heel serieus genomen hoefde te worden”, legt Pim Graus uit. Maar ja, hoe weet je welke twitteraar gekscherend dreigt, of echt een aanslag aan het voorbereiden is?
De bericht dat Brussen retweette zou waarschijnlijk niet door de keuring van @doodsbedreiging zijn gekomen. Daar zijn namelijk een aantal criteria aan verbonden “Allereerst moet er echt iets of iemand genoemd worden die bedreigd wordt. Dat kan een persoon zijn, maar ook een object of een organisatie, zoals een school of een gemeentehuis”, aldus Graus. “Daarnaast moet er een actief werkwoord inzitten: ‘ik ga x of y opblazen’ bijvoorbeeld.”
Graus en Van der Meer kijken ook altijd naar de andere berichten die een dreigtwitteraar heeft geplaatst in dagen ervoor. “Vaak is het één dreigtweet, temidden van doodnormale twitterberichten. In zo’n geval is een persoon meer op zoek naar aandacht en het shockeffect, maar niet van plan zijn dreigement echt uit te voeren.” Er wordt bijvoorbeeld regelmatig gedreigd met het in de fik steken van een school, maar tot op de dag van vandaag is nog geen enkel twitterdreigement van die strekking ook daadwerkelijk uitgevoerd.
Ongeveer tien dreigementen per dag
Na tweeënhalf jaar hebben een kleine zesduizend tweets aan de eisen voldaan. Iedere dag lopen “tientallen complexe zoekopdrachten” automatisch op TweetDeck. Er wordt gezocht naar specifieke personen, bekende politici bijvoorbeeld, in combinatie met wapens. “Maar we zoeken ook op ‘school’, ‘gemeentehuis’ en ‘jeugdzorg’”, zegt Graus.
Gemiddeld leiden die zoekopdrachten naar tien geretweete dreigementen per dag, maar het kan nogal fluctueren. Graus: “In de zomervakantie, en ook in andere schoolvakanties, is het een stuk stiller, qua doodsbedreigingen, terwijl er met slecht weer juist meer mensen met hun telefoon bezig zijn.”
“Leiden heeft overgereageerd”
Ook zijn er nogal wat na-apers, de zogenaamde copy cats. Zodra er een dreigement aan het adres van een school veelvuldig in het nieuws komt, zie je op Twitter veel vergelijkbare dreigementen opkomen. “Al is het nu na Leiden verdacht stil”, zegt Graus. “Het lijkt alsof jongeren elkaar waarschuwen dat ze geen dreigtweets moeten plaatsen, omdat ze heel serieus genomen worden.”
Misschien te serieus? Volgens Graus niet: “Je kunt nooit iets te serieus nemen, maar je kunt wel wat planmatiger beleid maken. In Apeldoorn pakken ze bijvoorbeeld dreigtwitteraars op en zetten ze die een dag of een nacht vast, maar ze sluiten de scholen niet. Dat lijkt op een gecoördineerd beleid, terwijl in Leiden is overgereageerd.”
Voor de lol
Het twitteraccount heeft bijna 2500 volgers. Vele van hen doen dat voor de lol, omdat ze de dreigtweets geestig vinden. “Maar ze lachen niet alleen”, volgens Graus, “veel mensen die ons fanatiek volgen helpen ook met het opsporen van dreigtwitteraars.” Zelf zien Graus en Van der Meer ook wel eens berichten voorbijkomen waar om gelachen kan worden. “Soms zie je heel duidelijk dat iets als grap is bedoeld en ook grappig is. Ondanks dat het dan niet aan onze criteria voldoet, -retweeten we het toch, voor de lol.”
Sommige dreigtweets zitten vol taalfouten of zijn – doordat ze in straattaal zijn geformuleerd – moeilijk te begrijpen. Vooral die tweets kunnen grappig gevonden worden. “Al neemt het aantal dreigtweets in straattaal wel af de laatste jaren”, zegt Graus. “Voorheen leverden zoekwoorden als ‘Fittie’ (ruzie) of ‘Pipa’ (geweer) wel hits op, maar tegenwoordig wordt er weer gewoon met kanker gescholden.” Daar zit wel eens een tweet tussen die de mondhoekjes omhoog brengt.
Het andere uiterste, de echt ernstige dreigementen, zijn van een andere orde. Dat zijn volgens Graus de dreigtweets die aan een specifiek persoon zijn gericht: “Een jongen die een meisje bedreigt met een hamer te bewerken, dat soort berichten zijn echt gevaarlijk, maar die komen vaak juist niet in het nieuws.”
Waardeer dit artikel!
Dit artikel las je gratis. Vond je het de moeite waard? Dan kun je jouw waardering laten zien door de auteur een kleine bijdrage te geven. Zo help je onafhankelijke journalistiek in stand te houden.