In zijn nieuwste werk onderzoekt Kore-eda zijn personages met precieze en diepgaande inzichten, vrij van oordeel en ontwijking. De film dient als een voorbeeld van psychologisch onderzoek en maatschappelijke verkenning in de nasleep van trauma. Na zijn première op Cannes en lof voor Beste Scenario, is het vertoond op prestigieuze festivals zoals Chicago, München, San Sebastian, Stockholm, Sydney en Vancouver, waarmee het zijn status als een van de meest cruciale films van 2023 heeft verstevigd.
“Monster” verschijnt als het belangrijkste en krachtige motief in de film. Dit motief, dat zowel in de psychologie als in de sociologie voorkomt, kan worden onderzocht binnen de personages, interpersoonlijke relaties, en ook in de omgeving (maatschappij en de wereld waarin de film zich afspeelt). Als je in een woordenboek kijkt, is een van de definities van het woord “monster”: “een groot, lelijk en angstaanjagend denkbeeldig wezen”. Een psychologische interpretatie van het woord in de film is dat “monster” een symbool is van onze diepste angsten en zorgen. Het kan ook een symbool zijn van “onze interne demonen”. In die zin, wanneer we de onzekerheden, traumatische ervaringen en angsten die in ons zijn geïnternaliseerd niet onder ogen kunnen zien, externaliseren we ze en gaan we over tot psychologische projectie en het de schuld geven aan anderen. Dit is het gedragsmotief van de volwassen personages in de film. “Monster” in de film verwijst ook naar mensen die we beschouwen als ver verwijderd van de normen van de maatschappij en traditionele waarden, door de generatie die autoriteit heeft (ouderlijke generatie) en aan de macht is (bijvoorbeeld een moeder, een schooldirecteur, een vader van een gezin) ten opzichte van een ander.
De eerste verwijzing naar het concept van “monster” in de film is wanneer Minato (Soya Kurokawa) aan zijn moeder Saori (Sakura Andô) vraagt: “Als een mens een varkensbrein getransplanteerd krijgt, is het dan een mens of een varken?” Een wezen dat een combinatie is van een mens en een varken kan erg eng zijn, en we beschouwen het als niets anders dan een monster. De discussie gaat over deze combinatie. Een brein dat denkt als een varken (dier) en een lichaam dat menselijk is. Ik wil dieper nadenken en dit uitbreiden naar het combineren van een waarde in de maatschappij met iets dat in de maatschappij wordt gehaat. In verschillende scènes zien we Minato zeggen: “Ik ben een monster” en dit op veel vellen papier in zijn kamer schrijven, en ergens in de film verandert deze dialoog in “Wie is het monster?”; Hiermee bedoel ik dat het motief van het monster voortdurend verandert, toegeschreven aan zichzelf of aan anderen, maar niet wordt verwijderd. Misschien is de reden hiervoor dat de aard of geest van het “monster” en de denkbeeldige kenmerken van een monster levend zijn en in de maatschappij aanwezig zijn.
Ik wil het vader-moeder-kind driehoeksverhouding (Oedipus-complex) gebruiken om de gezinsstructuur in de film “Monster” te bespreken. Laten we eens kijken naar de families van de personages. In het gezin van Minato en zijn moeder ontbreekt de vaderzijde. In het gezin van Yori en zijn vader ontbreekt de moederzijde. Het leven van Hori mist beide ouders. Zelfs het gezin van de schooldirecteur mist een kind. Als gevolg hiervan ontbreekt in het leven van elk personage een essentieel onderdeel, wat we kunnen relateren aan emotionele en intellectuele groei.
In “Minato’s Life,” ontbreekt de vaderfiguur, en lijdt hij aan separatieangst. Gedurende de film realiseren we ons dat zijn gedachten bezig zijn met het vraagstuk van “herboren worden” in relatie tot zijn vader. Dit duidt op zijn verlangen om een gelijkenis van het karakter van zijn vader om zich heen te vinden en daarmee in het reine te komen. We zien dit in zijn relatie met zijn klasgenoot Yori (Hinata Hiiragi). Misschien zelfs onbewust, denkt hij dat zijn vader gereïncarneerd is in het lichaam van Yori. Minato identificeert zichzelf met het zijn van een “varken” en een “monster”, beïnvloed door de woorden van Yori. Yori zegt: “Ik heb een ziekte. Mijn hersenen zijn varkenshersenen.” In reactie op de vraag van zijn moeder wie zei dat zijn hersenen als die van een varken zijn, zegt Minato: “Mijn leraar, meneer Hori.” Een subtiel en inzichtelijk aspect van het adresseren van de vaderfiguur in de film is dat meneer Hori (Eita Nagayama) symbool staat voor Minato’s vader. Onderbewust wil Minato de vaderfiguur straffen voor het verlaten van hem (Minato’s vader is overleden), daarom liegt hij over meneer Hori.
De film “Monster” bekritiseert ouders scherp en beeldt hen af als “monsters” via zijn personages. Hirona (Mitsuki Takahata), de vriendin van meneer Hori, vertelt hem op een gegeven moment: “Ouders zijn als monsters. Leraren worden tegenwoordig gekruisigd.” De analogie van ouders met monsters ontstaat uit hun verwaarlozende opvoeding van hun kinderen en hun neiging om de schuld af te schuiven op anderen. Bijvoorbeeld, de moeder van Minato geeft meneer Hori de schuld en gaat ver om hem te laten ontslaan en verstoten te worden in de maatschappij. Neem Yori’s vader als een ander voorbeeld; hij vertelt meneer Hori dat de hersenen van zijn zoon niet menselijk zijn, maar die van een varken, en drukt zijn wens uit om hem weer menselijk te maken. Of neem de schooldirecteur, die per ongeluk haar kleinkind aanrijdt met haar auto terwijl ze achteruit rijdt, en vervolgens haar man dwingt om de verantwoordelijkheid voor het ongeval te nemen.
De thema’s van verwaarlozing, beschuldiging, toeval en oordeel zijn in de film met elkaar verweven als een knoop. Hirokazu Kore-eda presenteert een enkel verhaal vanuit meerdere invalshoeken, telkens gericht op het leven van een ander personage. In elk segment raken we betrokken bij het oordeel op basis van wat de regisseur ons laat zien. Wanneer hetzelfde verhaal vanuit een ander perspectief wordt verteld, realiseren we ons dat we slechts een hoek van de waarheid hebben gezien, niet het hele plaatje. Dus, wanneer het verhaal voor ons duidelijk wordt, begrijpen we dat ons oordeel oppervlakkig en voorbarig was, en net als de personages die in verwaarlozing zijn gevallen, geven we anderen de schuld. Veel gebeurtenissen vinden plaats op basis van toeval, waarin een personage arriveert en oordeelt over andere acties op basis van wat ze hebben gezien en zich hebben voorgesteld. Al deze aspecten zijn kenmerken die Monster-makers zijn in het universum waarin de film zich afspeelt, en de bewoners vertonen monsterlijke gedragskenmerken.
In een van de scènes tegen het einde van de film, praat Minato met de schooldirecteur in de muziekruimte van de school. In deze scène, in plaats van te liegen, te beschuldigen of de schuld af te schuiven, gaan de personages een dialoog aan. De schooldirecteur zegt: “Blaas iets weg dat je aan niemand kunt vertellen in deze trompet,” wat symbool staat voor het loslaten van onderdrukte angsten, trauma’s en innerlijke pijn. Wanneer hij en de schooldirecteur in de grote koperen instrumenten blazen, wordt een luid geluid gehoord, alsof ze hun angsten, pijnen en trauma’s uitschreeuwen, en dit geluid is hetzelfde geluid van de “Monster” in de film. Het angstaanjagende geluid vertegenwoordigt de angsten, pijnen en trauma’s die nu worden losgelaten en de personages potentieel kunnen bevrijden.
“Monster” (Kaibutsu), het nieuwste werk van de Japanse regisseur Hirokazu Kore-eda, is een krachtig stuk met een sterk en solide scenario. De veelzijdige aard van de film, samen met het gebruik van sterke thema’s in de psychologie en sociologie, gekoppeld aan nauwkeurige en accurate karakterontwikkeling, vergezeld van bewonderenswaardige vertolkingen, heeft de film getransformeerd tot een van de opvallende cinematografische werken van 2023.
