Filmrecensie: ‘The Story of Souleymane’ door Boris Lojkine
Beoordeling: ★★★★★
De film opent met een scène van Souleymane tussen andere vluchtelingen die naar OFPRA zijn gekomen voor hun asielinterviews. Deze scène, die we aan het einde van de film in zijn geheel zien, is de laatste halte voor elke vluchteling die asiel zoekt in een Europees land vanwege levensbedreigende omstandigheden in hun eigen land. Het geluidsontwerp laat ons even voelen alsof we in Souleymane’s schoenen staan, als in een coma, met gedempte omgevingsgeluiden, en we volgen hem met de interviewer (beschermingsambtenaar) naar de noodlottige interviewkamer.
Abou Sangare, in de rol van Souleymane, portretteert effectief de naïeve Guineese vluchteling wiens omstandigheden hem door de film heen angstig, bang en soms explosief boos maken.
Hoewel de massale toestroom van asielzoekers naar Europa een serieuze crisis heeft veroorzaakt, wat heeft geleid tot de invoering van strenge wetten om de situatie te beheersen, behandelt de film het asielvraagstuk zonder vooroordelen, waarbij het wordt bekeken vanuit de perspectieven van de asielzoeker, de samenleving en de overheid.
In zijn nieuwste film kiest Boris Lojkine voor een andere invalshoek op het gevoelige onderwerp: een man die heeft besloten te liegen. Deze keuze is bedoeld om aan te zetten tot nadenken. In een interview legt Lojkine uit dat hij vragen wil oproepen zoals: “Verdient Souleymane het om in Frankrijk te blijven? Moet hij asiel krijgen? Vind je dat hij er recht op heeft? Verdient hij het?” Hij stelt: “Ik wilde geen voorbeeldig verhaal schrijven, waarin een goede kerel worstelt met een lelijk immigratiebeleid. Dit is te gemakkelijk en het zet je niet aan het denken.”
Een van de onderliggende vragen in de film over asiel betreft de factoren die zoveel vluchtelingen ertoe hebben gebracht hun families en thuisland te verlaten en hun toevlucht te zoeken in Europa als een ideale plaats en probleemoplosser. In plaats van radicale wetten op te leggen aan vluchtelingen, zouden misschien de oorzaken moeten worden aangepakt die iemand tot asielzoeker maken.
De film raakt ook aan de uitbuiting van ongedocumenteerde vluchtelingen die niet mogen werken. Souleymane wordt gedwongen illegaal te werken van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat onder de identiteit van iemand anders (het huren van zijn identiteit) om valse documenten en het verhaal voor zijn asielaanvraag van een asielmakelaar te kunnen betalen. Dit is een klein voorbeeld van de moeilijkheden waarmee vluchtelingen in de film worden geconfronteerd. Een gedurfde scène toont Souleymane met de makelaar, die andere Afrikanen instrueert wat ze in hun asielinterviews moeten zeggen.
De laatste scène van de film, waarin Souleymane’s interview met de beschermingsambtenaar wordt afgebeeld, is aangrijpend en emotioneel meeslepend. De interviewer drijft Souleymane in het nauw met vragen over wie het verhaal voor hem heeft geschreven, aangezien het woord voor woord is herhaald in verschillende interviews in de afgelopen week. We realiseren ons dat Souleymane de asielrace heeft verloren, maar wanneer de interviewer hem vraagt zijn echte verhaal te vertellen en waarom hij Guinee heeft verlaten, leren we zijn echte leven en redenen om te vertrekken kennen. De reden waarom Souleymane alles riskeerde en ellende verdroeg in Frankrijk in de hoop asiel te krijgen, is zo diep menselijk en vervuld van grenzeloze liefde voor zijn moeder dat het ons tot tranen roert en de interviewer bedroefd achterlaat.
De regie van Boris Lojkine is als een handtekening door de hele film heen. Het scenario van Delphine Agut en Lojkine is origineel en authentiek, en heeft een solide structuur, en gecombineerd met de cinematografie van Tristan Galand en de montage van Xavier Sirven, maakt het “The Story of Souleymane” tot een van de impactvolle en tot nadenken stemmende films in de Un Certain Regard-sectie van ’s werelds meest prestigieuze filmfestival.
