Staatssecretaris Wiebes van Financiën heeft in een brief aan de Tweede Kamer een toelichting gegeven zijn plan om modelcontracten te gaan maken voor zzp'ers. Die moeten in de plaats komen van de huidige Verklaring Arbeidsrelatie. Voor de sectorale aanpak die de zzp-bonden wensen laat het plan weinig ruimte.
Zelfstandigen zonder personeel en hun opdrachtgevers kunnen vanaf 1 januari 2016 gebruik maken van door de Belastingdienst goedgekeurde modelcontracten. Gedragen beide zich naar de bepalingen van dat contract, dan hoeft de opdrachtgever geen loonheffingen in te houden op het honorarium van de zzp'er.
Voor het antwoord op de vraag of die zzp'er als ondernemer telt en recht heeft op zelfstandigenaftrek, maakt het niet uit of er met die modelcontracten wordt gewerkt. Dat blijft de fiscus van geval tot geval bepalen.
Dat blijkt uit de brief die staatssecretaris Wiebes van Financiën vandaag aan de Tweede Kamer heeft gestuurd.
Belastingdienst krijgt 60 man extra
Het idee is nu dat er per sector (bijvoorbeeld de media, of de adviesbureaus) modelcontracten worden ontwikkeld waaruit volgens de Belastingdienst blijkt dat de arbeidsrelatie die wordt aangegaan geen 'verkapt dienstverband' is maar een zuivere opdrachtgever/opdrachtnemer relatie.
Die modelcontracten moeten de komende maanden worden ontwikkeld door organisaties van opdrachtgevers en opdrachtnemers samen. Het resultaat leggen zij dan voor aan de Belastingdienst. Die krijgt zestig man extra personeel om dat allemaal te beoordelen.
Goedgekeurde modelcontracten worden gepubliceerd op de site van de Belastingdienst, zodat iedereen ze kan gebruiken. Per modelcontract zou de goedkeuringsprocedure zes weken mogen duren. Een eenmaal verleende goedkeuring blijft vijf jaar geldig, tenzij tussentijds de regelgeving voor de sector verandert.
Alle sectoren dezelfde criteria
De beoordeling van de Belastingdienst heeft alleen betrekking op de vraag of de opdrachtgever loonheffingen moet inhouden op de honoraria die hij uitbetaalt. De criteria die de Belastingdienst daarvoor aanlegt zijn dezelfde als die golden bij de beoordeling van VAR-aanvragen. Doorslaggevend daarbij is of er een gezagsrelatie bestaat tussen opdrachtgever en opdrachtnemer.
Dat de modelcontracten per sector worden opgesteld, betekent volgens de staatssecretaris niet dat er per sector andere criteria kunnen gelden. Hij benadrukt dat het fiscaal recht en het socialezekerheidsrecht op alle sectoren gelijkelijk van toepassing zijn. Wat hem betreft was een sectorale benadering ook niet eens nodig geweest, schrijft hij. Die is er alleen gekomen omdat de bonden dat zo graag wilden.
Wel verklaart de staatssecretaris zich bereid om in de modelcontracten rekening te houden met de terminologie die in een sector gangbaar is. Ook kan er worden verwezen naar bestaande sectorale regelgeving, bijvoorbeeld arbeidsomstandigheden en kwaliteitszorg.
Controleren op de werkvloer
De modelcontracten beschermen – net als de VAR – vooral de opdrachtgever. Wie zich houdt aan de bepalingen van het contract, mag ervan uitgaan dat hij niet wordt geconfronteerd met naheffingen en boetes. Dat betekent wel dat de Belastingdienst de komende jaren scherper gaat controleren, op de werkvloer.
Wijkt de arbeidsrelatie in de praktijk af van wat in het modelcontract is voorgespiegeld, dan komen opdrachtgever en opdrachtnemer echter alsnog allebei in de problemen.
Opdrachtgevers en opdrachtnemers zijn niet verplicht om te werken met de modelcontracten. Zij mogen ook hun eigen overeenkomsten voorleggen aan de Belastingdienst, die ze dan op dezelfde manier beoordeelt als de modelcontracten.
De staatssecretaris wil in oktober van dit jaar veertig modelcontacten klaar hebben. Lukt dat, dan wijzigt hij het eerder door hem ingediende Wetsvoorstel Beschikking Geen Loonheffingen (BGL) zo, dat alleen het schrappen van de oude Verklaring Arbeidsrelatie (VAR) overblijft. De nota van wijziging die daarvoor nodig is heeft hij al voor advies aan de Raad van State voorgelegd.
Argwaan
De reacties van de belangenorganisaties van zzp'ers op de plannen van staatssecretaris Wiebes zijn zonder uitzondering positief. Vanuit de Tweede Kamer wordt er afwachtender gereageerd.
Fractiespecialist Steven van Weyenberg van D66 merkte vanochtend bij BNR Nieuwsradio terecht op dat de staatssecretaris op basis van wat er in zijn brief staat zowel een stimulerend beleid als een restrictief beleid kan voeren ten opzichte van zzp'ers.
Gisteren schreven wij al dat eerdere ervaringen met een sectorale aanpak reden tot argwaan geven. Zo liep eerder dit jaar het overleg tussen de hogescholen en de Belastingdienst over de inzet van zelfstandigen als gastdocent stuk op de opvatting van de fiscus dat iedereen die voor de klas staat een arbeidscontract hoort te hebben.
