Hoe komt de Griekse minister van Landbouw bij Doeke Faber uit?
,,Van de trojka (EU, IMF en ECB) moet Griekenland veranderingen doorvoeren. De minister van landbouw heeft aan Nederland gevraagd om een bijdrage te leveren aan het herstructureren van de landbouwsector. Wij hebben de Grieken al eens eerder geholpen met de exportstrategie én zij kennen het succesverhaal van BV Nederland. Tuinbouw, logistiek, technologie; wij zijn op vele fronten wereldberoemd geworden. Als je de Grieken daaraan kunt laten ruiken en deze kwaliteitslag willen maken, kunnen ook zij met betere middelen meer gaan produceren.
Sinds 1965 schrijf ik plannen voor overheden op het gebied van landbouw en voedselproductie, en sinds 1997 ben ik tuinbouwbestuurder. Met die achtergrond ben ik vanuit Buitenlandse Zaken benaderd. Maar de uitdaging van een herstructurering van een hele landbouwsector is nieuw voor mij. Ik zie mijzelf trouwens niet als redder of Messias. Ik breng kennis en ervaring in op het gebied van beleid schrijven, ben een souffleur achter de schermen.”
Corruptie, een gebrek aan coöperaties, leven op Europese subsidies, extreem versnipperde landbouwgronden; de situatie in Griekenland is al decennialang zorgwekkend. Waar begint u dan?
,,Dat is aan de minister. Je kunt eerst de exportkant uitbouwen, die al succesvol is. Je kunt ook beginnen bij de rol van afzetcoöperaties, waar een gebrek aan is omdat men hier veel met tussenhandelaren werkt. Stel, iemand wil vanuit Noord-Griekenland met een snelle veerboot groenten naar Marseille exporteren. Maar dat kan alleen als de groente eerst naar Athene gaan, anders krijgen bepaalde mensen niet hun percentages. Dat voegt alleen maar kosten toe en dan valt het concurrentievoordeel weg.
Landbouw is een topsector voor de Grieken en hun economie heeft de hoogste prioriteit. Maar er is veel mis. De overheid heeft een aantal instrumenten verkeerd ingezet of zelfs niet gebruikt, politici hebben hier slechts voor eigen gewin gezeten. Daar zijn de landbouw en de boer de dupe van geworden. Maar dat betekent ook dat je met elke verandering hier al gauw resultaat kunt bereiken.”
Een rehabilitatie zou de Grieken volgens onderzoek van de agrarische jongerenbeweging PENA 2,5 tot drie miljard euro schelen.
,,Dat zou goed kunnen, mits de Griekse landbouw dus efficiënt gaat opereren. Maar de rehabilitatie kan ook meer geld opleveren. Helaas laten de Griekse statistieken momenteel nog te wensen over. Misschien raadpleeg ik rekenaars van ons eigen landbouweconomisch instituut. Als je dit soort plannen schrijft, moet je wel de juiste cijfers hebben.‘’
Via landbouw moet ook enorme werkloosheid van 3,9 miljoen worden aangepakt, zeggen de Grieken.
,,Van die gedachte ben ik dus niet zo gecharmeerd. Grieken zouden en masse weer naar het platteland terugwillen, daar een nieuw bestaan opbouwen. Dat zou kunnen in het agro-toerisme, de dienstverlening of financiële sector. Maar met z’n allen terug de landbouwsector in is geen goed idee. De productiviteit is nu al zo laag dat men nauwelijks een inkomen kan verdienen. Het landbouw-bnp is drie procent, en twaalf procent van de bevolking verdient een inkomen in de landbouw. Die twee kengetallen geven aan dat de sector het niet goed doet. Ter vergelijking, in Nederland ligt het bnp rond de zes procent, met slechts twee à drie procent van de werkende bevolking.”
Heeft Nederland er ook nog wat aan?
,,There is no such thing as a free lunch. Wij helpen de Grieken niet alleen omdat we ze aardig vinden, maar ook omdat ons eigen bedrijfsleven erbij gebaat is. Dat vertegenwoordigt hier een waarde van achthonderd miljoen euro. Én, als het weer beter gaat, heeft Nederland in Griekenland een streepje voor.”
Wanneer zit uw werk erop?
,,Ik hoop dat men voor de zomer het rehabilitatieplan kan implementeren. Maar voordat de Griekse boeren een fatsoenlijk inkomen verdienen, kunnen we zo weer vijf of tien jaar verder zijn.“
Dit interview verscheen eerder dit jaar in onder meer De Gelderlander, in opdracht van De Persdienst.
