Geen verdienmodellen maar maakmodelen

De kersverse Groningse journalistiek-hoogleraar Jeroen Smit heeft het  gehad met verdienmodellen: “De huidige discussie over de toekomst van de journalistiek wordt beheerst door een zoektocht naar nieuwe verdienmodellen. In de veronderstelling dat het daarna weer gewoon business as usual is.” Niet dus.

Smit sprak voor zijn oratie met “ruim 30 journalisten, uitgevers en ondernemers” en onderzocht samen met Tamara Witschge en Eva Schram de ideeën van bijna 600 dagbladjournalisten.

Niet voor online werken
De  dagbladjournalisten (gemiddelde leeftijd 47) zijn weinig kritisch over zichzelf, het is vooral de schuld van anderen: gratis media, eigenaren, het publiek, management. Zelf willen ze ook niet voor online werken.

Zittende journalisten gaan er vanuit dat er fors bezuinigd gaat worden, maar geloven tegelijkertijd dat zij de dans zullen ontspringen.

Dat is ijdele hoop volgens Smit. Online is de toekomst en wie daar niet aan meedoet wordt onherroepelijk vermorzeld: “Er is een diepgaande vernieuwing van journalistieke processen nodig om krantenredacties op de lange termijn, online, overeind te houden.”

Verdienmodellen
Journalistiek heeft een nutsfunctie, het is een dienst voor het publiek. Vernieuwing begint dus daar: met mooie dingen bedenken voor het publiek, daar zullen “journalisten nieuwe maakmodellen moeten bedenken, nieuwe manieren om journalistiek te bedrijven. Als ze daarin slagen, komen de verdienmodellen vanzelf.”

Als voorbeeld noemde Smit De Nieuwe Pers, Dichtbij, De Correspondent (meer een marketingmodel dan een maakmodel volgens mij), FollowTheMoney en ThePostOnline.

Dat was goed nieuw voor die maakmodellen – waar ze overigens erg hard moeten werken om wat te verdienen. De onuitgesproken conclusie was dan natuurlijk dat bestaande bedrijven hopeloos achterblijven, of het zelfs helemaal niet kunnen.

business as usual
Smit haalde in dat verband de Amerikaanse hoogleraar Christensen aan die onderzoek deed naar disruptive innovation in de media en de positie van incumbents (bestaande media) als zeer wankel beschouwt:

“The incumbents stay the course on content, competing along the traditional definition of quality. Once established at the market’s low end, the disruptors—by producing low-cost, personalized and, increasingly, original content—move into the space previously held by the incumbents.”

Business as usual? Niet dus…