Weinig dingen staan zo voor vrouw-zijn als het maandelijkse bloedverlies. De menarche wordt dan ook in veel culturen gezien als de overgang van meisje tot vrouw. Want alleen vrouwen menstrueren. Maar dat klopt natuurlijk niet. Denk maar eens aan transmannen of non-binaire personen die ook iedere maand ongesteld worden.
Weg met het venussymbool
Is het tijd voor meer aandacht voor genderneutraal menstrueren? Volgens Procter & Gamble wel. Het bedrijf, dat onder andere Always-maandverband produceert, heeft inmiddels het venussymbool (een cirkel met kruisje eronder, het vrouwelijke symbool) van de verpakking gehaald. Dit na kritiek op onder meer Twitter van transgenders; niet iedereen die menstrueert is immers ook vrouw. Aan het product zelf verandert trouwens niets, alleen de verpakking wordt aangepast. Of het ontbreken van een venussymbool op een maandverbanddoosje daadwerkelijk bijdraagt aan diversiteit en de inclusie van transgenders is nog maar de vraag, (zouden prullenbakjes in de mannentoiletten niet beter helpen?) – maar voor de transgendercommunity is het in ieder geval een stap in de goede richting.
Transinclusieve campagnes
Aandacht voor genderneutraal menstrueren is overigens niet nieuw. Al in 2016 hingen reclameposters van Thinx, dat ‘ondergoed voor mensen die menstrueren’ maakt, in New Yorkse metrostations. Op de posters was een transman te zien, Sawyer DeVuyst. DeVuyst had zijn coming out als man op zijn 23ste, maar begon pas op zijn 28ste met hormoonbehandelingen die ervoor zorgden dat hij niet meer ongesteld werd. In 2017 postte Jamie Raines, beter bekend als You-Tuber Jammidodger, een video genaamd ‘Trans Guy: I Got My Period’ over dat hij weer ongesteld is geworden na het wisselen van testosteron-preparaat. Datzelfde jaar werd Pyramid Seven gelanceerd, een bedrijf in Chicago dat boxershorts maakt met een speciale ruimte voor maandverband of inlegkruisje – en met de slogan ‘for periods, not gender’. En in 2018 kwam de Engelse tampon-abonnement service Pink Parcel met een transinclusieve reclamecampagne met daarin transgender model Kenny Jones. Jones wist al op zijn 14de dat hij een jongen was, werd op zijn 15de voor het eerst ongesteld en startte op zijn 16de met hormonen.
Menstruerende mannen
Hoe is het om iedere maand te bloeden terwijl je je identificeert als een man? Nou, helemaal niet leuk, zo blijkt uit de verhalen van DeVuyst: ‘Het is een veiligheidsrisico: wat als iemand in het mannentoilet het ritselen van een tamponverpakking hoort?’ en Jones: ‘Ongesteld worden maakte dat ik me minder man voelde’. Menstrueren is nog altijd voorbehouden aan vrouwen, zo lijkt het althans. De Amerikaanse menstruatieactivist Cas Clemmer, die zichzelf omschrijft als een ‘nonbinary trans menstruator’, schrijft hierover op HuffPost: ‘De voortdurende genderboodschappen waarmee ik omgeven word, raken me als duizenden metaalsplinters die in mijn huid dringen: het supermarktschap dat ‘vrouwelijke hygiëne’ heet, het gebrek aan vuilnisbakken in de mannentoiletten, de advertenties met daarin dunne witte vrouwen die met hun sierlijke witte verbandjes en blauw ‘bloed’ vrouwelijkheid uitstralen.’ Als tegengeluid maakte Clemmer het boek Toni the Tampon, met een genderneutrale hoofdpersoon, en postte een foto van zichzelf op Instagram met een doorlekvlek en een bordje ‘Periods are not just for women #bleedingwhiletrans.’
Ongesteld: niet alleen voor vagina’s
Dat sommige non-binaire personen en transmannen die geen hormoonbehandeling ondergaan om de menstruatiecyclus te stoppen, iedere maand menstrueren, is algemeen bekend. Minder bekend is dat transvrouwen ook ongesteld kunnen worden. Zonder bloed, ze hebben immers geen baarmoeder of eierstokken. Maar mét alle andere gangbare menstruatieklachten en PMS-symptomen, zoals pijn, krampen, hoofdpijn, stemmingswisselingen en een volledig ontregelde routine. Je hoeft dus geen vagina te hebben om iedere maand letterlijk on-gesteld te zijn. Dat sommige transvrouwen een maandelijkse cyclus ervaren, heeft te maken met de hormoonbehandelingen die ze ondergaan. Net zoals bij cisvrouwen verschillen ook bij transvrouwen de symptomen en de mate waarin ze deze ervaren.
Wat als iedereen zou menstrueren?
Lang verhaal kort: menstrueren is niet alleen iets dat cisvrouwen doen. De laatste reclamecampagne van Thinx (klik hier voor de making of) gaat verder en vraagt zich af: wat als iedereen zou menstrueren? De campagne, die zeer toepasselijk MEN-struation heet, toont menstruerende mannen. Met doorlekvlekken op het bedlaken, het doorgeven van een tampon onder de wc-deur en een tampontouwtje dat uit je onderbroek hangt. Allemaal situaties die veel vrouwen bekend voorkomen, maar dan met mannen in de hoofdrol. Vooral in conservatieve kringen was er veel kritiek op de reclame. Zo zou de video ‘de scheiding tussen de verschillende genders verwateren’, zegt de Amerikaanse conservatieve organisatie OneMillionMoms. In Nederland viel het wel mee met de ophef. Hopelijk draagt het filmpje bij aan de normalisatie van menstruatie en de beschikbaarheid van sanitaire producten op alle WCs, óók de unisex-toiletten.
Dit artikel verscheen eerder op Period!
