MAGADI – Volledig synchroon werpen tientallen Masai meisjes in felblauwe jurken ritmisch hun schouders naar voren. Ze zingen met schelle stem terwijl hun kettingen, oorbellen en zilveren hoofdtooien in hetzelfde ritme mee rinkelen en hun witte plastic schoenen het stof doen opstuiven.
Nieuwsgierig gluren ze ondertussen naar die opvallend lange vrouw met net zo’n donkere huidskleur als zij, die plotseling met hen begint mee te dansen terwijl ze duidelijk niet van hier is. “De ene dag gokken ze Nigeria, de volgende dag Senegal en soms is het Kenia. Maar altijd zijn ze super nieuwsgierig waar ik vandaan kom”, vertelt Giovanca (37) met een grote glimlach.
Verhoogd risico op moeder- en kindsterfte
De Nederlandse zangeres van Curaçaose afkomst is op bezoek bij Masai-meisjes in Kenia die een alternatief ritueel voor meisjesbesnijdenis hebben doorlopen. “Zo’n besnijdenis is niet alleen onvoorstelbaar pijnlijk”, vertelt de zangeres. “Op langere termijn geeft het ook een verhoogd risico op onvruchtbaarheid en op pijnlijke bevallingen die gevaarlijk zijn voor zowel moeder als kind.”
In de ogen van de Masai kon een meisje dat niet besneden was echter nooit vrouw worden en dus niet trouwen en kinderen krijgen. Amref Flying Doctors, waarvoor Giovanca ambassadrice is, heeft daarom samen met de Masai een speciaal ritueel ontwikkeld waarbij de meisjes wel prachtig worden aangekleed, door stamoudsten met melk en water worden gezegend en dagenlang allerlei festiviteiten ondergaan maar niet meer worden besneden.
‘Geen Westerlingen komen hier wijze man spelen’
“Allereerst was ik wat sceptisch ”, bekent Giovanca. “We hebben het hier over zoiets traditioneels, daar moet je eigenlijk niet aan willen zitten.” De zangeres was echter onder de indruk hoe Amref jarenlang met de gemeenschap er voorzichtig over in gesprek ging en hen de medische gevolgen uitlegden. “Daarbij helpt het dat het een Afrikaanse ontwikkelingsorganisatie is”, vindt de Nederlandse artieste. “Dat er geen Westerlingen wijze man komen spelen maar dat het alternatieve ritueel volledig door Afrikanen is ontwikkeld.”
Op een vrouwenforum waar de gemeenschap wordt voorgelicht over voorbehoedsmiddelen maar ook het alternatieve ritueel, trekt Giovanca zeer de aandacht. De in kleurige doeken geklede vrouwen met versierde uitgerekte oorlellen bestuderen uitgebreid de grote oorbellen van Giovanca en schateren het uit als de Nederlandse vol enthousiasme begint mee te dansen en hen zelfs een liedje leert. Éen van de vrouwen leent de Nederlandse zelfs een eigen traditionele jurk uit die Giovanca op de laatste dag vol trots draagt.
‘Afrika geeft mij een gevoel van jeugdsentiment’
“Mijn eerste keer in Afrika, was ik helemaal in stukjes gebroken”, vertelt de zangeres. Voor Giovanca was het overweldigend om te zien hoe haar eigen Curaçaose cultuur zo overeenkomt met de Afrikaanse. “Toen ik hier voor het eerst ugali (traditionele maïspap, red.) at, schoot ik helemaal vol. Geen idee had ik dat het eten hier zo op dat van ons in Curaçao lijkt.” Hoe een Afrikaanse vrouw in Siërra Leone over haar potten en pannen boog en cassave klaarmaakte, deed haar zelfs aan haar eigen oma denken. “In Afrika heb ik altijd een gevoel van jeugdsentiment.”
Het meest is Giovanca onder de indruk van de 16-jarige Leah, één van de inmiddels meer dan 3000 Masai meisjes die het alternatieve ritueel hebben doorlopen. We ontmoeten haar op haar middelbare school waar de afgelopen vijf jaar het aantal meisjes is vervijfvoudigd. “Veel Masai meisjes werden rond hun 10de al van school gehaald, besneden en uitgehuwelijkt aan een veel oudere man”, vertelt het in blauw schooluniform geklede meisje. “Maar doordat ik het alternatieve ritueel heb doorlopen kan ik mijn school afmaken en daarna wil ik gaan studeren om dokter te worden.”
13 jaar is normale leeftijd om eerste kind te krijgen
Giovanca vertelt hoe er bij het alternatieve ritueel ook veel aandacht is om de meisjes op school te houden en dat de jonge Masai mannen beloven pas daarna met de meisjes te zullen trouwen. “Het is ongelooflijk om te horen dat 13 jaar hier nog altijd een normale leeftijd is om je eerste kind te krijgen.”
De Masai vrouwen op het forum vallen dan ook bijna om van verbazing als Giovanca hen vertelt dat ze 37 is en nog geen kinderen heeft. “Ja, ik weet het”, schatert de zangeres die uitlegt dat ze erg druk is met haar carrière. “Ook mijn moeder en zusje vinden het de hoogste tijd en beginnen voortdurend op hun horloge te tikken.”
Dit artikel verscheen eerder in het Algemeen Dagblad en Het Parool.
