Als je een icoon in huis haalt, moet je haar met respect behandelen. Althans, zo moet regisseur Theu Boermans van het Nationale Toneel hebben gedacht, toen hij Anne Wil Blankers vroeg voor de rol van Madame Rosa. Is de rol van een gepensioneerde hoer respectvol? Ja, als die eerder door Simone Signoret werd gespeeld in de film La vie devant soi. Een rol, waarin een actrice van een zekere leeftijd alles uit de kast kan halen: lieve ruwheid, zelfspot en doodsangsten.
Ersatz moeder
Madame Rosa heeft Auschwitz overleefd, en sloft elke dag de zes trappen op naar haar Parijse appartement, waar ze de kinderen van andere hoeren opvangt. Nu is er nog maar één over: Momo. Enter Aziz Akazim, een twintigjarige autodidact die hier een 14-jarige puber speelt. Nou ja, 16 jaar, want Madame Rosa kijkt niet op een leugentje meer of minder. Momo wordt door de joodse Rosa als voorbeeldige moslim opgevoed. Voor zover dat lukt in een hoerenbuurt. Rosa is bang dat Momo bij haar wegloopt, Moma vreest dat zijn ersatz-moeder aan haar angsten of aan haar ouderdomskwalen overlijdt.
Kneuterig
Een duidelijke situatie, die regisseur Boermans nog eens extra verduidelijkt door een hyperrealistisch decor. Elk kommetje, lampje en spiegel uit Madame Rosa’s appartement staan op het toneel. Alsof je vijftig jaar teruggaat in de tijd. Alsof Boermans bang was dat Anne Wil Blankers geen modern decor aankan. Het maakt de avond wel erg knus en kneuterig.
Edit Piaf
Dit ouderwetse ‘avondje uit gevoel’ wordt nog versterkt door de gruwelijke soundtrack. Om de haverklap klinken weer huilende klezmerklanken. Rosa is verdrietig, en dat zullen we weten ook! Het idee dat een Pools-joodse vrouw in de jaren zeventig klezmerplaatjes draaide, is bespottelijk. Als die singeltjes al te krijgen waren. Rosa zou eerder Glenn Miller of Edith Piaf beluisteren. Een misser.
Huilbui
Zo moet je als kijker wel wat oubolligheid overwinnen, voordat je de personages in je hart kunt sluiten. Jammer, want Aziz Akazim had al in het stuk Mogadishu bewezen, een hoofdrol moeiteloos aan te kunnen. Met een sterke timing krijgt hij de lachers op zijn hand. Een potje huilen ziet er nogal knullig uit, maar zodra Aziz zijn mond opendoet, begrijp je waarom Madame Rosa van dit bijzondere kind houdt. Anne Wil Blankers slaat zich geroutineerd door deze avond heen. Jammer dat Boermans haar glansrol in zo’n tuttige ouderwetse theatercontext plaatst. Daar had meer in gezeten. Misschien dat er in de lange speelperiode (tot 7 mei) nog eens een ander plaatje opgezet kan worden? En een paar schoteltjes en koffers gedumpt? Wordt het dramatische conflict alleen maar sterker van. Meer met minder.
www.nationaletoneel.nl, t/m 7 mei 2014
