Meerdere jongeren hebben op Twitter laten weten onaangenaam benaderd te zijn door het verse Kamerlid. Smeets was eerder al bekend als jurist en bovendien een redelijk publiek figuur als strafrechtadvocaat. De berichtjes die openbaar zijn geworden kun je best problematisch noemen.
Van D66 kwam binnen een etmaal een reactie van partijleider Sigrid Kaag en die was helder: ‘Laat ik duidelijk zijn: in onze partij is geen ruimte voor grensoverschrijdend gedrag. D66 stelt duidelijke normen aan hoe mensen binnen onze partij zich dienen te gedragen’. De reactie van Smeets was persoonlijker en minder duidelijk: ‘Ik schrik van de berichten die er over mij zijn verstuurd. In sommige berichten lees ik dat mensen contact met mij als ongewenst hebben ervaren. Dat vind ik zeer naar, want dat was niet mijn intentie. Ik heb me naar mijn beste weten altijd gedragen binnen de wetten die in Nederland gelden.’ Opvallend is dat hij zich vooral op wetgeving beroept.
Het ingewikkelde van een zaak als deze is dat de bronnen (vooralsnog) beperkt zijn en bovendien verschillende partijen gelijk kunnen hebben. En wat als Smeets én degenen die hem beschuldigen gelijk hebben? Ten eerste mag je een klacht van iemand die zich onheus bejegend voelt, of zich onveilig voelt, gevoeld heeft of dat met terugwerkende kracht alsnog doet nooit wegwuiven. Ten tweede alles wat hierboven staat, daar mag absoluut geen misverstand over bestaan.
Maar toch moeten we ook oog hebben voor het perspectief van degene die openbaar aangeklaagd wordt. Ervan uitgaande dat de reactie van Smeets klopt heeft hij in elk geval binnen de kaders van de wet niets laakbaars gedaan met zijn gedrag. Dat mag botsen met je persoonlijke opvattingen, bij mij wringt het ook wel.
En wat nu als we onze persoonlijke opvattingen even loslaten? Het gemiddelde van onze persoonlijke opvattingen hebben we ongeveer samengevat in wetten. Wetten waar vaak lang over nagedacht is en die een soort van consensus over leeftijd, omgang met elkaar, vrijheid en veiligheid bevatten.
Je kunt natuurlijk persoonlijk een ander opvatting hebben dan die gemiddelde opvatting. Dan heb je een beetje pech. Je kunt op allerlei manieren proberen daar wat aan te veranderen. Eventueel kunnen we de wetten in dit land aanpassen. Maar ‘be careful what you wish for’, het is maar zeer de vraag of we met een meer puriteinse wetgeving beter af zijn. Waarschijnlijk trekt de publieke moraal in dit tijdsgewricht scherpere grenzen dan de wetgeving, persoonlijk zou ik dat niet zo graag omdraaien.
Het feit dat Smeets nu opgeknoopt wordt in een online volksgericht bevalt me in elk geval niet. We moeten ons aan de spelregels houden: neem de (te) jonge jongens serieus, geef Smeets het recht op weerwoord en onderzoek de zaak. En laat de uitspraak niet aan het publiek. We leven in een rechtsstaat en het is 2021.
De gretigheid van outlets als De Dagelijkse Standaard en GeenStijl om te kruisigen zegt veel over die sites en hun afkeer tegen Smeets én over het soort journalistiek dat daar bedreven wordt. Hetzelfde geldt voor de ‘pedo’-roepers op social media.
Degenen die Smeets klakkeloos verdedigen valt ook wel wat te verwijten. Het gemak waarmee het een geplande aanval op D66 wordt genoemd komt wat complotterig over. En de vergelijking met Fortuyn (zijn vermeende gedrag was ernstiger) is niet alleen onhandig, maar vooralsnog ook oneerlijk jegens Smeets. Tegelijkertijd wordt daarmee de mogelijke ernst van de zaak gebagatelliseerd.
Je zou er samen voor kunnen kiezen om de leeftijd van seksuele meerderjarigheid (age of consent) te verhogen in Nederland, die ligt nu op 16 jaar. Maar ik geloof niet dat je jongeren daarmee een plezier doet. Mijn 17-jarige ik zou daar heel boos over worden toen hij nog niet wist dat hij nog twee jaar geduld moest hebben. Maar afgezien daarvan zal het ook weinig effect hebben. Houd jongeren maar eens van social media.
Er zitten nogal wat behoudens en vooralsnoggen in dit stuk. Simpelweg omdat ik ook niet meer weet dan de lezer op het moment dat ik dit schrijf. Toch kunnen we, afgezien van deze casus, volgens mij wel een aantal (voorzichtige) conclusies trekken:
Neem mensen die zich onveilig voelen, of erger, altíjd meteen serieus. Denk na over je eigen gedrag. Vrijwel iedereen kent de ervaring en/of het gevoel van zo’n bejegening of zelfs het het daderschap. Ik wel tenminste. Plaats mensen niet op de virtuele brandstapel zonder context, en dat kan ook terwijl je begrip hebt voor het de getroffenen. Lynchgedrag is gevaarlijk.
Smeets moet zichzelf ernstige vragen stellen en indien mogelijk in gesprek gaan met zijn aanklagers. D66 moet dit serieus onderzoeken. Het openbare tribunaal moet een stapje terug doen. Dit soort zaken zijn al ingewikkeld genoeg zonder bemoeienis van Twitter en Facebook. En mocht er meer aan de hand zijn? Dan hoop ik dat het uiteindelijk bij de rechter komt.
Bevallen de spelregels je niet? Dat kan, we leven in een democratie. Je kunt proberen ze te veranderen. Maar vergeet niet dat daar ook consequenties aan verbonden zijn. Volgens mij hebben we dit niet zo slecht geregeld, hoe wrang dat ook mag zijn voor de slachtoffers. Want die zijn er hoe dan ook nu al.
Photo by Max Böhme on Unsplash
