Als je ouder wordt, neemt de productie van groeihormoon af. Veel zestigers hebben nog maar de helft van de hoeveelheid groeihormoon waar ze als twintiger over beschikten. Bewezen is ook dat humaan groeihormoon (hGH) zorgt voor een betere verhouding van spiermassa ten opzichte van vet in het lichaam.
Groeihormoon wordt afgescheiden door de hypofyse, een kliertje dat als een steeltje onder het brein hangt. In de kindertijd is het hormoon verantwoordelijk voor de groei, vandaar de naam; daarna blijft het betrokken bij onder meer celdeling, spieropbouw, herstel en botdichtheid. Het eerste wat opvalt bij mensen met een ernstig groeihormoontekort door bijvoorbeeld een hersentumor, is dat ze vadsig worden. Ze krijgen ook broze botten en lopen een verhoogd risico op hart- en vaatziekten. Als deze patiënten dagelijks groeihormoon krijgen, neemt hun spiermassa toe terwijl vet verdwijnt, botten weer stevig worden en het gevaar op een hartaanval wijkt.
Als groeihormoon wordt gebruikt om mensen met een tekort te behandelen, herstelt de dikte en elasticiteit van hun huid zich dankzij een toename van de hoeveelheid collageen. Bovendien zijn er in de afgelopen 15 jaar steeds meer aanwijzingen gevonden dat groeihormoon het ouder wordende brein – dat vol met groeihormoonreceptoren blijkt te zitten – tegen aftakeling beschermt. Maar voor iedereen die denkt, komt u maar door met dat jeugdelixer…
Anti-aging
Het behandelen van iemand met een tekort aan groeihormoon is niet hetzelfde als gezonde mensen behandelen in het kader van anti-aging. Bij gezonde mensen zijn de positieve effecten veel minder goed onderbouwd en is waarschijnlijk zelfs sprake van een stevig placebo-effetc. De groep rijke sterren die dit neemt, doet er alles aan om jong en gezond te blijven, zoals trainen, gezond eten, vitamines slikken en naast groeihormoon, andere hormonen gebruiken. Dan kun je niet zeggen dat hun jeugdige looks te danken zijn aan hGH. Groeihormoon heeft bovendien ook bijwerkingen, zoals carpaal tunnelsyndroom en een hoog bloedsuikergehalte (een voorbode van diabetes), oedeem (vochtophoping) en pijnlijke gewrichten. Onder wetenschappers bestaat vooral de zorg dat groeihormoon op de lange duur kanker kan veroorzaken of promoten.
Dus het kostbare groeihormoon injecteren zoals Hollywood doet? In 2009 publiceerde de Amerikaanse Growth Hormone Research Society een officiële verklaring waarin het gebruik van groeihormoon voor anti-aging-doeleinden wordt afgeraden. In Check je houdbaarheid, noemen auteurs Pim Christiaans en auteur van dit artikel een methode om de lichaamseigen productie van groeihormoon te activeren. Die piekt normaalgesproken tijdens de avond en nacht, als onderdeel van de herstel en opbouwfase van het lichaam. Wat iemand eet voor het slapen gaan blijkt van invloed. Eiwitten zorgen voor een hogere productei van groeihormoon. En door bij het diner eiwitten te combineren met hetzij vetten, hetzij koolhydraten produceert het lichaam iets meer groeihormoon dan het geval is na een diner waarin alle drie de macronutriënten samen aanwezig zijn.
Magere vis
Praktisch gezegd: eet een biefstuk met groente (zonder aardappeltjes), of eet een stukje magere vis met pasta (zonder olijfolie) en je stimuleert groeihormoon op een veilige manier, blijkt uit onderzoek van Anneke van Vught van de universiteit van Maastricht. Dat kan op subtiele wijze helpen om de verhouding tussen vetweefsel en spierweefsel te verbeteren. Verder blijkt goed slapen van groot belang voor een optimale productie van groeihormoon.
Ook helpt het om te sporten. Kracht- en duurtraining verhogen beide de productie van groeihormoon, als je het intensief doet. En wellicht beschermt lichaamsbeweging de hypofyse tegen verval. Italiaanse wetenschappers ontdekten dat de hypofyse vrouwen van 42 tot 46 jaar die in de afgelopen 8 jaar gemiddeld 25 kilometer per week hadden hardgelopen, nog evenveel groeihormoon produceren als die van vrouwen van 26 tot 30 jaar. Daarnaast zijn er aanwijzingen dat suppletie de groeihormoonproductie enigszins kan opvijzelen. Denk aan de aminozuren l-arginine, l-lysine, l-glutamine, l-proline en N-acetyl-l-cysteïne. Informatie die door Amerikaanse supplementenproducenten wordt opgeblazen tot wilde claims waar we in Europa dankzij wetgeving gelukkig van gevrijwaard blijven.
Hanny Roskamp is wetenschapsjournalist en samen met Pim Christiaans schrijver van Check je houdbaarheid, een anti-aging boek, waarin aandacht voor het groeiende aantal mogelijkheden om zelf je lichaam preventief te testen.
