Wie Wereld in Woorden leest, (het veelgeprezen boek van Frits van Oostrom over de letteren der Lage Landen in de veertiende eeuw), weet zeker dat de Hoekse en Kabeljauwse Twisten in 1428 zullen eindigen. En dat Jacoba van Beieren ontsnapt uit een kasteel, een ware veldslag voert maar toch verliest.
Van Oostrom is immers een wetenschapper, die de geschiedenis niet naar zijn hand kan zetten. Zelfs niet als hij over obscure literaire epistels schrijft. Hij kan de koningen van Frankrijk en Engeland plus de Duitse keizer laten bakkeleien over de opvolging van graaf Willem IV van Holland, hij kan Jacoba in harnas opvoeren en haar de onschuldige burgemeesterszoon Jan Lambertsz Cruyf laten vermoorden, maar daar blijft het bij.
Trailer Game of Thrones Season 3
Nu kan het gegeven dat we de fatale afloop van Jacoba en Cruyf al weten extra spanning opleveren bij een goed geschiedenisboek. Maar je kunt als schrijver ook een tandje bij zetten en de geschiedenis geheel naar je hand zetten, zoals William Shakespeare deed bij de Engelse Rozenoorlogen (bijna gelijktijdig met de Hoekse Twisten). Maar dan hebben we het over theater, waarin bijvoorbeeld de historische figuur Richard III definitief voor het nageslacht als kindermoordenaar en mismaakt monster is neergezet. Onterecht, maar fantastisch opgeschreven.
George R. R. Martin heeft geen last van de werkelijkheid. Hij heeft Shakespeare van voor naar achteren bestudeerd, en de machtsstrijd tussen de geslachten York en Lancaster goed op zich laten inwerken. De Amerikaan is vooral geïnteresseerd in al het kwade dat die machtswellust der mensheid oproept. ‘Oorlogen brengen het beste en het slechtste in ons naar boven’, zegt hij er zelf over in de Britse Telegraph. ‘Het absolute goed en kwaad bestaan niet. Zelfs de schurken kennen bij mij af en toe momenten van ‘verlichting’, de helden hebben ook zo hun zwakheden.’
Vuurheks Carice
Zijn vuistdikke romanreeks Game of Thrones gaat over duistere tijden, waarin chaos heerst, iedereen zichzelf tot koning kan uitroepen en alleen de slimste overleeft. Iedereen kan zich vergissen en door een bijl geveld worden. Intriges op leven en dood, die honderden pagina’s beslaan, daarmee heeft George Martin een fanclub van miljoenen lezers vergaard. Die rukken elk vervolgdeel uit de handen van de Amerikaan, die blij mag zijn dat hij de meute koest kan houden met de televisiebewerking van zijn boekenreeks. Op 1 april zendt HBO op de Nederlandse kabel de eerste aflevering van jaargang 3 uit. Met een glansrol voor Carice van Houten als rossige, ijskoude vuurpriesteres Melisandre.
In Martins fantasywereld vliegen draken en lopen zombies rond. Voor zover bekend speelden die geen rol in de Hoekse en Kabeljauwse Twisten, noch in de Rozenoorlogen. Toch is Game of Thrones realistischer dan je op grond van die vuurvogels en levende lijken zou verwachten. Een intrigant als Baelish is duidelijk op Cromwell gebaseerd, een intrigant van nederige afkomst die zich naar de top van de Engelse samenleving wist te werken. Ook andere personages hebben duidelijke pendanten in de werkelijkheid.
Hongersnood
Maar het sterkst werkt Game of Thrones als afschildering van wat leven aan de onderkant van de middeleeuwen echt betekende. Bij Martin geen Tolkien-achtige idylle van hobbits die vergenoegd een pijp roken terwijl ze over hun akkers kijken. Nee, Martin laat duidelijk merken dat hongersnood en slavernij nooit ver weg waren voor de inwoners van zijn Westeros. Elk paleis kent een paar pronkzalen, maar voor de bedienden resten slechts catacomben zonder raam of verwarming. Upstairs, downstairs, maar dan een stuk gruwelijker. Als koningsdochter Arya in het geheim naar haar geboortekasteel reist, aanschouwt ze de ene afschuwelijke slachtpartij na de andere verkrachting. Een mensenleven is niets waard, zeker niet dat van een klein meisje. Omdat Martin om de haverklap een van zijn hoofdpersonen laat omkomen, weet je als lezer cq. televisiekijker niet of Arya die gruwelijke tocht overleeft.
George R.R. Martin heeft de Europese geschiedenis als een grabbelton gebruikt, waarvan hij naar gelang het hem uitkwam gebruikmaakte (Vikingen, de Muur van Hadrianus). Toch komt Game of Thrones zeer realistisch over. Belangrijk daarbij is dat de draken en zombies voor de bewoners van Westeros net zo vanzelfsprekend zijn als demonen en engelen voor ‘echte’ middeleeuwers. Dat Martin ook nog wat Vikingen en elementen uit de Italiaanse Renaissance in de mix gooit, zij hem vergeven. Zelfs Frits van Oostrom zal 1 april van seizoen 3 kunnen genieten.
Samenvatting seizoen 1 en 2:
Meer lezen? Neem een abonnement!
