Het volledige verhaal is: de Nets verwierven James Harden en een pick uit de tweede ronde van de NBA Draft – de jaarlijkse selectie van nieuw talent – van de Cleveland Cavaliers, de Cavaliers op hun beurt twee spelers van de Nets, de Indiana Pacers één speler van Brooklyn en een tweede ronde draft pick van Houston, en de Rockets tenslotte één speler van zowel Indiana, Cleveland als Brooklyn, plus de komende 7 jaar 3 eerste ronde draft picks van Brooklyn, eentje van Cleveland, allemaal onvoorwaardelijk notabene, en nog eens de optie om 4 eerste ronde picks te ruilen (pick swaps) met Brooklyn.
Kunt u er geen touw meer aan vastknopen? Geeft niets, het zijn de typische manoeuvres in de NBA om ervoor te zorgen dat elk team onder de salary cap, het teamtotaal aan salaris, blijft. Je voorkomt er scheefgroei en Champions League-achtige gedrochten mee. Waar het op neerkomt is dat Harden Rocket-af is, en dat raakt me.
Bitterboos
James Harden heeft zijn transfer zelf afgedwongen. Sinds 2012 speelde de basketballer met de beroemdste baard uit de sportwereld voor de Houston Rockets. Hij kan in die jaren bogen op gemiddeld 29,6 punten, 7,7 assists, 6,0 rebounds en 1,8 steals per wedstrijd. Hij heeft zich ontwikkeld tot de beste aanvaller van zijn generatie. Maar kampioen werden de Rockets niet, al waren ze er in 2018 dicht bij. Na 7 wedstrijden op het scherpst van de snede werd een bloedstollende Western Conference Final toen pas in de laatste minuten in het voordeel van de Golden State Warriors beslist.
Begin november sijpelt het nieuws door dat Harden, 31 inmiddels, na acht jaar weg wil om ergens anders een kampioensring na te jagen. Houstons management laat fijntjes weten dat zijn contract nog twee jaar doorloopt en verklaart zich “comfortable with getting uncomfortable”. Dat zullen we nog wel eens zien, denkt Harden.
Als op 6 december de voorbereiding op het nieuwe seizoen officieel van start gaat, verschijnt hij niet op het trainingskamp. Intussen lapt hij het coronaprotocol van de NBA aan zijn laars. Er duiken foto’s op van een feestende Harden in Atlanta, in Las Vegas, mijlenver van Houston. Als hij, na 10 dagen quarantaine en 6 negatieve coronatests, eindelijk zijn afwachting in het team maakt, lijkt hij 15 kg zwaarder en oogt zijn spel futloos.
Het lijkt ondankbaar van een man die als franchisespeler al die jaren zijn stempel op het beleid kon drukken. Om het allerhoogste te bereiken moest een tweede sterspeler Harden flankeren. Whatever James wants, luidde het credo binnen de Rockets. En dus kwamen op zijn aanraden achtereenvolgens Dwight Howard (2013-2016), Chris Paul (2017-2019) en tot slot zijn maatje Russell Westbrook (2019-2020). Ze gingen ook weer, eveneens op zijn aanraden. Nu wilde Harden zelf weg.
Op 12 januari, na afloop van een kansloos verloren wedstrijd tegen de Los Angeles Lakers, de tweede op rij, laat Harden de bom barsten. “Niet goed genoeg”, “te weinig talent”, “kan niet meer goed komen” zijn de uitdrukkingen die hij voor zijn team over heeft. Amper negentig seconden duurt de persconferentie per zoom. De volgende dag is zijn transfer beklonken.
Geen titel, geen leider
Tot zover het bitterboze relaas van een ontgoochelde fan. Vergeten ben ik daarbij hoe ik genoten heb van al die wedstrijden waarin Harden tegenstanders bedolf onder een puntenregen, van de step back 3 die hij gepatenteerd, de eurostep die hij geperfectioneerd heeft. In die acht jaar was Harden 8 keer all star, werd hij Most Valuable Player (MVP) in 2018 en is hij de enige speler die de laatste 4 seizoenen bij die MVP-verkiezingen steeds in de Top-3 stond. De laatste 3 seizoenen werd hij topscorer van de league, in 2017 was hij de speler met de meeste assists per wedstrijd, in 2020 verzamelde hij de meeste steals van allemaal. Steevast leidt hij verder de NBA in het aantal genomen en gescoorde vrije worpen, En hij heeft primeurs. Hij is de eerste speler ooit die 60 punten scoort met een triple double (60 punten, 11 assists, 10 rebounds), de eerste die meer dan 50 punten paart aan minstens 15 assists en 15 rebounds (resp. 53, 17 en 16), en de lijst gaat nog even door.
Het zijn individuele prestaties waar alleen Wilt Chamberlain en Michael Jordan nog aan kunnen tippen. Maar zij wonnen titels met hun team, en Harden niet. Dat is wat ik, verblind door clubliefde, al die jaren niet heb willen zien: The Beard is geen leider. Hij is geen Chamberlain, Jordan of voor mijn part Lebron James. Michael Jordan maakte de Chicago Bulls vanuit het niets kampioen. Lebron James werd kampioen met Miami, verkaste toen naar Cleveland en maakte de Cavaliers kampioen, ging naar Los Angeles en maakte de Lakers kampioen. Harden zoekt een team dat hem kampioen maakt.
De laatste van de trojka
De ontrafeling van de Rockets is niet op 12 januari begonnen, maar op de kop af vier maanden eerder. Het was de dag dat de Rockets uitgeschakeld werden in de playoffs en hun wonden likten. Ook nu waren de Lakers, de latere kampioen, veel te sterk gebleken. Een dag later maakt Mike D’Antoni, coach sedert 2016, bekend dat hij opstapt en zijn voormalige pupil Steve Nash gaat helpen bij het coachen van de Brooklyn Nets. Een maand later kondigt ook Daryl Morey, general manager van de Rockets sinds 2007, zijn vertrek aan. Op 2 november begint hij zijn nieuwe job als president of basketball operations bij de Philadelphia 76ers.
De afgelopen vier jaar had het driemanschap van Morey, D’Antoni en Harden het gezicht van de Rockets bepaald. Daryl Morey, als de meesterlijke strateeg en analyticus achter de schermen die met zijn rationele aanpak het basketbal vernieuwd had, Mike D’Antoni, de aimabele coach die als geen ander een aanvallend systeem kon opzetten dat op maat gesneden was voor Harden, en Harden zelf, als het generational talent waar het allemaal om draaide. Harden was simpelweg de laatste van de trojka die wegviel.
Smoor
Het nieuws over Hardens transfer brak een krap half uur voordat de tweede impeachment van Donald Trump wereldkundig werd gemaakt en deed in de VS bijna evenveel stof opwaaien. Die gelijktijdigheid was toeval natuurlijk, een eigenaardige samenloop van sport en politiek. Maar het paste goed bij de keuzes die door mijn hoofd maalden en waarbij die twee al even verweven leken.
Zou ik, rechtgeaard Rockets-fan, Houston trouw blijven? Houstons eigenaar was Tilman Fertitta, een selfmade miljardair die zijn fortuin vergaard had met restaurantketens, hotels en casino’s. Fertitta was ook iemand, wist ik inmiddels, die te lang te veel vriend van Trump was. Dan de Philadelphia 76ers maar, de nieuwe werkgever van Daryl Morey? Morey was de man die in oktober 2019 met zijn tweet ‘Fight for freedom. Stand with Hong Kong.’ de toorn van China over zichzelf en de NBA had afgeroepen. Hij riskeerde zo zijn baan en meer, terwijl hij terecht zijn vinger op een erg wonde plek had gelegd. Of toch de Brooklyn Nets, waar nu Mike D’Antoni en James Harden verenigd waren en garant stonden voor het nodige offensieve vuurwerk? Maar de eigenaar van de Nets was Joe Tsai, de nummer van 2 van Alibaba. Tot verbazing van velen had de doorgaans apolitieke tot Canadees genaturaliseerde Taiwanees zich onmiddellijk en resoluut uitgesproken tegen Daryl Morey’s tweet, en tegen de betogers in Hongkong.
Clubliefde is iets raars. Ze lijkt op de liefde voor een vrouw waar je je leven lang smoor op bent zonder ooit te begrijpen waarom. Daryl Morey zal mijn eeuwigdurend respect hebben voor zijn moed, maar zijn Sixers doen me niets. Harden schudt Houston snel van zich af, pakt de draad weer op in Brooklyn en ik verlies gaandeweg interesse. De Rockets zijn haast onherkenbaar, niet alleen door een nieuw tenue, maar vooral omdat er van de 17 spelers nog maar 4 zijn die ook vorig seizoen deel van de selectie uitmaakten. En ik, ik volg ze alsof er niets veranderd is. Niemand koestert nog hooggespannen verwachtingen: kwalificatie voor de playoffs zou een formidabel succes zijn.
Ruim een kwart eeuw geleden werden de Rockets voor het laatst kampioen. Ik kan wachten. Ik zal wachten. Een andere keuze is er nooit geweest, weet ik nu.
Dit artikel is eerder verschenen bij SportAmerika
De illustraties bij deze tekst zijn het werk van Filip Peraić, een Kroatische illustrator en ontwerper. Het project James Harden Illustrated betekende zijn internationale doorbraak.
