Zaterdag is het in het zuiden van Zweden opnieuw tot ongeregeldheden gekomen na de plannen van een extreem-rechtse anti-islam politieke partij om een Koran, het heilige boek van de islam, te verbranden.
Volgens verklaringen van de Zweedse politie gooiden tot 100 mensen, vooral jongeren, met stenen, staken auto’s, autobanden en vuilnisbakken in brand en zetten een barrièrehek op in de Zuid-Zweedse stad Landskrona nadat de autoriteiten een daar geplande demonstratie van de Deense partij Stram Kurs hadden verplaatst naar de nabijgelegen stad Malmö, ongeveer 45 km naar het zuiden.
Vrijdagavond braken in de centrale stad Orebro hevige confrontaties uit tussen betogers en tegenbetogers in afwachting van het plan van Stram Kurs om er een koran te verbranden, waarbij 12 politieagenten gewond raakten en vier politievoertuigen in brand werden gestoken.
Op videobeelden en foto’s van chaotische taferelen in Orebro waren brandende politieauto’s te zien en demonstranten die stenen en andere voorwerpen gooiden naar politieagenten in oproeruitrusting.
Bijeenkomst Landskrona wordt niet afgelast
Kim Hild, een politiewoordvoerster in Zuid-Zweden, verklaarde eerder op zaterdag dat de autoriteiten de toestemming voor de door de partij Stram Kurs georganiseerde manifestatie in Landskrona niet zouden intrekken, omdat de drempel voor vrije meningsuiting in Zweden relatief hoog is.
De vrijheid van de demonstranten “om te demonstreren en te spreken weegt enorm zwaar en er is ongelooflijk veel voor nodig om dit te negeren”, zei Hild tegen het Zweedse persbureau TT.
Men vreest er voor meer geweld.
Stram Kurs
De Deense extreem-rechtse partij Stram Kurs – die zich in Zweden probeert te vestigen – wordt geleid door Rasmus Paludan. Dit weten we over de partij:
-De rechts-extremistische partij Stram Kurs – vertaald Harde Lijn – werd in 2017 in Denemarken opgericht door advocaat Rasmus Paludan. De partij ijvert voor een homogeen Denemarken, staat bekend om zijn anti-moslimboodschap en pleit voor een zuivering van “niet-westerse mensen”.
-De Deens-Zweedse partijleider verpersoonlijkt de partij grotendeels alleen.
-Door acties zoals het verbranden van de Koran in gebieden met bewoners waarvan ze aannemen dat die door de aanwezigheid van de partij zullen worden geprovoceerd, boos en overstuur zullen zijn, hebben ze aandacht gekregen van zowel de gevestigde media in het land, als Europese alternatieve media.
-Rasmus Paludan is twee keer veroordeeld voor opruiing tegen etnische groepen in Denemarken (2019 en 2020). Hij werd onder meer veroordeeld vanwege zijn uitspraken over moslims.
Oprichting in Zweden
In 2019 werd de partij goedgekeurd voor de verkiezingen in het Deense parlement. De partij haalde er 1,8 procent. Daarmee wist Stram Kurs geen zetel in het Deense parlement te bemachtigen.
De partij en Rasmus Paludan hebben daarna geprobeerd zich in Zweden te vestigen. Hij zal zich onder meer kandidaat stellen voor de parlementsverkiezingen van 2022, naar eigen zeggen.
Stram Kurs zou donderdag in Linköping een demonstratie hebben gehouden die uitmondde in een gewelddadige rel. Ook in Norrköping brak donderdagavond op meerdere plaatsen geweld uit, toen de partij ook daar een demonstratie plande, maar de vergunning werd ingetrokken.
Ook in 2020 zijn in Zuid-Zweden rellen uitgebroken, toen aanhangers van Rasmus Paludan in 2020 in Rosengård een koran verbrandden. Het incident werd gefilmd en online geplaatst, hetgeen leidde tot geweldsuitbarstingen in Malmö en Ronneby. De aanhangers voerden de actie uit ondanks de weigering van Rasmus Paludan’s demonstratievergunning.
Rasmus Paludan. Afbeelding: Wikimedia Commons.
Wie is Rasmus Paludan?
De Deense advocaat Rasmus Paludan was vóór de oprichting van Stram Kurs weinig bekend. Zijn politieke beweging – Stram Kurs (Harde Lijn) – noemt zichzelf de partij voor “etnische Denen”, wil de islam verbieden en alle moslims uit Denemarken deporteren.
Sinds de oprichting van zijn partij in juli 2017, heeft Paludan een aanhang opgebouwd op YouTube en Snapchat. De opkomst van Hard Line in de politiek is ontstaan nadat de steun voor de grootste nationalistische beweging van het land, de Deense Volkspartij, de afgelopen jaren is gedaald.
Paludan zei in een video van december 2018: “De vijand is de islam en moslims. Het beste zou zijn als er geen enkele moslim meer op deze aarde zou zijn. Dan zouden we ons einddoel hebben bereikt.”
Veroordeeld voor racisme, beschuldigd van nazi-banden, bekend van het verbranden van de Koran… Deze omstreden politicus heeft nu zijn zinnen gezet op een grotere politieke aanwezigheid in Zweden.
Paludan was eerder verboden Zweden binnen te komen voor twee jaar. Dat verbod is nu ongeldig bewezen door zijn bevestigde Zweedse staatsburgerschap.
Paludan zelf heeft geprobeerd zijn activiteiten over de grens te rechtvaardigen, door te stellen dat het Zweedse immigratiebeleid een bedreiging voor Denemarken vormt en dat zijn activisme in het land daarom gerechtvaardigd is. Hij heeft ook aangevoerd dat hij, door in Zweden te demonstreren, ook de Deense kiezers zal overhalen om zijn partij te kiezen.
Europees extreem-rechts in opmars
De opkomst van extreem-rechts in heel Europa is een verschijnsel dat niet kan worden ontkend. In bijna alle Europese landen kan een groeiende rechts-radicale factie worden waargenomen, die vastbesloten is de identiteit van haar natie te beschermen tegen diegenen die, volgens hen, haar voortbestaan in gevaar brengen.
Of het nu gaat om links georiënteerd beleid dat volgens hen afwijkt van hun waarden, of om de houding tegenover een toevloed van migranten. De opkomst van radicaal rechts en zijn felle oppositie is meer dan duidelijk.
Het dilemma dat gepaard gaat met extreem-rechts in Europa is de mogelijke herontsteking van een gevaarlijke vlam uit het verleden. Met name in Duitsland schatten inlichtingendiensten het aantal extreemrechtse activisten in 2014 op meer dan 21.000, waarvan 50 procent wordt gekenmerkt als “op geweld gericht”.
Geweld
In februari 2020 schoot een extreemrechtse extremist negen mensen dood in twee waterpijpbars in Midden-Duitsland. Een ander plande in 2019 een bloedbad bij een synagoge. In 2019 werd een wetgever vermoord die actief voorstander was van Merkels programma voor de toelating van vluchtelingen.
Maar niet alleen in Duitsland, ook in Frankrijk en Groot-Brittannië is een opkomst van extreem-rechts te zien. In 2017 stemde 36 procent van de kiezers op Marine Le Pen, zelfs nadat ze moslims vergeleek met nazi’s die Frankrijk tijdens de Tweede Wereldoorlog bezetten.
Op 24 april staat ze tegenover Macron in een nek-aan-nek race voor de post van president.
Brexit is wat het Verenigd Koninkrijk uniek maakt in dit trio. Velen geloofden dat lid blijven van de Europese Unie zou leiden tot “zwermen” van massale seksuele aanvallen van vluchtelingen en immigranten die het VK binnenkwamen.
Volgens de Global Terrorism Index zijn extreem-rechtse terreuraanslagen in Europa sinds 2014 met 250 procent toegenomen.
Zweden als voorbeeld in de nationalistische berichtgeving
In de boodschap van de Europese nationalisten is Zweden een belangrijk waarschuwingsverhaal geworden, druipend van leedvermaak.
Wat nog opvallender is, is hoeveel jonge mensen in het zuiden van het land – het progressieve, egalitaire, gastvrije Zweden – warm lijken te lopen voor het standpunt van de nationalisten. Zij geloven dat immigratie misdaad, chaos en een rafeling van het gekoesterde sociale vangnet met zich mee heeft gebracht.
Hoeveel van de berichten van een Zweeds systeem dat op instorten staat elders geproduceerde concocties uit digitale echo-kamers zijn, wordt vaak in de Europees-rechtse berichtgeving niet genoemd.
Wat wel duidelijk is, is dat Zweden per hoofd van de bevolking meer vluchtelingen heeft opgenomen dan enig ander Europees land. Dit verliep heel snel in 2014 en 2015, en de Zweedse politiek bood destijds maar weinig transparantie aan het volk.
Hierdoor heeft het rechtse populisme ook in Zweden voet aan bodem weten te krijgen. Dit komt het duidelijkst tot uiting in de gestage opgang van een politieke partij met neonazistische wortels: de Zweden Democraten.
Rasmus Paludan wil duidelijk van deze situatie profiteren, door benzine op het aldaar toch al sudderende vuur te gooien, en hierdoor zelf meer bekendheid te verwerven.
