De voorbereiding op het EK lijkt allesbehalve een stromend riviertje. De weg naar de eerste wedstrijd is al wekenlang hobbelig, met een negatieve hoofdrol voor Frank de Boer. De bondscoach, een man met vijftien jaar trainerservaring bij Ajax, Internationale, Crystal Palace, Atlanta United en al eens eerder als assistent bij Oranje, struikelt voor zijn statuur wel erg vaak over diverse hindernissen.
Vraagtekens kunnen er worden gezet bij zijn selectiebeleid en dan eens niet alleen over de mee te nemen spelers. Het is het gebrek aan communicatie richting de afvallers die de wenkbrauwen bij betrokken doet fronsen. ‘Mijn broer hoorde het slechte nieuws via een journalist’, aldus Yoshua over Mainz-verdediger Jeremiah St. Juste. ‘En dat terwijl de bondscoach op een eerdere persconferentie al had aangegeven alle afvallers reeds te hebben geïnformeerd. Hij ging er dus eigenlijk een beetje vanuit deze zomer mee te mogen.’
Aston Villa aanvaller Anwar El Ghazi ontving wel bericht van de Boer, maar las het bewuste whatssapje op een uiterst pijnlijk moment. ‘Ik zal je op dit moment niet selecteren voor het Nederlands elftal’, las hij, uitgerekend op het moment dat hij voor de camera van Frank Evenblij een interview gaf. Een ongemakkelijk moment volgde, een telefoontje van de bondscoach bleef uit. Een dag later sprak de Boer alsnog met beide heren, nadat er flinke ophef over zijn werkwijze was ontstaan. De Boer: ‘Dat ik iedereen had ingelicht was een slip of the tongue. Dat is een fout geweest.’
Steekincident
Verbazing is er ook over het wel selecteren van Quincy Promes. De aanvaller verruilde Ajax vorig jaar voor zijn oude club Spartak Moskou. Een en ander zou de transfer hebben bespoedigd. Bijvoorbeeld toen hij vorig jaar verdachte werd in een steekincident, waarbij zijn neef ernstig gewond raakte aan een knie. ‘Ik ben in een situatie beland waar ik niet veel over kan zeggen, maar de waarheid komt uiteindelijk naar boven’, zei hij toen.
Het strafproces tussen de voetballer en het slachtoffer loopt ondertussen nog steeds, maar toch nam de Boer de Amsterdammer op in zijn definitieve EK-selectie. Volgens het recht geldt dat iemand onschuldig is tot het tegendeel bewezen kan worden, maar de bondscoach gaat zelfs nog een stap verder door alvast een voorschot te nemen op de uitkomst van de zaak. ‘Ik durf er mijn hand niet voor in het vuur te steken’ (…) ‘Wij gaan ervan uit dat hij onschuldig is’ (…) ‘Ik wil zo’n speler dan niet het EK ontnemen.’
Daags voor de start van het EK doet nu ook de neef van Promes zijn verhaal in De Telegraaf. Hij verbaast zich over het feit dat de zaak nog altijd niet is voorgekomen, iets wat volgens zijn advocaat Yehudi Moszkowicz in vergelijkbare gevallen allang het geval zou zijn geweest. ‘Mijn cliënt vreest dat het OM de beslissing over het EK heen wil trekken. Als de aanklager daar inderdaad op uit is, spannen we een procedure aan’, aldus laatstgenoemde.
Het duw en trekwerk rondom de speler zorgt voor de nodige onrust bij de KNVB. Wat was hierin de juiste handelswijze geweest? Misdaadjournalist John van den Heuvel, die de bewuste neef interviewde, legt uit: ‘Terecht gaan we in Nederland uit van het uitgangspunt: je bent verdachte en dus onschuldig tot het tegendeel is bewezen. Aan de andere kant kun je ook zeggen dat je als speler van het Nederlands Elftal en als vertegenwoordiger van Oranje van onbesproken gedrag moet zijn, en dat is hij niet. Er loopt een groot onderzoek en er ligt een heel dossier bij justitie. Moet je in zo’n geval dan niet zeggen: we gaan hem niet selecteren en we geven hem de gelegenheid om aan zijn verdediging te werken? Voor beide dingen is iets te zeggen. Als je het aan mij persoonlijk vraagt, dan zou ik een speler die zo in opspraak is en waar zulke ernstige verdenkingen tegen zijn maar even niet in de spotlights zetten.’
Onbegrip Cillessen
In dezelfde krant bijt ook beoogd eerste keeper Jasper Cillessen fel van zich af. Hij is woest op de Boer, die volgens hem eerder gemaakte afspraken niet zou zijn nagekomen. Hij moet het EK daardoor nu thuis vanaf de bank bekijken. De doelman testte eind mei positief op corona en verliet daarop het trainingskamp van Oranje in Portugal om tijdelijk in quarantaine te gaan. Cillessen: ‘De coach zei dat ik direct weer bij de groep zou aansluiten als de uitslag van mijn dagelijkse sneltest negatief was en die van de daaropvolgende PCR-test ook. Desnoods zou ik na het trainingskamp pas aanhaken.’ Ook kon de keeper eventueel tijdens het toernooi nog worden ‘ingevlogen’, dankzij een eenmalige versoepeling van de UEFA-regels.
De klap was hard toen Cillessen kort daarna alsnog te horen kreeg dat er voor hem geen plaats meer was in de definitieve selectie. ‘De pijn zit hem vooral in het feit dat ik deze mokerslag niet zag aankomen. Ik heb nooit iets anders gehoord dan wat ik eerder vertelde, totdat hij me op dinsdag ineens belde. Dat maakt het extra wrang’, aldus Cillessen die bij zijn club Valencia maandenlang werkte aan zijn revalidatie om het toernooi te kunnen halen. Hij doet moeite zijn woede in te houden. ‘Ik moet oppassen. Ik wil geen dingen zeggen die mensen beschadigen.’
Slechte beurt
De situaties rondom eerder genoemde spelers is niet enige smetje op de Boer’s nog jonge carrière als hoofdcoach op een eindtoernooi. Tijdens een ontmoeting met journalisten beweerde hij onder meer dat Donny van de Beek dit seizoen ongeveer 4.000 minuten bij Manchester United heeft gemaakt. In werkelijkheid zijn het er nog geen 1.500. ‘Ik kijk niet zo goed terug op mijn persconferentie. Dit was niet mijn beste en daar wil ik het ook bij laten’, aldus de bondscoach daarover tegenover de NOS.
Het onderwerp van de Beek was daarmee echter nog niet van tafel. Enkele dagen voor de eerste wedstrijd moest uitgerekend hij definitief afhaken wegen een liesblessure. Tot verbazing van velen, riep de Boer vervolgens geen vervanger op. Ook niet de eerder afgebelde St. Juste of El Ghazi. En dat terwijl landen, vanwege de coronasituatie, dit jaar 26 in plaats van 23 spelers tot hun beschikking mogen hebben.
De bondscoach kan daarmee rekenen op veel onbegrip, maar legt de kritiek naast zich neer. ‘Om in deze fase nog nieuw aan te sluiten bij de groep is niet bepaald ideaal. We zijn twee weken onderweg, dat zie ik niet zitten. Ik heb ook voldoende middenvelders in mijn selectie om het op te vangen. Natuurlijk kan er altijd een situatie komen waarin je anders beslist, maar op dit moment laat ik de groep liever zoals hij is.’
Waarom de Boer, met het oog op mogelijke nieuwe corona-uitbraken, niet simpelweg het zekere voor het onzekere neemt is gissen. Tijdens een ander groot evenement, het Songfestival in Ahoy, zagen we nog hoe desastreus onderbezetting kan zijn. Zowel de act van IJsland als gastartiest Duncan Laurcence moest er verstek laten gaan wegens een besmetting. In tegenstelling tot het liedjesfestijn, is er in het geval van voetbal in ieder geval nog de mogelijkheid om vervangers op te roepen.
De Italianen doen het wel. Bondscoach Roberto Mancini zag eerst Stefano Sensi en, een dag voor de openingswedstrijd tegen Turkije, ook Lorenzo Pellegrini wegvallen door blessures. In afwachting van de reactie op het verzoek aan de UEFA Pellegrini te vervangen door Gaetano Castrovilli, is laatstgenoemde maar alvast naar Rome afgereisd. Klaar om in te springen zodra het sein op groen staat.
Ander systeem
In de laatste twee oefenwedstrijden voor het toernooi tegen Schotland (2-2 gelijkspel) en Georgië (3-0 winst), stapte de Boer af van het klassieke Hollandse school model, door niet in een 4-4-3, maar in een 5-3-2 opstelling te spelen. Volgens Louis van Gaal een gouden greep, een slechte beurt denkt Willem van Hanegem ‘Dit is het beste systeem’, aldus de oud-bondscoach. ‘Met dit niveau worden we overhoop gespeeld’, aldus het Feyenoord-icoon.
De groepsfase van het EK moet desondanks voor Nederland geen probleem zijn. Met achtereenvolgens Oekraïne (13 juni), Oostenrijk (17 juni) en Noord-Macedonië (21 juni) in de Johan Cruijff Arena, wacht daarna in principe de achtste finale. Winnen we poule B, dan spelen we op 27 juni in Sevilla, vermoedelijk tegen Zwitserland, Tsjechië, Polen of Portugal. Worden we tweede, dan werken we ‘m opnieuw af in Amsterdam, dan vermoedelijk tegen Italië of Turkije. Die ronde zal een meer pittige kluif zijn.
Bob de Klerk, die in de jeugd van Ajax en als assistent bij Atlanta United nauw met de Boer samenwerkte, denkt bij FC Update dat het allemaal wel goed komt. ‘Frank is een trainer die altijd een beetje tussen het trainerschap en het aanvoerderschap in zat. Hij was zo gek van het spelletje, dat hij het liefst nog met alles meedeed. Met de rondo’s, de pass- en trapvormen en ga zo maar door.’
Hij vervolgt: ‘Als iedereen fit is, zou je bij de top vier moeten zitten. Al met al is Frank gewoon een toptrainer. Hij had alleen mij als assistent erbij moeten houden.’ De technische staf is momenteel ingevuld met Frank de Boer (bondscoach), Dwight Lodeweges (assistent), Maarten Stekelenburg (assistent), Patrick Lodewijks (keeperstrainer) en Ruud van Nistelrooij (tijdelijke assistent tijdens het (EK).
De selectie bestaat uit Keepers: Marco Bizot, Tim Krul, Maarten Stekelenburg – Verdedigers: Patrick van Aanholt, Nathan Ake, Daley Blind, Denzel Dumfries, Matthijs de Ligt, Jurrien Timber, Joël Veltman, Stefan de Vrij en Owen Wijndal – Middenvelders: Ryan Gravenberch, Frenkie de Jong, Davy Klaassen, Teun Koopmeiners, Marten de Roon, Georginio Wijnaldum – Aanvallers: Steven Berghuis, Memphis Depay, Cody Gakpo, Luuk de Jong, Donyell Malen, Quincy Promes, Wout Weghorst.
