Het begon ooit met een Nokia. Telefoon, sms-machine, wekker, FM-radio. Prachtapparaat. Kon de hele week mee op één keer laden. Als ik de bekende ringtone terughoor, word ik overvallen door nostalgische gevoelens. Ik heb dat ook met dat geluid van een 9600 baud modem. Technostalgie. Ondertussen loop ik alweer even rond met een iPhone. Een 4S, dus uit de oertijd volgens mijn puberdochter. Ook een fijn toestel, hoor. Het is mijn camera, agenda, navigatiesysteem, radio, notitieblok, rekenmachine, reisplanner, dictafoon en afstandsbediening voor mijn Sonos-audiosysteem. Ik app en Twitter, check mijn banksaldo, gebruik soms de parkeer-app en lees het laatste nieuws. Een Zwitsers zakmes, altijd binnen handbereik, in mijn binnenzak, op mijn nachtkastje of naast mijn computer.
Wandeling
Een van de eerste lentedagen van dit jaar, ik werk thuis. Eigen baas, dus tijd om een uurtje te gaan wandelen. Dat scherpt de geest! De paden op, de lanen in, het geluid van vogels, jakobsladders van licht, de lange, scherp afgetekende schaduwen van bomen, nog zonder blad. Een mooi moment voor mindful beleven, zeg maar.
Onder het voorwendsel van spijt voorkomen wegens gemiste ‘photo opportunity’ gaat de smartphone toch maar mee. Maar ik besluit wel een uur lang niet te checken of er nog interessante updates zijn. Dat lukt, maar niet vanzelf, want ik merk dat ik meerdere keren mijn smartphone stil hoor schreeuwen om aandacht. Simpelweg mijn telefoon negeren kost me dus energie. Mis ik écht niks? Als een alcoholist die heeft besloten niet meer te drinken, maar toch de hele dag aan drank denkt.
Achterbank
Een keer per dag loop ik naar mijn brievenbus. Mijn e-mail check ik minstens twintig keer per dag. Belachelijk, maar ik doe het toch. Waar komt die verleiding toch vandaan? Nog niet zo lang geleden deed ik het zelfs in het verkeer, in de file, op een sukkeldrafje achter een vrachtwagen. Is het de kick van de reistijd efficiënt gebruiken? Nee, bedenk ik, ik wil gewoon bevestiging van de wereld dat ik nog besta!
Omdat sociale media en verkeer niet samen gaan, gooi ik tegenwoordig mijn telefoon op de achterbank, buiten handbereik. Je moet de kat niet op het spek binden, dat idee. Bellen doe ik nog wel. Handsfree. En dan krijg ik wel eens iemand aan de lijn die zegt: ‘Ik kan je nu niet te woord staan, ik zit in een bespreking.’ Ik denk: ‘Waarom neem je dan op? Is dat niet een signaal aan zowel je gesprekspartner als aan mij, dat je de kans om een belangrijker persoon dan ons te spreken niet aan je voorbij wil laten gaan?’ We zijn helemaal gek geworden. Maar dat terzijde.
Hoofdspokerij
Er zijn genoeg redenen om niet altijd en overal maar te reageren op alles wat binnenkomt op mijn telefoon. Ik raak uit de flow van een klusje waar ik net zo lekker mee bezig was. Ik verlies de aandacht voor mijn fysieke omgeving, mis de kans op een leuke flirt. Ik stoot mijn teen tegen een steen.
De berichten die ik lees zullen bovendien vragen om een reactie of een actie. Omdat ik niet altijd in staat ben om een conversatie direct af te werken, blijft er alweer een ‘te doen’ in mijn hoofd spoken.
Het kost stiekem ook zoveel tijd. Zeg dat je zestien uur wakker bent en twee keer twee minuten per uur je telefoon checkt. Dan is dat samen al ruim een uur per dag. Dat uur kan ik ook besteden aan stilte. Wie elke leegte vult met informatie en entertainment, vergeet hoe belangrijk leegte is voor het brein. Stilte is ruimte om te reflecteren, te mijmeren, goede ideeën te krijgen of zomaar open te staan voor details in je omgeving.
Regie uit handen
Ik weet het. Ik weet het allemaal. Maar even niet opletten en de aandachts-killer wint alweer terrein. Ik begin weer te reageren op al die prikkels die van buitenaf via mijn smartphone tot me komen. Ik geef me over aan zomaar een dik uur ‘binge tweeting’, terwijl er een prachtig boek op me ligt te wachten. Weer geef ik weer de regie uit handen over de indeling van mijn dag.
Cold turkey dan maar. Ik zet alle alerts op stil en de trilstand uit. Het apparaat ligt ‘face down’ op tafel. Als ik even niet oplet, slaat het ‘phantom vibration syndrome’ toe. Ik voelde toch echt iets trillen in mijn broekzak. Hello, is it me you’re looking for? Maar mijn iPhone ligt toch op tafel? Aan de oplader om nieuwe energie op te doen om mij aan de kop te zeuren. Ben ik nog te redden?
Ben jij verslaafd?
Op de website van het NTR-programma ‘De kennis van nu’ vind je een zelftest over de vraag ‘Ben jij verslaafd aan je smartphone?’
