Het was misschien ook wel een beetje overmoedig, die idyllische rustige boerencamping ergens midden in Frankrijk met twee pubers, en twee ouders in hun tweede puberteit. De hormonen vlogen over het met korenbloemen bezaaide kampeerveldje. In de verste verte was niets anders te zien dan glooiende landschappen met her en der een boerderij. ‘Leuk toch’, opperde ik tegen mijn pubers die dramatisch op de grond waren gevallen omdat er geen wifi was, en er he-le-maal niks te doen was. Er werd alleen maar diep gezucht en we kregen ruzie omdat ik vond dat ze zich verwend gedroegen.
Verwend gedrag
De man, natuurliefhebber nota bene, vond het ook maar zo zo. Was er geen rivier waar hij in kon duiken? Een café om een koud biertje te halen? Beide bleek op een half uur rijden afstand te zijn. ‘Geeft toch niks?’, zei ik met gevoel voor optimisme, maar hij had net acht uur in de auto gezeten, en stond niet bepaald te springen om wéér in die bolide te kruipen. En dus kregen we ruzie omdat ik vond dat hij zich ook verwend gedroeg. Geen idee waarom ik een paar weken eerder had gedacht dat we dit allemaal leuk zouden vinden. De camping was duidelijk geboekt in een vlaag van verstandsverbijstering. Iets wat, samen met het nachtzweten, zijn intrede had gedaan in mijn leven. De volgende dag zaten we in de auto op weg naar de kust, want niemand wilde op dat idyllische plekje blijven. Nou ja, ik natuurlijk wel, en daarom was ik als enige chagrijnig ingestapt en demonstratief met mijn armen over elkaar gaan zitten.
Het sandwich-gevoel
Het valt niet mee om je hele gezin te verkassen naar een vakantiestek in een periode dat alles anders wordt, hormonaal gezien dan. We, en daarmee bedoel ik even heel ruim genomen alle vrouwen tussen de 45 en 55, zijn de zogeheten sandwichgeneratie. We zitten gesandwicht tussen de hormonen die door ons lichaam gieren vanwege de overgang en die van onze kinderen vanwege hun puberteit. De ene helft van het gezin bloeit op en jij bloedt als het ware dood – en dat laatste klinkt wat dramatisch allemaal, maar geeft wel goed het gevoel weer waarmee wij ‘sandwichers’ kampen. En waar het thuis al aanpoten is om de sfeer er een beetje in te houden is dat op vakantie hélemaal lastig. Je bent niet alleen op elkaar aangewezen, je zit ook nog eens continu op elkaars lip. Terwijl al die contrasterende hormonen juist de ruimte nodig hebben. Eigenlijk zou je gewoon thuis moeten blijven. Die pubers gedijen nu eenmaal het beste in hun vertrouwde habitat, met doorlopend wifi-infuus, de opvliegers kun je rustig wegpuffen in het, relatief koele, Hollandse klimaat, en de man kan zijn fiets pakken zonder die eerst uit de kofferbak te moeten plukken en in elkaar te zetten. Maar ja, we willen ook bijtanken, uitrusten, tijd met elkaar doorbrengen en gewoon even iets anders zien als we uit ons raam kijken dan het huis van de buren. En dus slepen we huis en haard naar de bergen of strand en ploffen daar neer, inclusief die rommelende hormoonhuishouding in al die lichamen.
Puberruzies
Antoinette (53) en haar man gingen twee jaar geleden kamperen met hun twee puberdochters van toen 13 en 15. Van tevoren hadden de kinderen een stem gehad in de keuze van het land en de camping dus daar was geen wrijving, alleen op die ruzies had Antoinette niet gerekend. “De puberperikelen waar we thuis tegenaan liepen verdwenen niet omdat we nu aan de Spaanse kust zaten. Bovendien zat ik helemaal niet lekker in mijn vel. Het was veertig graden, ik kreeg de ene opvlieger na de ander en ’s nachts sliep ik niet vanwege het vele zweten. Ik trok het geklaag van mijn dochters over het eten dat ze niet lekker vonden, de uitjes die niet spannend genoeg waren en de saaie dingen die ze met ons moesten doen helemaal niet. Ik kon het er gewoon niet bij hebben, en in mijn opperste staat van irritatie werd ik de hele tijd om alles boos. Het viel ook niet mee om met elkaar op een paar vierkante meter te moeten doorbrengen. Ik kon niet zoals thuis zeggen dat ze naar hun kamer moesten gaan, we sliepen allemaal in één tent. Na een akkefietje, mijn oudste dochter zei ineens, nadat we een half uur op haar hadden gewacht, dat ze niet mee ging naar een stad die we wilden bezichtigen, ontplofte ik. En kregen we de zoveelste ruzie die week. Ineens zei mijn man: ‘Of jullie houden op met ruzie maken, of ik pak de boel in en we gaan naar huis.’ Toen realiseerde ik me dat het voor hem ook niet leuk was om in de vakantie tussen ons gekibbel en geruzie te zitten. Ik besloot om mijn meiden wat minder op de huid te zitten, waardoor de ergernissen ook minder werden. En als gevolg daarvan gingen zij weer minder zeuren.”
Snotteren op een luchtbedje
Ook Janneke (50) ging met haar gezin kamperen. Een uitdaging met drie pubers, twee jongens van 12 en 14 en een dochter van 15. Het begon al in de auto. Ze waren de straat nog niet uit of haar zonen vlogen elkaar in de haren, riep haar dochter dat ze niet met haar broertjes op de achterbank wilde zitten, en maakte haar man onderweg steeds andere plannen wat betreft de route waardoor de heenreis nogal wat vertraging opliep. “Ik was al niet in een opperbeste stemming die zomer, ik was tien kilo aangekomen in twee jaar tijd en was continu moe omdat ik heel slecht sliep, dus dit kon ik er helemaal niet bij hebben. Eerst dacht ik dat ik overspannen was, maar ik bleek in de overgang.’ Eenmaal op de camping in de bergen dacht Janneke dat rust voor de nodige omslag zou zorgen, maar het bleek vooral irritaties op te leveren. Want iedereen zat in zijn eigen hormoonbubbel. ‘Mijn dochter werd toevallig in die vakantie ongesteld en daar moest ik heel hard om huilen omdat ik me ineens bewust werd van het feit dat ik dat stadium voorbij was. Aan de rand van het zwembad zat zij te balen dat ze ongesteld was, en ik dat ik het niet meer werd en me daardoor zo ontzettend oud en verschrompeld voelde. Lag ik daar te snotteren op mijn luchtbedje. Het werd er allemaal niet leuker op. Mijn zonen hingen de hele tijd in de tent, met hun koptelefoons op, en beantwoordden alles met ‘stom’ en daar werd mijn man dan weer boos om. Ik had me zo verheugd op deze gezinsvakantie, maar dat ‘gezellige gezinnetje’ was er nu helemaal niet meer. We liepen met zuchtende kinderen door een dorp, of moesten eindeloos wachten totdat mijn dochter een instagramwaardige foto had gemaakt. Onze werelden konden niet verder van elkaar verwijderd zijn dan dit.’ Het was haar man die Janneke erop attendeerde dat ze krampachtig bezig waren om het hun kinderen naar de zin te maken en voorbij gingen aan wat ze zelf wilden doen. In plaats van te vragen ‘wat gaan we doen?’, stelde hij voor om te zeggen wat zij gingen doen en dan moesten die pubers maar kijken of ze meewilden of niet. ‘Dat bleek een gouden zet. Ze konden nu zelf kiezen en als dat betekende dat ze dan een hele dag in een tent lagen, prima. Nu de druk eraf was hadden mijn man en ik het ook leuk samen. En grappig genoeg haakten die pubers best vaak aan. Want het was toch wel leuk om dingen te ondernemen met ons.’
Overgang mee in de koffer
Het lastige van de overgang is dat je je hormonen overal mee naartoe neemt, ook als je op vakantie gaat. Hormoonspecialist Adri Rijkmans kent de verhalen van vrouwen die met opvliegers, angstaanvallen, spierpijn, gewrichtspijn en depressieve gevoelens hun vakantie vieren. ‘In de menopauze verandert onder meer het oestrogeen peil in je lichaam waardoor je niet lekker in je vel zit, vaak uitvalt, en het gevoel hebt dat je jezelf niet meer bent. Ook kunnen vrouwen hevig vloeien. Vooral dat laatste is best lastig als je op vakantie bent. Toch hoeft de overgang geen reden te zijn om niet op vakantie te gaan. Als je je goed voorbereid kun je veel van tevoren opvangen. Trek dus tijdig aan de bel, en dat is dan niet een week voordat je vertrekt, maar eigenlijk meteen als je klachten hebt. Hevig vloeien kan bijvoorbeeld opgelost worden door een spiraaltje of de novasure-methode. En als je weet wat opvliegers triggert, warmte, voeding en stress, dan kun je daar ook rekening mee houden. Je kunt bijvoorbeeld je bestemming aanpassen, maar ook goed opletten wat je eet en drinkt. Rode wijn, koffie, snelle koolhydraten, het kan allemaal opvliegers veroorzaken.’
Droomvakantie
Babette (55) streek een paar jaar geleden met haar gezin, man, zoon van 15 en dochter van 17, neer in Italië. Ze hadden een prachtig vakantiehuis, op een mooie camping aan het strand, maar van enige saamhorigheid was geen sprake. Het leek wel alsof iedereen op een andere planeet zat. ‘Ik had er naar uitgekeken om op vakantie te gaan. Helemaal omdat dit wel eens de laatste keer kon zijn dat we met elkaar weg zouden gaan. Mijn dochter was 17, die wilde deze keer nog meer omdat ze zelf geen geld had om op vakantie te gaan. De druk om het leuk te hebben was dus behoorlijk hoog. Ik was de hele tijd bezig met de vraag: hebben ze het wel leuk? Terwijl mijn pubers helemaal geen zin hadden om gezellig te doen. Die wilden gewoon de hele dag een beetje hangen. En dat zaten we ook nog allemaal in een andere tijdszone. Ik was vroeg op, die puber ontbeten pas als het lunchtijd was. Het was allen behalve die droomvakantie die ik voor ogen had. Misschien moesten we maar gewoon naar huis gaan, dat zou het beste voor iedereen zijn. Toen ik dit hardop zei sputterde iedereen tegen, want zij hadden het wel leuk, alleen dan op hun eigen manier. De pubers genoten van de camping en mijn man kwam na een hectische periode op zijn werk eindelijk tot rust. Ik moest het gewoon ook leuk voor mezelf maken. Omdat ik slecht sliep was ik elke ochtend al vroeg wakker. En in plaats van dat ik ging wachten tot iedereen was opgestaan, ging ik een wandeling maken. Ik ontdekte de omgeving, dronk koffie in een klein café met de mensen van het dorp, en vond een verlaten baai om te zwemmen. Pas toen ik zelf wat meer relaxt was, kon ik ook meer relaxt met mijn gezin zijn. En werd het alsnog leuk.’
Het vele moeten
Volgens Adri Rijkmans komen vrouwen in de overgang ook behoorlijk met zichzelf in de knel omdat ze andere keuzes maken. ‘Vrouwen hebben de neiging om dingen te doen om de lieve vrede te bewaren, maar als ze in de overgang zijn verandert dat. Ze hebben genoeg gezorgd, het zorghormoon daalt ook als vrouwen in de overgang zijn, en ze vinden dat ze nu niet meer zoveel moeten. Alleen op vakantie knelt dat soms omdat het dan juist leuk móet zijn en gezellig móet zijn. Dan is het toch de kunst om voor jezelf te kiezen.’
In bikini rondhuppelen
Terug naar die Franse boerencamping waar we na een nacht alweer vertrokken. Eenmaal bij de kust aangekomen waren de pubers blij omdat er leeftijdsgenootjes waren, en kon de man een duik nemen in zee. En ik? Ik accepteerde dat dingen veranderen. Kinderen die ouder worden, mijn lichaam dat veranderde, ik kon het maar beter omarmen dan ertegen vechten. En dat ging ik dan ook doen. In mijn bikini huppelde ik met mijn nieuw verworven inzicht naar de golven en hoorde voordat ik in het zoute water dook mijn dochter nog net roepen: ‘Een bikini? Doe even normaal, mam!’. Sommige dingen veranderen dus niet.
Dit artikel verscheen eerder in Margriet.
