Marcelo Caetano, een vijfentwintigjarige student uit Brasília, liet de zin ‘Eu te desafio a me amar’ (‘Ik daag je uit om van mij te houden’) op zijn arm tatoeëren. Marcelo is transseksueel: hij kwam als meisje ter wereld maar leeft nu als man. De provocerende tekst op zijn arm werd de titel van het nieuwe project van de Nederlandse fotografe Diana Blok.
Ontdekkingstocht
Blok (1952) heeft een sterke band met Latijns-Amerika. Ze is de dochter van een Nederlandse diplomaat en een Argentijnse vrouw; ze kwam in Uruguay ter wereld maar bracht haar jeugd in verscheidene Latijns-Amerikaanse landen door. Pas op haar tweeëntwintigste verhuisde ze naar Nederland.
In 2009 maakte Blok het succesvolle fotoboek See Through Us, waarin ze de LGBT-gemeenschap van Turkije portretteerde. ‘Ik wilde hetzelfde concept in Latijns-Amerika toepassen. Dit project is voor mij een enorme ontdekkingstocht, waarin het ene steeds tot het andere leidt, en de ene plek tot de andere. Ik heb ook veel ontdekt over mijn eigen perceptie van seksuele diversiteit.’
Spiegel
Voor ‘Eu te desafio a me amar’ portretteerde Blok leden van de LGBT-gemeenschap in Rio de Janeiro en Brasília. Ze hoopt haar project echter uit te breiden. ‘Het is een werk in uitvoering. Ik wil ook graag naar andere steden en regio’s om er te fotograferen en te exposeren. Dit met name omdat de Braziliaanse samenleving zo divers en zo complex is. Ik wil mensen een spiegel voorhouden; hen hun houding tegenover hun eigen seksualiteit laten zien.’
Dit bewerkstelligt Blok in haar tentoonstelling overigens letterlijk door tussen haar portretten van Braziliaanse homo's, lesbiennes, biseksuelen en transgenders grote spiegels te hangen.
Conservatief
Dat de Braziliaanse kijk op seksualiteit lang niet zo liberaal is als veel Nederlanders denken, daar kwam Blok tijdens haar verblijf in Rio de Janeiro en Brasília gaandeweg achter. ‘Brazilië heeft een imago van fysieke vrijheid: veel borsten, veel huid, iedereen zit aan elkaar. Maar in werkelijkheid is de Braziliaan heel conservatief. Dat heb ik ook moeten ontdekken.’
Geweld
Ook stuitte Blok op andere culturele verschillen. ‘Brazilië is sterk verdeeld in sociale klassen. Het onderwijsniveau van de mensen die ik fotografeerde liep ook sterk uiteen. Maar in de ziel is iedereen hetzelfde: iedereen wil geluk, liefde, zich geaccepteerd voelen. Daardoor zijn ook de pijn en de angst die homo’s, lesbiennes, biseksuelen en transgenders voelen overal hetzelfde. Maar wat hier in Brazilië wel degelijk anders is, is het groeiende geweld tegen de LGBT-gemeenschap. Ook in Nederland neemt dat de laatste tijd toe, maar hier is het schrikwekkend.’
Daar heeft Blok gelijk in. Volgens de oudste LGBT-organisatie van het land, Grupo Gay da Bahia (GGB) werden er dit jaar in Brazilië al honderdveertig mensen om hun seksuele voorkeur vermoord. Volgens dezelfde organisatie vindt maar liefst 44 procent van alle moorden ter wereld waarbij homo- of transfobie een rol speelt in Brazilië plaats.
Van Nationaal Museum naar favela
‘Eu te desafio a me amar’ bestaat tot nu toe uit zesenzestig foto’s, waarvan de meeste portretten zijn. Verscheidene kopstukken uit de Braziliaanse LGBT-beweging, zoals politicus Jean Wyllys en zanger Ney Matogrosso, lieten zich ook fotograferen. Ook tekst en een video van vijfendertig minuten maken deel uit van het project.
De expositie kwam tot stand met hulp van onder andere de Nederlandse ambassade in Brasília, VN-Vrouwen en het Braziliaanse Instituut voor Socio-Economische Studies (INESC) en is nog tot het eind van deze maand te zien in het Nationale Museum in Brasília. Daarna verhuist Bloks expositie naar een school in Vila Estrutural, de op één na grootste favela van de Braziliaanse hoofdstad. Eerder deze maand was een selectie uit ‘Eu te desafio a me amar’ te bewonderen op twee verschillende plekken in Rio de Janeiro.
Al het beeld bij deze reportage is van Diana Blok (www.dianablok.com)
