Hoe vaak zou Vladimir Vladimirovitsj Poetin naar een uitvoering van De Inspecteur hebben gekeken? Het 19e eeuwse verhaal van Gogol, waarbij een provinciestadje in rep en roer is omdat er een inspecteur uit Sint Petersburg wordt verwacht. Een gewichtige man, een controleur uit 's lands belangrijkste stad, die namens het rijk een geheim onderzoek leidt.
De man wordt geïntroduceerd aan de burgemeester. Een corrupt persoon, net als zijn medebestuurders. Alle belangrijke posities binnen het stadje, van de rechter tot de postmeester en van de leraar tot de arts, worden ingenomen door verdorven functionarissen.
Fraude wordt echter met fraude bestreden. De man doet zich dagenlang goed aan alle geneugten van het dorp. Tot hij wordt ontmaskerd. De beoogde staatsbeambte is geen inspecteur, maar een rondtrekkende zwerver met gladde praatjes.
Maar dan is hij al weg. En de burgemeester wordt op het matje geroepen. Door de echte inspecteur, die al die tijd al in het stadje blijkt rond te hangen. Een siddering. De personages die het verhaal ten tonele opvoeren, eindigen het stuk met een bevriezing.
Revisor
Het had een truc van Poetin kunnen zijn. In het geniep de revisor uithangen, zo geheim als zijn oud-collega’s van de FSB. En dan iemand anders naar voren schuiven: een souffleur, een pion, een marionet.
Want Poetin wil de sterkste zijn, de krachtigste. Baas boven baas, op de voor- en de achtergrond. Als Amerika de politieman van de wereld wil zijn, dan is Rusland de geheime dienst. Rechtvaardigheid wordt naar eigen norm gemeten. De Verenigde Staten en Rusland zijn geen vijanden van elkaar, ze zijn elkaars concurrenten. Controleurs met twee verschillende petten. Regisseurs die aan dezelfde film werken. En Poetin wil die regie. Dat blijkt ook uit zijn ingezonden brief naar de New York Times.
“Deze stad heeft een technocraat nodig, iemand die het reilen en zeilen van het vak kent.”
Ook in eigen land regelt Poetin wat hij regelen kan. Hij is een autocraat. In zijn optiek is een democratie zo sterk als de president is.
Traditionele en imperialistische waarden uit het verre verleden, uit de 18e en vooral 19e eeuw, die wil Poetin zijn land voorspiegelen. Een herbeleving en herstel van Rusland als grote en machtige speler. En hoewel Poetin zelf veertig centimeter kleiner zal zijn dan Peter de Grote is geweest, wil hij met eenzelfde allure uitstraling voor de dag komen. Of hij nou worstelt met een grizzlybeer of een reusachtige snoek vangt in Siberië; Poetin is de sterkste. Ook van de siloviki, de sterken die de oligarchen op initiatief van Poetin hebben vervangen.
Keeshondje
Heeft de burgemeestersverkiezing in Moskou legitimiteit nodig? Dan regelt Poetin dat. Zijn kandidaat Sergej Sobjanin heeft de uitstraling van een Karelisch pasteitje, en dus wordt de veroordeelde oppositieleider Aleksej Navalnij nog maar even vrijgelaten. Navalnij knalt er retorisch beter in, maar Poetin weet al dat Sobjanin weer burgemeester zal worden. Hij is een betrouwbaar Kremlin-keeshondje. Of zoals Poetin al zei nadat hij zelf zijn stem had uitgebracht: “Deze stad heeft een technocraat nodig, iemand die het reilen en zeilen van het vak kent.” En dus werd het Sobjanin, gisteren geïnaugureerd.
Poetin was bij die beëdiging. En het verhaal gaat dat de kleine man uit Sint Petersburg daarna incognito door de hoofdstad slenterde. Er kan maar één revisor zijn.
Voor de liefhebber: de filmbewerking van De Inspecteur (1949). En vanavond en morgenavond tevens te zien in het Universiteitstheater te Amsterdam.
