De situatie is zeer deprimerend, maar er is nog hoop. Dat is heel in het kort de boodschap die activist/hacker Jacob Appelbaum vanavond heeft overgebracht aan een uitverkochte zaal tijdens de Big Brother Awards in Amsterdam.
Appelbaum vertelde dat de onthullingen van Edward Snowden over de grootschalige privacyschendingen van de inlichtingendienst NSA zijn gelijk hebben bewezen. Hij ageert al langer tegen de surveillancestaat en geeft trainingen om privacy te vergroten. Begin dit jaar sprak ik met hem in Den Haag over het gebruik van gewapende drones. “Het is een behoorlijk angstige gedachte dat we in een wereld leven waar het internet je de mogelijkheid geeft om je mening te uiten en tegelijk het systeem is waarmee gerichte moorden worden gepleegd met vliegende robots”, zei hij toen.
Maar sterker nog, zei Appelbaum in zijn toespraak in Pakhuis de Zwijger, is hij “niet pessimistisch genoeg” geweest. Het is allemaal nog veel erger. (Zie hier een overzicht van de afluisterprogramma's)
En wij, de normale burgers, zijn onderdeel van het probleem. Appelbaum vroeg de zaal wie er een mobiele telefoon had, en voor zover ik kon zien was Appelbaum zelf de enige die zijn hand niet omhoog stak.
De grootschaligheid van de NSA-programma's kunnen het gevoel van machteloosheid geven. Als ze zóveel verzamelen, wat kunnen we er dan nog tegen doen? Appelbaum benadrukte zijn publiek dat er toch nog mogelijkheden zijn en dat het belangrijk is om het niet op te geven. Alleen omdat het zo wijdverbreid is, betekent nog niet dat het moreel klopt. “Laat het niet normaal worden”, aldus Appelbaum. “Normaliseer gedrag dat je privacy vergroot.”
Een vraag uit de zaal volgde nog: hoe houden we hoop? Appelbaum vertelde over een discussie die hij hierover had en wat hij bij een van zijn toehoorders merkte: “Het pessimisme over de onvermijdelijkheid van de situatie kán voorbijgaan.” Als een fase van psychologische verwerking kan na pessimisme weer strijdlust ontstaan.
Update
De winnaars van de Big Brother Awards zijn bekend. De Belastingdienst won de 'expertprijs', een prijs waarvoor Bits of Freedom een aantal experts om nominaties had gevraagd.
En hoewel vrijwel de hele avond werd verwezen naar de spionage van de NSA, won zij niet de publieksprijs. Die ging naar minister Ivo Opstelten, onder meer voor zijn plan om politieagenten terug te laten hacken. De minister kwam de prijs niet ophalen, maar had wel een videoboodschap laten opnemen.
