Deze foto kreeg ik van Nasser Arrabyee, journalist te Sana’a, hoofdstad van Jemen. Nasser zit ‘dichtbij de bronnen van de macht’, zo kwamen we overeen dat ik hem mocht omschrijven. De macht in Jemen -in dit geval het bergachtige noordelijke hartland, waar de meeste Jemenieten wonen- ligt in handen van de Houthies. Dat is een soort Talibaan, maar dan toch weer heel anders. Hier lees je meer over de Houthies en hoe zij aan de macht kwamen.
Op de bovenste foto -Nasser kreeg ‘m van het ‘mediacenter van de campagne’ zien we mannen hakken in aarde, in de oude stad van Sana’a. Dat is een monumentale sprookjesstad met tussen de prachtige huizen flinke moestuinen, zoals dit er ook een is. Op de foto hieronder zie je dat er veel mensen zijn opgetrommeld, sommige met vuurwapens, andere met camera’s en we zien ook drie tripods staan.
Het is dan ook de start van de campagne ‘eet wat je kunt planten’ waarmee de noordelijke regering het volk voorbereidt op wat dit voorjaar en deze zomer waarschijnlijk komen gaat: een nog zwaardere belegering van het noorden door een coalitie van buurlanden Saoedie-Arabië en VAE (Verenigde Arabische Emiraten), bewapend door coalitiegenoten Verenigde Staten en het Verenigd Koninkrijk.
Die coalitie wil dat de Houthies -in de pers heten ze vaak: rebellen- de macht opgeven en weer plaats maken voor president Hadi. Die werd begin 2015 verjaagd door de Houthies, omdat zij het niet eens waren met zijn plannen voor machtsverdeling en federalisering van Jemen. De Houthies kregen daarbij steun van voormalig president Saleh. Met hem voerden de Houthies ooit zes jaar lang oorlog, nu staan ze in een monsterverbond zij-aan-zij tegenover de nieuwe gemeenschappelijke vijand: Saoedie Arabië.
Hadi was lang Salehs vice-president, maar is een zuiderling die onder de noordelijke bevolking weinig steun geniet. Dat is lastig, want Hadi wordt wel als enige legitieme machthebber erkend door de internationale gemeenschap, die nogal in een spagaat zit met alle verschillende regeringen, coalities en strijdgroepen in een steeds verdeelder Jemen. Maar omdat ze Hadi en zijn hervormingsagenda ooit erkenden zitten ze daar nu kennelijk aan vast -alle dagelijkse realiteit ten spijt- todat iemand een diplomatieke uitweg verzint.
Terug naar de moestuin. Hierboven zien we een foto waarop Nassers dochtertje de plantjes water geeft, want Nasser staat vol vuur achter de campagne om als er n iets meer binnenkomt aan voedsel dat dan maar zelf te verbouwen. Prominent in de tuin overigens zie je Nassers koffiestruiken, waarvan voorgangers eind 17e eeuw nog uit Jemen zijn ontvoerd door Hollandse kooplieden, toen die het Jemenitische monopolie op koffie zat waren.
Dat is lang geleden. In de jaren dat ik in Jemen kom -sinds 1993 een keer of zes- viel het me op dat in Jemen hoegenaamd niets gemaakt wordt; vrijwel alles is geïmporteerd. Alleen Taiz -de derde stad van het land, nu in puin want daar ligt de frontlijn, het is net Aleppo vertelde een Nederlandse hulpverlener me onlangs- had een paar fabrieken, waarvan de koekjesfabriek de belangrijkste was.
Hier en daar werd wat groente verbouwd -met name in kustgebied Tihama- maar de meeste agrarische grond stond vol met qatstruiken, want die brachten immers harde cash op. Ik ben erg benieuwd of de qatstruiken nu plaats gaan maken voor groenten, graan, mais en piepers. Heb daar een hard hoofd in. Ben er een tijd niet geweest, maar wat ik terughoor uit Jemen is dat de qathandel weinig te lijden heeft onder de oorlog. Er mogen voedseltekorten zijn, de qatmarkt ligt vol, want er is nog volop vraag. Dan blijven de qatboeren qat telen, lijkt me.
Nog iets over de tekorten; die lijden behalve tot honger ook tot nare ongelukken. Op deze foto -ook via Nasser Arrabyee- zie je een plas olie in de buurt van Bajil, een stadje aan de voet van het hoogland, tussen havenstad Hodeidah op nul en hoofstad Sana’ a op tweeduizend meter hoogte.
Hodeidah is de laatste levensader van Noord-Jemen, dat over land -de menige smokkelaar daargelaten- en lucht al twee jaar volledig geblokkeerd is. Dezer dagen is er hevig diplomatiek verkeer tussen de Saoedische coalitie -die ook Hodeidah wil bombarderen en blokkeren om de Houthies tot definitieve overgave te dwingen- en de rest van de wereld -die Hodeidah willen sparen, anders kunnen hulporganisaties niks meer en zullen veel mensen sterven.
Maar nu stroomt er nog olie van Hodeidah naar Sana’a. Volgens de bron lekte een oliepijpleiding, ontstond er een oliezee en maakten mensen daar gretig gebruik van -normaal sta je dagen in de rij voor brandstof- door zelf wat jerrycannetjes te winnen. Ergens is het misgegaan en sloeg de vlam erin. In totaal is een hoeveelheid van drieëntachtig vaten olie verbrand, met als slachtoffers twaalf doden, dertig gewonden en tientallen verbrande auto’s en motoren.
Disclamer: in dit logboek ga ik op zoek naar verhalen uit de dagelijkse praktijk in Jemen met de bedoeling meer inzicht te geven. Ik doe mijn best alles te balanceren en controleren, aanvullingen en correcties zijn daarom van harte welkom, via @abumelle op twitter en facebook of per email op abumelle{at}xs4all.nl. Of gewoon als reactie hieronder.
For English language readers: i decided to write future episodes in Dutch, for there is a lack of proper information on Yemen in Dutch. Previous episodes in English can be found here.
