Op vakantie gaan of bij mensen eten is soms een uitdaging voor Joanne Houmes. ‘Ik kan nooit zomaar een restaurant binnenlopen’, zegt Joanne. ‘Ik doe van tevoren altijd research of er vegan opties op de kaart staan. Dat komt omdat ik niemand tot last wil zijn. Als je niet bang bent om een ‘lastige gast’ te zijn, en je de keuken durft te vragen of ze een gerecht kunnen aanpassen voor je, kun je op veel plekken terecht. Maar zelf heb ik liever dat er een vegan optie op de kaart staat.’
Joanne was altijd overtuigd vegetariër, ‘vooral voor de dieren.’ Maar toen een vriendin veganist werd – als veganist neem je helemaal geen dierlijke producten – besloot ze mee te doen aan een vegan challenge van een maand. Ze verdiepte ze zich meer in de wereld achter haar leren schoenen en de melk die ze dronk. Toen realiseerde ze zich: ik draag als vegetariër nog steeds bij aan veel dierenleed.
Joanne: ‘Mensen proberen altijd dingen aan te wijzen die je niet goed doet. Als vegetariër kreeg ik opmerkingen over mijn leren schoenen. Ik dacht dat het een restproduct was van de vleesindustrie, maar dat blijkt helemaal niet zo te zijn. De vraag naar leer is veel groter dan wat er beschikbaar is aan restproducten.
Melk is voor kalfjes
Over melk had ik ook nooit nagedacht. Het is voor kalfjes bedoeld, niet voor mensen.’ Kalfjes worden na de geboorte vaak snel bij hun moeder weggehaald, zodat ze melk kan produceren voor mensen. ‘Maar koeien hebben gevoelens. Ze ervaren angst en liefde. Ik vond het opeens zo raar dat ik dat al die tijd oké heb gevonden. Toen ik me daar in verdiepte voelde het als een logische stap om veganist te worden.’
En daarmee begon het grote uitzoekwerk. ‘In het begin heb ik veel onderzoek gedaan. Niet alleen naar wat ik nog kon eten, maar bijvoorbeeld ook naar welke tandpasta ik nog kon kopen en welke kleding op een dier- en milieuvriendelijke manier gemaakt werd. Ik wilde niet meer bijdragen aan die vervuilende industrieën.’
‘Ik dacht dat het leer van mijn schoenen een restproduct was van de vleesindustrie, maar dat blijkt helemaal niet zo te zijn.’
Sommige mensen in haar omgeving hoopten dat het bij die ene challenge zou blijven, lacht ze. Bijvoorbeeld haar vriend Tijs. ‘Met mij eet hij veganistisch, maar als hij ergens anders is, eet hij alles wat hij wil. Ook vlees. Ik vind dat prima, zolang ik maar mijn eigen keuzes mag en kan maken.’
Vegan kan ook lekker zijn!
Wanneer een vriendin jarig is, slaat Joanne de taart vaak over. ‘Ik word dan raar aangekeken, want het is sociaal niet geaccepteerd iets te weigeren. Maar ik voel me er niet prettig bij om het te eten. Inmiddels weten de meesten het ook, en houden er rekening mee. Als ik bij iemand ga eten, koken ze vaak iets aparts voor mij. Al geef ik altijd aan dat het niet hoeft, en dat ik het geen probleem vind mijn eigen eten mee te nemen.’
Af en toe doet ze dat bewust. ‘Dan bak ik iets waar iedereen van kan proeven. Vaak zijn de reacties positief. Mensen zijn verbaasd dat vegan lekker kan zijn!’ Ze probeert op deze manier mensen op een toegankelijke manier te introduceren met plantaardig eten. ‘Met een boos vingertje wijzen heeft namelijk geen zin.’
Gelukkig zitten er ook voordelen aan een veganistisch dieet. Zo kun je het overgrote deel van de supermarkt overslaan en kun je veel ongezonde snacks laten liggen, omdat er bijvoorbeeld melkpoeder aan toegevoegd is. ‘Ik voel me er lichamelijk beter bij. Als vegetariër kon ik soms een onaangenaam vol gevoel hebben, dat heb ik nu nooit meer, terwijl ik in verhouding meer eet. En omdat je, zeker in het begin, enorm bezig bent met wat je wel en niet kunt eten, ga je vanzelf bewuster met voeding om. Ik eet nu veel gezonder. Het enige wat ik soms nog mis, is een McFlurry (een ijsje van de McDonald’s, red.).’
‘Als ik zeg dat ik vegan leef voelen mensen zich om de een of andere reden aangevallen en zijn bang dat zij iets verkeerd doen.’
Af en toe schuurt een veganistische levensstijl met de andere keuzes die ze maakt. Bijvoorbeeld als ze reist. ‘Mijn zus woont in Engeland en ik wil haar af en toe bezoeken. Qua reistijd en kosten kies ik dan toch voor een goedkope vlucht. En dan zit je als veganist in een vliegtuig … In het begin heb ik me daar erg schuldig over gevoeld, maar inmiddels kan ik dat relativeren. In plaats van te letten op alles wat ik niet goed doe, focus ik me op wat ik wél goed doe. Ik probeer niet te streng voor mezelf te zijn.’
Inmiddels is haar omgeving er aan gewend dat Joanne veganist is en weten ze dat ze ook niet van plan is dat te veranderen. ‘Ze respecteren het, maar zeker in het begin moest ik mezelf vaak verantwoorden. Dan vonden mensen dat ik niet flexibel was of dat ik moeilijk deed. Dat was wel lastig.
Mensen voelen zich om de een of andere reden aangevallen en zijn bang dat zij iets verkeerd doen. Als reactie gaan ze dan grappen over je maken, of kritiek leveren op wat je in hun ogen niet goed doet. Maar ik doe gewoon waar ík me goed bij voel en ik laat anderen ook doen wat zij willen. Als iemand uit mijn vriendenkring een kilo vlees wil bestellen heb ik daar natuurlijk wel een mening over, maar die hoef ik niet te uiten. Laat elkaar gewoon in elkaars waarde.’
Wil je vegan uitproberen, of je meer verdiepen? Joanne heeft tips:
• Kijk documentaires: Earthlings, Forks Over Knives, Cowspiracy, Seaspiracy, You Are What You Eat: A Twin Experiment.
• Volg vegan influencers, zoals Plantbased Dennis, Wat Eet Je Dan Wel, en met stip bovenaan: Pick Up Limes. Ik was geen keukenprinses, maar dankzij haar kook ik nu de sterren van de hemel.
• Doe mee met de vegan challenge: een maand lang krijg je elke dag recepten in je mailbox. https://veganchallenge.nl/
• Zorg dat je altijd iets te eten bij je hebt, voor het geval je geen vegan opties kunt vinden.
• Begin klein. Vervang bijvoorbeeld eerst gewone melk door plantaardige melk.
• Vegan Wiki: een soort wikipedia waar je van alle producten kunt checken of ze vegan zijn. https://veganwiki.nl/
Dit artikel verscheen eerder in het Nederlands Dagblad.
