“ ‘Lieve schat, ga het huis uit,’ zegt mijn moeder regelmatig. Als ik op zoek wil naar een eigen huisje dan moedigt ze dat alleen maar aan. Maar hoe kan ik dat aan mezelf verkopen? Dat kan ik toch niet maken? Ik vergeef het mezelf niet als ik mijn moeder alleen laat met de zorg voor mijn vader. Het is retezwaar.
Herseninfarct
Twee jaar geleden kregen we de schrik van ons leven. Het was vroeg in de ochtend, we sliepen nog allemaal. Mijn moeder werd wakker van het gewoel van mijn vader. Toen ze hem vroeg wat er mis was kon hij amper nog antwoorden. Ze wist genoeg: dit klopte niet. Tien minuten later was de ambulance ter plekke en in allerijl zijn we met zijn vieren – mijn zusje was op dat moment ook thuis – met een ambulance naar het ziekenhuis gegaan.
Mijn vader bleek een ernstig herseninfarct te hebben gehad en de vraag was of hij het zou redden. De eerste week leefden we tussen hoop en vrees. Door complicaties was het afwachten of hij het zou redden, maar na vijf dagen was hij uit de gevarenzone. ‘De aankomende maanden zal blijken hoe hij zich zal herstellen,’ zei de arts. ‘De kans is groot dat hij nooit meer zal kunnen lopen.’ Een schok, vooral voor mijn moeder. Na een huwelijk van 26 jaar was ze voor haar gevoel haar man kwijt. Maandenlang van revalideren volgden. Stapje voor stapje ging het beter. Letterlijk. Hij kan zich inmiddels verplaatsen met een vierpoot, maar daar is eerlijk gezegd ook alles mee gezegd.
Mijn vader is mijn vader niet meer. Hij ziet er nog hetzelfde uit, maar lijkt in geen enkel opzicht meer op de vader die ik had. Was hij vroeger een actieve man die altijd buiten aan het fietsen of wandelen was, nu heeft hij overal hulp bij nodig. Iets simpels als douchen en aankleden? Hij kan het niet. Zijn rechter hersenhelft functioneert niet meer. Daardoor kan hij zich ook maar kort concentreren. En dat betekent dat we 24/7 voor hem moeten zorgen. We moeten uitkijken dat hij niet valt, maar hem ook helpen met de dagelijkse bezigheden. Zoals gisteren bijvoorbeeld. Mijn moeder gaat één keer in de week bridgen en dan ben ik een hele ochtend met hem alleen. Doordat hij zich maar kort kan focussen wil hij continu wat anders. Sta ik nog met mijn handen in het water de ontbijtbordjes af te wassen hoor ik uit de woonkamer: ‘Ik wil koffie’. En vijf minuten later: ‘Ik wil de krant.’ Alleen televisiekijken houdt hij wat langer vol, vooral als er voetbal is. Dat is zijn favoriete sport. Op zo’n ochtend kan ik niet even naar boven lopen, want dan hoor ik hem beneden alweer roepen.
Ik voel me niet langer de dochter van mijn vader, maar zijn verzorgster. De rollen zijn omgekeerd. Daar heb ik erg aan moeten wennen. Moest ik opeens mijn grenzen aangeven. ‘Even wachten pa,’ zei ik dan. Of moest ik hem behoeden voor fouten. ‘Ik weet dat je denkt dat je dat kunt, maar niet doen! Stoppen nu!’ Ook het feit dat ik hem lichamelijk moest verzorgen en begeleiden bij toiletbezoek was in het begin een drempel waar ik overheen moest. Gelukkig hebben we nu hulp van de thuishulp en gaat hij af en toe naar de dagopvang, maar de zorg komt met name op mij en mijn moeder neer. Mijn zus werkt fulltime. Ze helpt af en toe, maar dat beperkt zich meestal tot het weekend. Begrijp me niet verkeerd, ik houd van mijn vader en verzorg hem met liefde, maar het kost me wel een hoop energie. Energie die ik eigenlijk zou moeten steken in het opbouwen van een eigen leven.
Tijd staat stil
Andere meiden van mijn leeftijd gaan naar festivals en uit in clubs. “Ik heb zo’n leuke vent ontmoet,” hoor ik ze dan tegen elkaar zeggen. Voor mij is dat een andere wereld. Een nacht doorhalen? Dat kan niet. De volgende ochtend moet ik weer vroeg op. Daten? Doodeng. Want wat als het serieus wordt? Ik heb helemaal geen tijd voor een relatie, laat staan voor samenwonen. Dus ik houd jongens liever op een afstand. Als ik met vriendinnen afspreek dan gaan we een hapje eten. Of naar de bioscoop. Ik heb inmiddels een groepje meiden om me heen verzameld die ook niet van die partygangers zijn. We vinden het leuk om samen een wijntje te drinken en te kletsen. Ook gezellig, maar een stuk veiliger. Ben ik op tijd weer thuis.
Ik woon nog bij mijn ouders. Dat was al voordat mijn vader ziek was en dat is nog steeds zo. Twee jaar geleden kwakkelde ik namelijk zelf ook met mijn gezondheid waardoor ik nog niet de behoefte had om op zoek te gaan naar een eigen stek. Ik stopte met mijn studie en dacht: ik blijf voorlopig lekker thuis wonen. Nu ik 24 ben voelt het heel anders. Ik merk dat ik behoefte heb aan vrijheid, aan een plekje voor mezelf. Een huis, een vriend en mijn eigen tijd kunnen indelen: ik zie het bij anderen en het lijkt me zo heerlijk. Maar ik vind het lastig. Heel lastig. Ik kan mijn moeder toch niet in de steek laten? Als ik voor mezelf zou kiezen dan zou dat betekenen dat mijn moeder er alleen voor komt te staan. Dat kan ik haar niet aan doen. Het is bijna niet doen om alleen voor mijn vader te zorgen. Ja, een paar uurtjes. Dat gaat net. Maar dag in dag uit?
Ik heb het er regelmatig met mijn moeder over. ‘Je moet niet voor mij blijven,’ zegt ze dan. ‘Je bent jong, je moet uitvliegen, je eigen leven leiden.’ Maar ik kan het niet. Nu kunnen we elkaar aflossen om even op te laden. Haar bridgeochtenden zijn heilig voor haar en ik maak graag lange wandelingen met mijn honden. Dat zijn de oplaadmomenten op een dag. Als ik wegga dan zou mijn moeder heel beperkt zijn. Maar dat betekent wel dat voor mijn gevoel de tijd stilstaat.
Toekomst
Mijn vader zal niet meer volledig herstellen. Het is dus niet te zeggen hoe lang deze situatie nog zal duren. En dat is eerlijk gezegd best benauwend. Soms komen de muren op me af. Ik wil weg! denk ik dan. Aan de andere kant: ik ben blij dat ik mijn vader nog heb. Dat ik zo’n goede band met mijn moeder heb. Ik kan alles met haar bespreken. Dat is me ook heel wat waard. Ik leef bij de dag. Trouwen? Dat zal er vast ooit een keer van komen.”
Tips voor jonge mantelzorgers:
Van alle jongeren in Nederland is één op de vier mantelzorger. Tips:
-Deel je zorg
Praat over je situatie met iemand die je vertrouwt. Je zult merken dat het oplucht om je zorgen te delen.
-Geef aan wanneer het te veel is
Misschien kunnen mensen in je omgeving wat van je overnemen. Dat is niet egoïstisch, maar nodig om het vol te houden. Weet je niemand? Vraag dan bijvoorbeeld hulp bij een vrijwilligersorganisatie.
-Blijf leuke dingen doen
Ga lekker sporten en blijf met vrienden afspreken. Zo heb je afleiding en sta je er niet alleen voor. Tijd voor jezelf is ook belangrijk!
-Zoek informatie
Is iets niet duidelijk over de ziekte of handicap? Stel je vraag aan je familie, je huisarts of een verpleegkundige. Het antwoord kan je geruststellen.
Kijk voor meer informatie en steun op www.mezzo.nl
Bron: mezzo.nl
