Er zijn verschillende redenen waarom we blij worden van zon, vertelt onderzoeker Martijn Hendriks van de Erasmus Happiness Economics Research Organisation (Ehero). Hij maakte op verzoek van dagblad Trouw een analyse. Nederlandse gegevens uit een internationale dataset over geluk – die hij gebruikt voor de Nederlandse bijdrage aan het jaarlijkse World Happiness Report van de Verenigde Naties – werden gekoppeld aan de dagtemperaturen. Nederlanders besteden op warme dagen meer tijd aan activiteiten die bijdragen aan het geluksgevoel. Ze werken bijvoorbeeld minder, zitten meer buiten, sporten meer, en gaan vaker op de fiets naar het werk. Met het vakantie-effect heeft de onderzoeker rekening gehouden. Het is dus niet zo dat mensen gelukkiger zijn omdat ze vakantie hebben en het dan toevallig ook mooi weer is. En dan is er nog het simpele effect van de zon op je huid: daardoor maken mensen meer serotonine aan, een stofje waar we blij van worden. “Wat ook helpt: als het lekker warm is, zijn we minder ziek”, aldus Martijn Hendriks. De onderzoeker had verwacht dat het effect van lekker weer nog groter zou zijn, maar hij heeft ook een verklaring voor het feit dat dit niet het geval is. “Uit dit onderzoek blijkt dat er mensen zijn die een ontzettende hekel hebben aan de zomer en mensen die het helemaal geweldig vinden. Ik denk dat de variaties verder uiteen komen te liggen naarmate de temperatuur stijgt.”
Een tandje erbij?
Bij echt heet weer zijn we minder geneigd om anderen te helpen zonder dat we daarvoor iets willen terugkrijgen. Zo blijkt uit een studie door de Northwestern University in Illinois. Ze analyseerden de weergegevens en de data van een kledingketen en vergeleken het gedrag van de winkelbediendes bij normaal en broeierig warm weer. De eerste opvallende conclusie: het personeel was half zo behulpzaam op erg hete dagen als bij normale temperaturen. Er volgde een online experiment. Ze betaalden 2 groepen mensen om via internet een lijstje in te vullen. Na afloop vroegen ze hen als extraatje nog een enquête te doen, onbetaald dus. De ene groep moest zich voorstellen dat het een erg warme dag was. Amper 34% van hen hiertoe bereid. Van wie het onderzoek zogezegd invulde op een normale dag qua weer, zei 76% ja. Als laatsten schakelden de wetenschappers hun studenten in als proefpersonen. In 2 verschillende aula’s vroegen ze hen om aan het einde van het lesuur nog een test te maken voor een ‘NGO die zich inzet voor kinderen en zwakkeren in de samenleving’. In de ene aula was het snikheet, in de andere aangenaam koel door airco. In de hitte vulde 64% de enquête in, in de koelte maar liefst 95%.
Verlofstressssss
Nederland gaat met de prikken in de armen weer massaal op vakantie. De planning voor vaccinaties worden er zelfs op afgestemd. Maar voor velen van ons ging daar een periode van irritaties, (corona-)stress en discussies over roosters aan vooraf. Uit onderzoek van CNV Vakmensen blijkt dat 1 op de 6 werknemers te maken heeft met ‘verlofstress’. De grootste problemen doen zich voor rond schoolvakanties als veel mensen met kinderen tegelijk vrij willen en intussen het bedrijf wel moet blijven draaien. Volgens de vakbond begint het circus van vakantieaanvragen en schuiven voor de zomervakantie vaak al in november. En dan is er vaak ook nog een werkende partner die in datzelfde mallemolen zit ergens anders. Een hele puzzel voor alle partijen. Vrouwen ervaren hierbij de meeste stress. Een kwart meldt er ‘vaak’ of ‘altijd’ gedoe over te hebben. Bij de mannen is dat 13%. Uiteindelijk beslist de werkgever of een verlofaanvraag wordt goedgekeurd. Eenderde van de werkenden maakte mee dat een een bepaalde periode werd geweigerd. Bijna altijd gaat het om een bezettingsprobleem. Toch wordt er ook collegiaal gedacht. Van de ondervraagde werknemers vindt ruim de helft dat mensen met kinderen de eerste keus zouden moeten hebben, omdat zij nu eenmaal vastzitten aan de schoolvakanties. Een kwart houdt zich op de vlakte, terwijl 21% het daar totaal niet mee eens is. “Het geeft stevige reacties en irritaties op de werkvloer, de meningen zijn sterk verdeeld. Werkgevers doen er goed aan om transparant te zijn in hun beleid op dit gebied”, meldt het CNV.
Inpak-paniek
Inpakken en wegwezen? Ging het maar zo makkelijk! Maar liefst de helft van de volwassenen met een tripje voor de boeg heeft last van de eeuwige vraag ‘wat neem ik mee?’. Uit onderzoek van National Express, een luchthaven shuttlebedrijf, blijkt dat het merendeel van de reizigers een serieuze worsteling met de koffer heeft voor ze op het vliegveld aankomen. De helft van de 2000 respondenten moet op de koffer gaan zitten om deze sowieso dicht te krijgen, 1 op de 3 roept de hulp in van een ander en 1 op de 5 moet zelfs een totaal nieuwe inpakstrategie verzinnen. Reisexperte Katy Colins raadt aan om op tijd te beginnen met pakken. Of er gewoon beter over na te denken “De meesten starten er zo’n 4 dagen voor de reis mee. Je zou denken dat dat voldoende tijd is om met een georganiseerde koffer te vertrekken, maar de ervaring leert dat maar liefst 1 op de 5 extra bagagekosten moet betalen omdat ze boven het toegestane gewicht zitten.”
Slapeloosheid
Het is een bekend fenomeen: de eerste nacht in je hotelkamer of vakantiehuis lig je uren naar het plafond te staren. Hoe komt het dat je niet in slaap valt, terwijl je juist eindelijk alle tijd hebt om te ontspannen? Onder slaapwetenschappers wordt het ‘het eerste-nacht-effect‘ genoemd. Als ze onderzoek doen waarbij proefpersonen in het laboratorium moeten slapen, tellen ze de eerste nacht daarom ook niet mee. Er is een eenvoudige evolutionaire verklaring voor: in de eerste nacht kennen we onze omgeving nog niet goed. Daardoor blijft ons brein ongemerkt actiever om mogelijke risico’s en gevaren te tackelen. Amerikaanse wetenschappers ontdekten dat mensen de eerste nacht half slapen: hun rechter hersenhelft valt in slaap, terwijl de linker helft veel actiever blijft. In de tweede nacht is dat verschil verdwenen. Komt vanzelf goed. Besteedt die eerste dag dus vooral aan rustige dingen: lekker bijkomen en de nieuwe omgeving wat verkennen.
Routine valt weg
Na een jaar lang te hebben geploeterd op de werkvloer of dicht op elkaar met huisgenoten vanwege de lockdowns, is het dan eindelijk tijd voor die langverwachte zomervakantie. Lekker een paar weken met het gezin de hort op naar een zonovergoten camping of resort. En eindelijk weer eens tijd voor elkaar. De kinderen wonen praktisch in het zwembad, dus alle vrijheid en rust voor een goed gesprek en wat intimiteit. Heerlijk samen op een ligbedje boek na boek verslinden, ’s avonds een wijntje en nog uren buiten zitten als de kinderen reeds liggen te pitten. Je zou zeggen: ultieme relatietherapie. Maar helaas. Na de zomervakantie zit er altijd een piek in het aantal echtscheidingsaanvragen. September is door de advocatenbranche al omgedoopt in ‘echtscheidingsmaand’. Mediator en relatie-expert voor de Telegraaf Yolande de Best licht toe: “Elk gezin heeft zijn dagelijkse routine. Maandag en dinsdag kook ik en breng jij de kinderen naar zwemles. Woensdagavond werk ik en ga jij wielrennen. Donderdag heb ik een meidenavond en ben jij de oppas. Een huishouden is net een goedlopend bedrijf. Maar op vakantie valt deze hele routine weg, waardoor het hele gezin ontregeld is.”
Relatie-ijkmoment
Bij het op vakantie gaan, stellen we ons altijd veel voor. Je leeft er al weken, misschien zelfs maanden, naar toe en betaalt er veel geld voor. Eindelijk hét moment om weer aan elkaar toe te komen. Soms wordt de periode ook gezien als een laatste mogelijkheid om het huwelijk nog te redden. Onder het mom van ‘laten we het nog een keer proberen’ en ‘we kunnen de kinderen hun vakantie niet ontnemen’ worden de koffers tegen beter weten in toch samen gepakt. In plaats van rust vlammen conflicten op en spuiten opgespaarde irritaties naar buiten. Partners realiseren zich dat hun relatie niet meer te redden is en besluiten uit elkaar te gaan. Een heftige beslissing, zeker als er kinderen bij betrokken zijn. Advocaten en mediators zitten klaar voor 1 van hun 2 gouden maanden per jaar. (na de december-feestdagen in januari is er ook een echtscheidingspiek). De zomervakantie is dus een ijkmoment. En het goede nieuws is: terwijl singles op jacht gaan onder de zinderende zon, kunnen ook getrouwde stellen met een druk leven en een ingekakt seksleven zich ineens weer lustig en jong voelen. Zowaar een boost voor de relatie. Een gemeenschappelijk ritme maakt dat je elkaar weer helemaal kunt vinden.
Actief
Ondanks bikinistress, melkflessenstress, scheerstress en weegschaalstress, voelen vrouwen zich aantrekkelijker en gelukkiger in de zomermaanden dan in welk ander seizoen dan ook. Daar is een biologische verklaring voor: het vele UV-licht maakt vitamine D en serotonine aan, waardoor men beter in het vel steekt. Als daar dan ook nog wat kleur op komt is dat goed voor het uiterlijk en dus ook het humeur. We zijn dus gelukkiger dankzij de zon en dankzij de serotonine krijgen we ook meer zin om wat te ondernemen. Daarnaast is het lekker weer, dus gaan we er massaal op uit. Zodoende komen we tevens vaker in sociale situaties terecht waarin we nieuwe mensen leren kennen. De Exciation Transfer Theoryhaakt hierop in: sommige psychologen beweren dat de opwinding die je krijgt uit het ene invloed heeft op opwinding om het andere. Zo kun je na de kick van het surfen, voetballen of bergbeklimmen je niet alleen prettig vermoeid voelen, maar je bijvoorbeeld tevens nog inspireren om die avond nog iets te ondernemen.
Nagenieten
Het vakantiegevoel kan nog wel 2 weken aanhouden na thuiskomst. Zo blijkt uit onderzoek door Jeroen Nawijn, lector geluksbeleving aan diverse Nederlandse universiteiten. Hij bevestigt dat de meesten van ons happy worden van zomervakantie, maar er bij de voorbereiding en de reis zelf vaak een hoop stress om de hoek komt. Het gelukkige gevoel hangt vooral samen met het gezelschap. Op vakantie met vrienden of familie levert veel meer pret op dan een groepsreis met onbekenden. Om reisstress te voorkomen raadt de onderzoeker vakantiegangers aan om een verre reis in etappes te ondernemen. De lengte van de trip is overigens niet van belang voor het geluksgevoel en het nagenieten. Een reis van 3 dagen kan net zoveel geluk opleveren als een maand vakantie. De vakantieganger zou beter 2x 2 weken weg kunnen gaan dan 1x 4 weken. Het plezier is van hetzelfde niveau en je geniet 2x na. Om zoveel mogelijk te kunnen nagenieten van de vakantie raadt Nawijn mensen aan om minstens 1 opmerkelijke activiteit te ondernemen. Daar op terugblikken levert, ook tot ver erna, weer kleine geluksmomentjes op.
Illustratie: Pxhere
