Keith Bakker groeide op in Westport Connecticut. Zijn vader was een alcoholische uit Nederland vertrokken zakenman die ervoor zorgde dat het gezin niet uitblonk in stabiliteit. Zo kwam Keith als tiener reeds in aanraking met drank en drugs. Op zijn 18e verjaardag trakteerde hij zichzelf op zijn eerste heroïneshot, zo zou hij later getuigen. De status en het milieu van de muziekartiesten hadden een enorme aantrekkingskracht op hem. In de jaren ’80 schopte hij het tot ‘roadie’ van popsterren als Michael Jackson, Bruce Springsteen en Prince. In 1985 vertrok Keith Bakker naar Amsterdam: de stad van zijn vader en op dat moment het junkenparadijs van de wereld. Daar gleed hij af tot dakloze heroïnedief met hiv.
Nature and nurture
Bakker verklaart zijn verslavingsgevoeligheid vanuit zijn genetische achtergrond hoewel hij ook denkt dat een deel ervan ‘aangeleerd’ is. Of dat ook geldt voor zijn vermogen om aandacht te trekken is onbekend, maar feit is dat zijn eerste afkickpoging met veel tam-tam gepaard ging in de hoofdstad. Hij liet zich express arresteren door flink wat autoruiten in te slaan en eiste een plek in een kliniek. Daarbij ging hij zover dat hij de politierechter met vernieling van haar privébezit dreigde als zij hem zou laten gaan en niet zou veroordelen tot verplichte opname.
Bekeerd
In 1989 kwam hij via de christelijke organisatie Jeugd met een Opdracht tot bekering en binnen een paar maanden was hij ‘clean’. Hij werd manager in de muziekindustrie. 7 jaar later viel Keith Bakker terug en nam hij naar eigen zeggen onder een brug een overdosis drugs waardoor hij een hartaanval kreeg. Na ziekenhuisopname vetrrok hij naar de beroemde Schotse kliniek ‘Castle Craigh’ en eenmaal weer clean wilde hij anderen met verslavingsproblematiek gaan helpen.
Tatjana als armcandy
Daarvoor richtte hij in 2004 de afkickkliniek Smith & Jones op en werd hij ‘wereldberoemd’ in Nederland. Ondergetekende maakte in die tijd een talkshow en ik kan me nog goed herinneren hoe hij onder ruime belangstelling in een enorme jeep het mediapark kwam opgereden met op zijn bijrijdersstoel niemand minder dan Tatjana Simic. Met zijn lange gespierde sportschoolvoorkomen en zijn blonde kop met krullen zag hij er destijds inderdaad indrukwekkend uit. Zijn PR-verhaal, met zwaar aangezet amerikaans accent, over zijn behandeling van met name ’the rich & famous’ (in plaats van de ordinaire straatjunks) ging er in de media in als zoete koek. Eén centrum bevond zich in Amsterdam en richtte zich op de afkickfase, het andere stond in Wassenaar en bereidde de cliënten voor op een terugkeer in de maatschappij.
Jongeren uit de problemen, Keith in de problemen
Zijn ster was rijzende. Hij groeide uit tot Neerlands meestgevraagde ‘ex-junk en verslavingsgoeroe’ en was o.a. vaste gast in het BNN-programma ‘Spuiten & Slikken’. Ook werd hij coach van probleemjongeren in de reality-series ‘Van etter tot engel’ en ‘Family Matters’. In 2008, op het toppunt van zijn roem verscheen het boek (met de haast profetische titel) ‘Keith Bakker, Pushing the Limits ‘, zijn leven opgetekend door journalist Leon Verdonschot. Daarna kwam zijn bedrijf in de problemen. Eind 2009 vertelde hij dat zijn doel om het twaalfstappenprogramma uit Schotland in Nederland bekend te maken was geslaagd en dat Smith & Jones zou worden gesloten om een nieuwe kliniek te openen. Zover kwam het echter niet. In september 2010 kwam er een abrupt einde aan zijn directeurschap vanwege een slepend huurconflict. Een half jaar later werd zijn holding failliet verklaard.
Seksuele vergrijpen
Ongeveer tegelijkertijd kwamen de berichten over seksueel misbruik van vrouwelijke cliënten door Keith Bakker naar buiten. 6 van hen deden officieel aangifte. Naar aanleiding hiervan besloot de NCRV de opnames van een nieuw seizoen ‘Family Matters’ niet uit te zenden. Na uitgebreid onderzoek door de zedenpolitie werd de ‘gevallen goeroe’ in april 2011 gearresteerd en in voorlopige hechtenis genomen. Zijn voorarrest werd diverse malen verlengd en liep uiteindelijk door tot aan zijn veroordeling.
Boos op pers en zakenpartner
Het OM verklaarde dat er in totaal 10 aangiftes waren gedaan tegen Bakker. Hijzelf stelde dat hij in ‘slechts 1 geval bepaalde seksuele grenzen wellicht had overschreden’. Hij overwoog zelfs aangifte van laster te doen tegen de overige aanklaagsters, maar zag hier op advies van zijn raadsheer toch van af. Hij was nu boos op de mediawereld waar hij zelf zo graag deel van uitmaakte. Hij deed daarom aangifte van smaad en laster tegen John van den Heuvel, Albert Verlinde, RTL Boulevard en De Telegraaf, vanwege hun berichtgeving in de zedenzaak. Tevens deed hij aangifte van bedreiging en poging tot afpersing tegen zijn ex-collega en -zakenpartner Steven Noel-Hill.
Wel seks, maar niet ‘dat’ vanwege hiv
De rechtbank achtte bewezen dat van de aanklachten van seksueel misbruik er 7 gegrond zijn en dat er in 3 van die gevallen ook sprake was geweest van verkrachting vanwege mentale dwang. Tijdens de strafzaak bekende hij seks te hebben gehad met meerdere cliëntes, maar ontkende geslachtsgemeenschap, omdat hij hen niet met hiv wilde besmetten en bestreed hij tevens stellig dat er sprake was van dwang. Hij zei voorts dat seks voor hem een gelijksoortige werking heeft als de drugs. Keith Bakker werd veroordeeld tot 5 jaar cel en een beroepsverbod voor de termijn van 10 jaar.
Minderjarige anorexiapatiënte
Bakker ging zich na zijn vrijlating richten op het motiveren van verslaafde mannen, onder meer via seminars, om ‘een beter mens’ te worden. Ook sloot hij zich weer aan bij een christelijke geloofsgemeenschap. Maar het blijkt een gevalletje van ‘de kat op het spek’. In 2019 wordt hij wederom aangeklaagd voor een zedendelict, alsmede het overtreden van zijn beroepsverbod. Bakker ontkent alle aantijgingen en vermoedt dat de beschuldigingen uit de hoek komen van zijn jonge ex-vriendin waarmee hij een jaar lang een geheime relatie zou hebben gehad. Hij beweert dat zij ten tijde van de relatie meerderjarig was, in werkelijkheid was het meisje 16 jaar en leed zij aan anorexia.
Verslaafd aan alles
Tevens gaf hij op zijn eigen website een verklaring af, getiteld ‘The Uncovenient Truth’ met een klaagzang over jonge meisjes met anorexia en hoe zij in hun drang naar macht en controle mannen zoals hij het bed in lokken. Citaat: ‘Met deze site wil ik geen mensen met een eetstoornis helpen. Ze hebben mijn hulp niet nodig en they are full of shit’. Let wel: een inmiddels 60-jarige man over een minderjarig meisje. Zijn eerdergenoemde ex-collega Steven Noel-Hill weet al sinds hun samenwerking begin deze eeuw dat het probleem bij Keith Bakker zelf ligt. “Hij was toen al verslaafd aan seks en macht en deze nieuwe affaire laat zien dat hij het nog steeds niet onder controle heeft. Keith Bakker is gevaarlijk en zou eigenlijk al jaren in therapie moeten zijn.”
Misbruik van charisma
Dat Keith Bakker telkens grenzen overschrijdt, verbaast ook Vincent Verweij niets. Hij maakte een documentaire over hem na zijn veroordeling in 2012. “Bakker heeft het talent om in problemen te komen. Die man heeft een enorm charisma en dat heeft hij zijn hele leven lang misbruikt”, vertelt de filmmaker in 2019 het AD. Volgens Verweij deed hij dat in de jaren ’80 op het Amsterdamse Centraal Station door toeristen te laten geloven dat hij geld nodig had om naar de Amerikaanse ambassade in Brussel te gaan. “Het lukte hem meerdere keren per dag om toen nog guldens los te peuteren. Met datzelfde charisma deed hij ook goede dingen in tv-programma’s, waar hij deelnemers die in problemen zaten echt wist te raken. Maar vervolgens ging het snel mis, want hij misbruikte het charisma om meisjes het bed in te krijgen.”
Pieter Baan Centrum
De huidige rechtzaak is volgens het OM een blauwdruk van de eerdere. “Zonder behandeling zal hij gevaarlijk blijven.” Er volgde dan ook verplichte opname in het Pieter Baan Centrum. De gedragswetenschappers die Bakker onderzochten beschrijven hem als gemiddeld intelligent, een vlotte prater, maar ook berekenend en manipulatief. Er zijn geen aanwijzingen voor seksuele stoornissen. Keith Bakker wist volgens hen heel goed waarmee hij bezig was en kan ook de eventuele strafbaarheid daarvan overzien. Hij werd volledig toerekeningsvatbaar bevonden, maar het OM concludeert op basis van het rapport dat hij ‘licht verminderd toerekeningsvatbaar’ is, gezien zijn antisociale persoonlijkheidskenmerken, die aan het licht zijn gekomen.
Brommen en betalen
De dag des oordeels was woensdag 3 maart. De rechtbank in Amsterdam vonniste een gevangenisstraf van 4,5 jaar. Keith Bakker hoorde de straf in de zaal foeterend en scheldend aan, volgens misdaadverslaggever Saskia Belleman en kondigde meteen aan in hoger beroep te gaan. “Djiezus Christ. What a load of shit!” De rechtbank vindt tevens bewezen dat hij het hem eerder opgelegde beroepsverbod heeft overtreden door toch mensen te behandelen, tegen betaling van forse bedragen. Hij werd daarvoor veroordeeld tot het terugbetalen van de daarmee verdiende €88.500,- aan de Staat en €15.000,- aan zijn slachtoffer. Keith Bakker viel de rechter tijdens het uitspreken van het vonnis meermalen in de rede. “Niet normaal dit! Middeleeuws wat hier gebeurt”, riep hij uit, terwijl hij steeds verder onderuit in zijn stoel zakte en met zijn handen naar zijn hoofd greep.
Beeld: cover boek ‘Keith Bakker, Pushing The Limits’
