De man die kleur gaf aan de Fantastic Four en Spider-Man is dood. Stan Goldberg overleed afgelopen zondag op 82-jarige leeftijd.
In de Amerikaanse stripwereld is het gebruikelijk dat de taken verdeeld worden: iemand schrijft de teksten, een ander tekent, een derde trekt met inkt de tekeningen over en voorziet ze van schaduwen, de volgende kleurt ze in en een vijfde zorgt voor de belettering. In zijn lange carrière heeft Stan Goldberg uiteindelijk al die rollen wel een keer vervult. Hij is vooral bekend voor het tekenen bij uitgeverij Archie Comics en het kleuren bij Marvel Comics.
Colorist
Stan Goldberg werd in 1932 geboren in New York. Op zijn 16e, in 1949, begon hij zijn carrière bij Timely Comics als wat de Amerikanen 'colorist' noemen.
Goldberg was verantwoordelijk voor de kleur in de strips van Timely en kleurde zo een beetje alle strips van Timely in de jaren vijftig. In 1958 werd hij freelancer maar bleef hij voor Timely werken, ook toen de uitgeverij zijn naam veranderde in Marvel Comics.
Het vak inkleuren ging vroeger heel anders, vertelde Goldberg in een interview dat in 2005 online werd gepubliceerd. 'Tegenwoordig wordt er veel met de computer gekleurd, maar in die tijd kleurden we alle strips met de hand', aldus Goldberg. Drukkers waren nog niet zo goed en dus 'moest je maar hopen dat de kleuren eruit kwamen' zoals die waren bedoeld.
Fantastic Four
In 1961 verzorgde Goldberg de kleuren van een strip die de uitgeverij voorgoed veranderde: de eerste editie van Fantastic Four. Het viertal met superkrachten sloeg zo aan bij het publiek, dat de uitgeverij meer superhelden besloot te publiceren. Vóór Fantastic Four verschenen er bij Marvel vooral monsterverhalen – en het eerste avontuur van de Fantastic Four lijkt ook meer op een dergelijk griezelverhaal dan een echt superheldenverhaal.
De Fantastic Four hadden aanvankelijk ook geen uniformen, maar na brieven van fans veranderde dat. Tekenaar Jack Kirby gaf de superhelden in het derde nummer een uniform, 'lang ondergoed met een 4 op hun borst', zoals Goldberg het noemde volgens Sean Howe in het boek Marvel Comics. The untold story. Goldberg besloot welke kleuren de uniformen werden.
'Ik maakte de vier blauw en liet een beetje ruimte eromheen wit. De schurken kregen gebrande omber, donkergroen, paars, grijs, dat soort dingen – zodat er een contrast was', vertelde Goldberg.
Stan Goldberg was ook verantwoordelijk voor de kleurenpaletten van Spider-Man, de X-Men en de Hulk toen deze voor het eerst verschenen in 1962 en 1963. Met tekstschrijver Stan Lee en tekenaars Jack Kirby en Steve Ditko behoorde Goldberg daarmee tot het kleine clubje dat in de jaren zestig het superheldengenre met succes vernieuwde.
Fundament
In een persverklaring noemt Marvel Comics Goldberg 'een van de fundamenten van het Silver Age of comic books'. De periode in de jaren zestig waarin achter elkaar superhelden als Spider-Man, Iron Man et cetera werden geboren, wordt ook wel het Silver Age, het Zilveren Tijdperk, genoemd. (Het Gouden Tijdperk was eind jaren dertig en de jaren veertig, toen Superman en Batman voor het eerst werden gepubliceerd.)
In 1969 verliet 'Stan G' Marvel Comics voor concurrent DC Comics. Drie jaar later verruilde hij DC voor de uitgeverij waar hij het grootste gedeelte van de rest van zijn carrière zou werken: Archie Comics.
Ook na het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd bleef Goldberg af en toe publiceren. Volgende maand verschijnt bij Marvel een speciale uitgave om het 75-jarig jubileum van de uitgeverij te vieren. Daarin staat onder meer een door Stan Goldberg getekend verhaal over Spider-Man.
Goldberg is dinsdag begraven in de staat New York.
Twee jaar voor zijn overlijden ontving Goldberg een prijs. Zijn oude collega Stan Lee sprak destijds een videoboodschap voor hem in:
