Een meisje van een jaar of acht kijkt gebiologeerd naar een tekening van een ouder stel. ‘Kom, verderop zijn vast leukere’, probeert haar moeder haar mee te krijgen. Maar ze blijft staan en kijkt nog wat beter. Even later zit ze aan een speciaal daarvoor ingerichte tafel driftig haar eigen graphic novel te ontwerpen. En dat is precies wat er gebeurt als je de expositie Storylines van De Jongh in de Kunsthal bezoekt: je verbeeldingskracht wordt gestimuleerd.
In een tijd waarin kunstmatige intelligentie in opmars is, werkt De Jongh nog graag met traditionele materialen als potlood, aquarelverf en Oost-Indische inkt. Voor het inkleuren van haar tekeningen bijvoorbeeld gebruikt ze vaak wel een computerprogramma. De Rotterdamse reist momenteel de wereld over vanwege het internationale succes van Lord of the flies, een stripbewerking van het verhaal van William Golding dat inmiddels zeventig jaar bestaat. Ze is ‘fully booked’, zo staat op haar website te lezen. De eerste twee drukken in het Nederlands waren razendsnel uitverkocht, het is nu wachten op de volgende.
Eenzaam maar hoopvol
Storylines toont een reeks originele tekeningen van haar nieuwste graphic novel, maar ook ander (vaak prijswinnend) werk en persoonlijk materiaal als schetsboeken. Zo zijn er aandoenlijke tekeningen te zien uit Bloesems in de herfst, een verhaal dat gaat over liefde op leeftijd. Ook is er aandacht voor haar journalistieke werk. In opdracht van NRC maakte ze tekeningen van mensen in een vluchtelingenkamp op Lesbos. Ze tonen de hardheid van het bestaan en eenzaamheid, maar ook veerkracht. Zelf komt ze er ook in voor. In een paar tekstballonnen zegt ze: ‘Deze mensen zijn niet vrij. Maar ze zijn hoopvol. En ik zal ze niet snel vergeten.’
Wild in de wildernis
De Jongh las Lord of the flies in haar tienerjaren. Ze was direct verknocht aan het spannende verhaal over een groep jongens, die moet zien te overleven op een onbewoond eiland. Het duurde tien jaar voordat ze toestemming kreeg het verhaal te bewerken, maar door haar gedrevenheid is haar droom nu toch werkelijkheid geworden.
Lord of the flies, vertaald als Heer van de vliegen, is een heftig en tijdloos verhaal. De jongens krijgen strijd over van alles en nog wat, vooral over wie de leider is. De zwarte kant van de mens roert zich. Er is volop jaloezie, men probeert elkaar af te troeven, en angst creëert een gevaarlijke groepsdynamiek. Het heeft desastreuze gevolgen.
Details en dynamiek
Waar Golding al een aangrijpend en beeldend verhaal schreef, geeft De Jongh er nog extra dimensies aan. Dat doet ze onder meer door zeer gedetailleerd te werken en onverwachte perspectieven te gebruiken, waardoor de emoties van karakters bloot komen te liggen. Een gemene twinkeling in ogen, een grimas om een mond: het zijn kleine gebaren, maar wat zeggen ze veel. Haar kleurgebruik en contrasten maken het verhaal nog dynamischer. Er gaat een magnetische werking van haar tekeningen uit, die onoverkomelijk is. Dat wordt ook zichtbaar: de ene na de andere bezoeker van de expositie drukt zijn neus steeds dichter op een afbeelding.
Rotterdamse heldin
De Jongh hield de boekpresentatie van Lord of the flies onlangs bij de Rotterdamse boekhandel Van Gennep. Ook daar zijn ze enthousiast over de nieuwe bewerking. Eigenaresse Eelkje Bosch vertelt: ‘We waren erg vereerd dat de boekpresentatie hier werd gehouden. In Rotterdam is ze natuurlijk helemaal een heldin, met een indrukwekkend oeuvre. De graphic novel is in Nederland nog een beetje een onderschoven kindje. We merken dat deze versie van Lord of the flies voor volwassenen vaak een eerste kennismaking is met het genre. Er zijn er maar weinig die zo goed zijn als Aimée. Ze heeft een herkenbare stijl zonder het verhaal te overschreeuwen. De poëzie in haar tekeningen is heel subtiel. In Lord of the flies gebeuren verschrikkelijke dingen, maar toch wordt het in de nieuwe stripversie nooit sensationeel. Ook haar andere verhalen, zoals De terugkeer van de wespendief, zijn bijzonder. Elk verhaal geeft ze weer een geheel eigen toon.’
Voorlopig is De Jongh niet uitgetekend. In een video spreekt ze de bezoekers toe: ‘Het creëren van verhalen, en van werelden: dat vind ik het allerleukste. En daar ga ik voorlopig lekker mee door. Ik heb nog steeds het gevoel dat ik veel te vertellen heb.’
De expositie Storylines is tot en met 2 februari 2025 te zien in de Rotterdamse Kunsthal. De Jongh geeft daar op 24 november een Artist Talk.
