PONT – Waar moeten we Pont van kennen? Egchelnaar en Duitser Paul Nagel, die in het dorpje vlak over de grens bij Arcen naar school ging: “Van de draak natuurlijk.”
De Heren van Pont stichtten rond 878 Geldern, waar Pont onder valt, nadat zij een draak hadden verslagen. Althans, zo luidt de legende, ofwel het volksverhaaltje met fictieve elementen. Waar Pont, iets meer dan 2000 inwoners, verder om bekend is? Van de jaarlijkse aardappelmarkt, weet Nagel, de gevangenis, het Ponter bier en het stokoude Haus Golten uit 1294. “De familie Boquoi, eigenaar van Bofrost, bezit een kasteel in Pont.”
Dit alles valt in het niets, geeft de Egchelnaar toe, bij het horen van het spectaculaire nieuws van professor Gerhard Aumüller: Langer Anton stamt uit Pont! De bijnaam Gigant van Helmstedt kan de prullenbak in. 420 jaar na zijn dood krijgt de verloren zoon de geuzennaam die hij echt verdient: Gigant van Pont.
Houtsnedes
De authentieke bronnen zijn twee houtsnedes. De eerste stamt uit 1583 van drukker Bernard Jobin uit Straatsburg en rept over ‘Antonij Franckenpoint aus Gellern’. De reus zou toen 39 jaar zijn geweest. In een tweede houtnede uit 1575, ontdekt in Nürnberg, wordt gesproken over ‘Anthoni Franck aus dem land zu Gellern’.
Gellern moet staan voor Geldern, beweert Aumüller in een schriftelijke wetenschappelijke onderbouwing. Franckenpoint staat volgens de professor voor ‘Franck de Pont’ of ‘Francken von Pont’. Zijn artiestennaam luidde Anton de Franchepoinct, op zijn Frans dus. Dat klonk beter. Mensen konden tegen betaling naar hem kijken.
In een oud kerkboek in Pont stuitte Aumüller op een in 1568 afgesloten huwelijk tussen ene Peter Francke en Ingen Haeg. In die tijd kwam de naam Franck(e) dus voor in Pont. Tweede aanwijzing: de heilige Antonius is de patroonheilige van Pont. Het lag voor de hand dat jongens bij geboorte de naam Anton kregen.
Langer Anton leed aan acromegalie. Hij groeide spectaculair door een te hoge groeihormoonproductie. Op zijn veertiende mat hij al 2.30 meter, zoals te lezen valt op de houtsnede uit Nürnberg uit 1575. Opvallend verder waren zijn boksersneus, dikke lippen en joekels van handen.
Suikerziekte
Aumüller vermoedt dat de ouders hun tienerzoon kort daarvoor de deur wezen. Zo’n grote eter aan tafel was simpelweg te duur. “Het leven was destijds hard.”
Als kermisattractie zwierf Langer Anton door Duitsland, zoals de vrouw met de baard hem eeuwen later zou nadoen. Ook in Straatsburg en Antwerpen dook hij op. Een lolletje was zijn leven niet. De reus liep op krukken en leed aan suikerziekte. Atrose misvormde zijn ledematen.
Op latere leeftijd kreeg Antonius Franck, zoals hij in werkelijkheid heette, een baan op het kasteel in Gröningen van Hertog Heinrich Julius von Braunschweig-Wolfenbüttel. “Wat hij daar precies deed weten we niet”, zegt professor Birte Steiniger, die nauw betrokken was bij het onderzoek. “We vermoeden dat hij de gasten moest ontvangen.
De deur van de koets openen, koffers naar binnen brengen; dat soort werk. In archieven moet meer terug te vinden zijn.”
Van het kasteel in het oosten van Duitsland is niets meer over. Hetzelfde geldt voor het oude kerkhof in Helmstedt, Nedersaksen, waar de Gigant van Pont in 1596 werd begraven. Medicijnstudenten van de universiteit in die stad verrichtten eerst autopsie op zijn lichaam. Het skelet bleef bewaard en maakt sinds halverwege de negentiende eeuw deel uit van de Marburger Anatomischen Sammlung van de universiteit in Hessen. Daar bevindt zich ook een levensecht schilderij van hem, nog groter dan hij al was. De Gigant van Pont bleef dus ook na zijn dood en attractie.
Steiniger over zijn doodsoorzaak: “De meest voorkomende oorzaak van een te hoge productie van het groeihormoon is een tumor in een kleine klier in de hersenen. Ook Langer Anton had een tumor. Maar gestorven is hij aan de gevolgen van suikerziekte.” Over de leeftijd van Langer Anton zegt collega Aumüller: “Onderzoek van het skelet heeft uitgewezen dat hij niet ouder moet zijn geworden dan circa 35 jaar. Dat komt overeen met de houtsnede uit Nürnberg, maar niet met die van Straatsburg.”
