‘Lekker feesten’ met lachgas: ‘Simon is de rest van zijn leven verlamd en heeft het bewustzijnsniveau van een klein kind.’

Het toenemende gebruik van lachgas als partydrug is staatssecretaris Paul Blokhuis (Volksgezondheid) al langer een doorn in het oog. “Lachgas wordt steeds vaker en in grotere hoeveelheden gebruikt als drug, met name door jongeren. Met grote risico’s voor hun eigen gezondheid, maar ook voor anderen, bijvoorbeeld in het verkeer”, zegt Blokhuis.

Groothandels mogen straks alleen nog lachgaspatronen aan bepaalde bedrijven verkopen, en niet meer dan 250 ampullen tegelijk. De verkoop in winkels aan consumenten wordt nog verder beperkt.

Voor ‘Simon’ (18) komt dit wetsvoorstel helaas te laat.

Jasmijn (29) ‘Wilde je een gezellig feestje met lachgas? Dan kon je direct terecht op Facebook. Daar boden een rits van leveranciers met namen als Lachgas4You en de Lachgas Koerier het middel aan, ze kwamen het zelfs bezorgen aan je voordeur.  ‘

Als ik naast mijn broertje  zit kan ik weinig anders doen dan zijn hand vasthouden. Echt contact krijg ik niet met hem. Of misschien kan ik beter zeggen: niet meer.

Simon is zich nog maar amper bewust van zijn eigen identiteit, laat staan dat we een gesprek kunnen voeren zoals we dat vroeger deden. Toch doe ik mijn best om mijn tranen te verbergen. Hij begrijpt niet waarom ik zo verdrietig ben, maar het zien van mijn verdriet maakt hem onrustig en nerveus. Daarom speel ik de vrolijke grote zus, en probeer ik mijn verdriet en schuldgevoelens te verbergen tot ik weer ik de auto zit.

Het is meer regel dan uitzondering dat ik na een bezoekje aan mijn broertje mijn auto langs de kant van de weg moest parkeren omdat ik door mijn tranen niet meer zag waar ik reed. Het zou al te ironisch zijn als ik ergens tegenaan zou rijden door het verdriet om mijn Simon. Vooral omdat wanneer mijn ouders wordt gevraagd wat er met hem is gebeurd, ze een zorgvuldig gefabriceerd verhaal vertellen over een scooterongeluk.

Ze doen alles om de waarheid te verbloemen: druggebruik komt in ‘onze kringen’ zoals mijn ouders het noemen niet voor. En als het wel voor zou komen, dan zou dat betekenen dat zij ernstig gefaald hebben in hun opvoeding. Belachelijk, vind ik. Wie experimenteert er nu niet ooit met een jointje of een pilletje? Maar mijn ouders zijn doodsbang voor gezichtsverlies in de buurt. Er wordt nu ook wel met een schuin oog naar ze gekeken, maar dan uit medelijden. Je hoort de mensen bijna denken: ‘Kijk, daar heb je de ouders van die jongen die alles mee had. Die jongen die nu een kasplantje is, door niet aangeboren hersenletsel.’

En dat klopt allemaal, behalve dan de oorzaak. Mijn broer is niet met zijn scooter tegen een verkeerspaaltje aangereden omdat hij voor een plotseling overstekend kind wilde uitwijken. Hij heeft zo ongeveer de helft van zijn IQ verloren door het gebruik van lachgas.

Mensen denken dat lachgas onschuldig is. Een partydrug waarvan je maar een minuut, of zelfs minder, het effect voelt. Maar de bijwerkingen zijn lang niet zo onschuldig, en daar is veel te weinig bekendheid over. Niet dat ik dat wist, ik zag er ook geen kwaad in. Ik gebruikte het zelf niet, die leeftijd ben ik wel voorbij. Maar ik wist dat mijn broer wel eens gezellig meedeed met zijn vrienden.

Ik zag de noodzaak niet om het aan mijn ouders te melden. Ze zijn lief, maar nogal star in hun ideeën over drugs en scharen coke op hetzelfde level als een plakje spacecake. Simon is een nakomertje, ik was twaalf toen hij werd geboren. Tussen hem en mijn ouders is er nogal sprake van een generatiekloof, waardoor hij vaker bij mij kwam om over zijn puberperikelen te praten. Ik gunde hem zijn pleziertjes, terwijl ik me nu wel voor mijn kop kan slaan. Had ik me maar beter ingelezen, dan was dit waarschijnlijk allemaal niet gebeurd.

Inmiddels weet ik dat tussen 2006 en 2012 minstens zeventien mensen zijn overleden door het gebruik van lachgas. Een van hen was een zeventienjarige jongen die een hartaanval kreeg na het inhaleren ervan. Maar ook de lange termijnrisico’s zijn niet te verwaarlozen. Niemand zit te wachten op onvruchtbaarheid, impotentie of neurologische stoornissen. Ook veroorzaakt het gebruik een vitamine B12 tekort, wat kan leiden tot kaalheid, depressie en zelfs blindheid. En tot hersenletsel, zoals bij Simon.

Simon had wat slagroompatronen ingeslagen voor een feestje bij een kennis. Slagroompatronen bevatten het gas dat in de wandelgangen lachgas genoemd wordt. Het middel – NO2 – werd vroeger in de medische sector gebruikt als een soort narcosemiddel bij kleine ingrepen. Het is tot nu toe niet verboden en zelfs vrij verkrijgbaar bij reguliere winkels waar kookbenodigdheden worden verkocht.

NO2 is een gas wat de zuurstofmoleculen in de bloedbaan kan verdringen. In normale taal: je hersenen worden kortstondig zonder zuurstof gezet waardoor je je heel even high voelt of zelfs even ‘out gaat’  Het gas verdwijnt weer als je uitademt waarna je hersenen weer zuurstof krijgen. Door de gaspatronen in een ballonnetje te doen met behulp van een slagroomspuit verzamel je zuurstof en NO2 in de ballon. Door de inhoud vervolgens te inhaleren word je dus high.

Nu was mijn broer blijkbaar niet zo heel erg goed op de hoogte, waardoor hij in een overmoedige bui het gas  direct heeft ingeademd vanuit de slagroompatroon. Dat gas is ijskoud en komt er een ongelooflijke druk uit waardoor de lucht direct bevriest. Hierdoor hebben zijn hersenen een te enorme shock te verduren gekregen door langdurig zuurstoftekort. De kennis die het feestje gaf heeft eigenlijk Simon’s leven gered, hij ging toevallig net naar het toilet toen hij zag dat Simon blauw aangelopen tegen de muur in de gang gezakt zat. Hij heeft godzijdank direct 112 gebeld. Ik wil niet weten wat er was gebeurd als Simon daar nog een tijdje had gezeten zonder dat iemand hem had ontdekt.

Op de IC kwam Simon weer bij, maar hoewel ik het bijna niet uit mijn mond krijg, vraag ik me soms af of het niet beter was geweest als hij nooit meer was bijgekomen. Hij is nog zo jong dat we het nooit over onderwerpen als doodgaan hebben gehad, maar ik heb ernstige twijfels over het feit of hij een leven als dit had verkozen boven de dood. Mijn ouders willen er niets over horen.

Tegen alle statistieken in blijven ze geloven dat mijn broer weer de oude kan worden, als hij maar genoeg gestimuleerd wordt. Aan geld is er gelukkig geen gebrek, dus ze kopen de duurste therapieën voor hem in. Maar de verbetering waar zij zo op hopen had al in de eerste maanden na het hersenletsel moeten optreden, de kans dat er nu nog iets verbeterd is nihil, wat inhoudt dat Simon de rest van zijn leven half verlamd en met het bewustzijnsniveau van een klein kind moet uitzitten. Daarbij zij ook zijn trommelvliezen gesprongen en heeft hij permanente gehoorschade opgelopen omdat hij verkouden was op de dag dat hij het gas gebruikte, en lachgas uitzet waardoor er teveel druk is ontstaan in zijn ‘verstopte’ hoofd.

De leeftijdsmaatregel die nu wellicht wordt ingevoerd lijkt me een goed begin, maar er zou naar mijn mening vooral veel meer voorlichting moeten komen over de gevaren. De vrienden van Simon die ik naderhand nog heb gesproken waren totaal in shock over wat er met hem was gebeurd. Ze waren zich totaal niet bewust van de effecten die het gebruik kunnen hebben, niet van het acute gevaar, maar ook niet van de gevaren op langere termijn.

Door wat er met mijn broer is gebeurd zijn er in ieder geval een hoop ogen open gegaan in zijn directe omgeving. Dat is tenminste iets. Maar het is wel een hele hoge prijs die hij betaald heeft. En dat allemaal door zo’n ‘onschuldig’ middel.

*De namen in dit stuk zijn op verzoek van de geïnterviewde gewijzigd.