Erdogan en zijn AKP domineerden de Turkse politiek de afgelopen twaalf jaar met immer toenemende repressie. Het afgelopen jaar zagen zij zich voor de grootste uitdagingen in die twaalf jaar geplaatst: de massale straatprotesten in mei en juni en een groot corruptieschandaal dat medio december naar buiten kwam naar aanleiding van de brouillering met de Gülen-beweging.
AKP-bestuurders, Erdogan voorop, grijpen elke gelegenheid aan om de tegenstellingen nog eens te versterken
De partij reageerde kiezelhard en eenduidig: repressie en zwartmakerij van iedereen die ook maar zijdelings met één van beide zaken te maken had. Dokters die demonstranten medische hulp boden werden vervolgd; openbare aanklagers die het corruptieonderzoek leidden overgeplaatst naar de provincie. Beschuldigingen aan het adres van buitenlandse lobbies – zoals de rentelobby en de pornolobby – bleken zeer geschikt voor binnenlandse consumptie.
Polarisatie
Ondanks het corruptieschandaal blijft een groot deel van de AKP-achterban de partij trouw. De partij teert op de hervormingen die het in de eerste twee regeerperiodes doorvoerde. En op de stabiliteit, een begrip waar de recente Turkse politiek niet heel bekend mee was. Verkiezingsbijeenkomsten trekken nog altijd volle pleinen, hoewel het meer dan eens met ingevlogen en gephotoshopte menigten betreft. Tegelijkertijd is de sociale onrust groot en raakt de toch al verdeelde samenleving steeds verder gepolariseerd. AKP-bestuurders, Erdogan voorop, grijpen elke gelegenheid aan om de tegenstellingen nog eens te versterken.
Erdogan en de zijnen presenteren het “nieuwe Turkije”: Een land met een groeiende economie dat weer aanzien heeft in de wereld. Gepresenteerd met religieuze retoriek appelleert dit verhaal sterk aan de nationalistische gevoelens van de Turkse bevolking. Iedereen die een tegengeluid laat horen is een onruststoker die de stabiliteit en de grootsheid van de Turkse republiek willen ondermijnen. Het is het halve verhaal van gisteren. Het aanzien en de economie van Turkije hollen beide rap achteruit.
Corrupte bubbel
Bovendien groeien de onrust en de boosheid met de dag. “We worden geregeerd door een man die denkt dat hij een vrijbrief van God heeft om te doen en laten wat hij wil,” vertelt de 54-jarige huisvrouw Zeynep Aktar tijdens de begrafenis van Berkin Elvan. De tiener raakte afgelopen zomer in coma nadat hij getroffen werd door een traangasbusje toen hij op weg was brood te halen voor zijn moeder. De begrafenis deed twee weken geleden de straten van Istanbul volstromen. Na afloop van de begrafenis viel de menigte traangas en waterkanonnen ten deel.
Door de rücksichtsloze repressie is er van de stabiliteit waar de AKP lang op voer weinig meer over. Het autocratisch kapitalisme, waarin Erdogan eigenhandig aangeeft wat waar gebouwd moet worden, heeft ook zijn langste tijd gehad. De afgelopen maanden bleek de bouwsector die de Turkse economie mooie groeicijfers bezorgde een corrupte bubbel die zijn weerga niet kent. Omkoping, smeergeld en andere wanpraktijken maakten een zeer select gezelschap slapend stinkend rijk.
Twitterban
Om verder gezichtsverlies te voorkomen ging Twitter de vorige week donderdag in Turkije op zwart. Telefoongesprekken waarin de corrupte praktijken besproken werden verspreidden zich de afgelopen weken razendsnel via verschillende twitteraccounts. In een van de gelekte gesprekken was te horen hoe premier Erdogan de afgelopen zomer vanuit Marokko intervenieerde in een live-uitzending van het televisiestation Haberturk. De inhoud van de nieuwstikker beviel hem niet.
De Turkse media liggen de laatste jaren in toenemende mate onder vuur. Kritische journalistiek is er in de mainstream media nauwelijks meer te vinden. Uit angst hun baan te verliezen passen journalisten massaal zelfcensuur toe. Dat die angst gerechtvaardigd is blijkt haast iedere week. In een volgend gelekt telefoongesprek sommeerde Erdogan bijvoorbeeld de hoofdredacteur van de krant Star iets aan een te kritische columniste te doen. Niet veel later stond Hidayet Sefkatli Tukal op straat.
Vrees voor fraude
Naast de corruptiegesprekken zingt er voor de AKP nog een gevaar rond op de Twitter. Een onder @fuatavni twitterende informant deelde vorige week gevoelige informatie over het wijdverbreide vermoeden dat de verkiezingen niet eerlijk zullen verlopen: “De grootste verkiezingsfraude in de geschiedenis van de Turkse republiek is aanstaande,” aldus @fuatavni die al maanden gedetailleerde, persoonlijke informatie uit het AKP-kamp lekt. In andere tweets doet @fuatavni de technische details van deze schimmige operatie uit de doeken.
'De grootste verkiezingsfraude in de geschiedenis van de Turkse republiek is aanstaande'
Het centrum van de strijd is zondag Istanbul. De metropool verdient als economisch centrum waar de bouwboom het grootst is, bijna een kwart van het Turkse BNP. De AKP is er dan ook alles aan gelegen om deze parel te behouden. De zittende AKP-burgmeester Kadir Topbas voelt de hete adem van uitdager Mustafa Sarigül in zijn nek. Als onderdeel van de auteursweek verschijnen er op dit TPO Magazine-kanaal deze week portretten van beide burgemeesterskandidaten.
