Bedrijven willen zo snel mogelijk beginnen met diepzeemijnbouw en de wereld voorzien van kobalt en nikkel voor autobatterijen en electronica. Met name The Metals Company en zijn sponsorstaat, Nauru, willen op zijn vroegst in 2024 beginnen met metaalwinning. De Internationale Zeebodemautoriteit beoordeelt aanvragen voor vergunningen. De delegaties van de lidstaten onderhandelden de afgelopen twee weken in Jamaica over de vele regels die hiervoor nodig zijn, de zogeheten mijnbouwcode.
Mijnbouwcode
In de mijnbouwcode moet een balans te vinden zijn tussen industrie en milieu. De onderhandelingen duren al jaren.
In de zomer van 2021 diende Nauru bij de Raad van de ISA een verzoek in, binnen twee jaar de mijnbouwcode gereed te hebben. Deze 2-jaarregel houdt ook in, dat wanneer de onderhandelingen langer duren, de Zeebodemautoriteit alle ingediende plannen van diepzeemijnbouwbedrijven in overweging neemt en “provisorisch” goedkeurt.
Nu de recente onderhandelingen nog niet tot een mijnbouwcode hebben geleid, leidt dit er toe, dat aanvragen voor commerciële diepzeemijnbouw op enig moment na 9 juli vanwege de 2-jaarregel in overweging worden genomen en voorlopig goedgekeurd.
Technologische praktijk
Technologisch staat er weinig aan diepzeemijnbouw in de weg. De video’s van de tests op de website van The Metals Company ogen indrukwekkend. Het Canadese diepzeemijnbouwbedrijf heeft als eerste sinds de jaren zeventig, een serieuze test gedaan met een systeem om mangaanknollen succesvol en commercieel van vier kilometer diepte naar boven te halen. Dit gebeurde in november vorig jaar op de Stille Oceaan, in het contractsgebied dat The Metals Company van de Internationale Zeebodemautoriteit (ISA) toegewezen heeft gekregen.
De tests vonden plaats vanaf de Hidden Gem, een voormalig olieboorschip dat door Allseas werd uitgerust. De crew haalde meer dan 3000 ton aan mangaanknollen naar boven via een soort stofzuiger op rupsbanden op de bodem en een verbindingspijp naar de oppervlakte. De collector reed meer dan 80 kilometer over de bodem, aangestuurd vanuit de controlekamer van de Hidden Gem. De knollen rolden via een lopende band het ruim in, met een productiesnelheid van meer dan 86 ton per uur. Een metershoge berg zwarte knollen was het resultaat.
In 2018 dachten wetenschappers nog dat het dertig jaar kon duren voordat diepzeemijnbouw een rendabele optie was om metalen te winnen. Maar de energietransitie kwam op gang en de jacht op metalen voor batterijen in auto’s, windmolens en elektronica was geopend. Mangaanknollen – wetenschappelijk aangeduid als polymetalische nodulen – bevatten het gewilde kobalt, nikkel en koper. Ze liggen in miljardentallen op kilometers diepte in de oceaan. Diepzeemijnbouwbedrijven willen ze met verschillende technieken van de bodem mijnen. The Metals Company loopt hierin voorop en benadrukt de voordelen van diepzeemijnbouw. Het winnen is duurzamer dan op het land en ze liggen voor het oprapen.
Maori’s
Diepzeemijnbouwbedrijven zoals The Metals Company ondervinden tegenstand. Op 17 november vorig jaar demonstreerden activisten voor de kust van Mexico, toen de Hidden Gem daar arriveerde na een test van acht weken. Een kayak met activisten van Greenpeace naderde het schip. Met spandoeken riepen ze op, te stoppen met diepzeemijnbouw. Activisten uit Nieuw Zeeland spraken ook namens inheemse volkeren van kleine eilandstaatjes, die zich bedreigd voelen door de onbekende risico’s van diepzeemijnbouw. Ze zijn economisch en cultureel afhankelijk van de oceaan en laten zich sterk horen bij de ISA. Vertegenwoordigers van Palau, Samoa, Fiji, Micronesië, Chili en Nieuw Zeeland ondertekenden de oproep voor een moratorium.
Een activist: ‘We kunnen geen Māori zijn zonder de oceaan’.
Maar de bezwaren zijn omvangrijker. Wetenschappers die de tests monitoren, waarschuwen dat ze de biodiversiteit nog lang niet in kaart hebben gebracht. Niemand kan nog incalculeren wat de gevolgen zijn van diepzeemijnbouw voor de ecosystemen in de oceanen.
Tijdelijke stop
Ook ngo’s, waarnemers bij de ISA en bedrijven scharen zich achter de conclusie dat diepzeemijnbouw nog lang niet veilig valt te beheersen. Tal van landen, bedrijven en wetenschappers hebben een verklaring ondertekend voor een moratorium. Waaronder de Franse president Macron. Duitsland heeft een voorzorgspauze ingelast. De ondertekenaars willen de ontwikkeling van de technologie gelijk op laten gaan met vergaren van kennis over het diepzeemilieu en leven, totdat het risico op schade beheersbaar is.
Om die balans te vinden, is onderzoek nodig naar het leven op de zeebodem. Naar de hoeveelheid leven, de verscheidenheid en welke soorten er zijn. Van deze baseline-studie, een inventarisatie, zeggen de wetenschappers dat er nog jaren nodig zijn om dit in kaart te brengen. Wanneer diepzeemijnbouw op commerciële schaal aanvangt, zijn de risico’s op onomkeerbare schade ongewis.
Zorgen
Sindsdien staan de lidstaten bij de Internationale Zeebodemautoriteit onder aanzienlijke druk om de mijnbouwcode binnen de termijn af te ronden. Ze maken zich zorgen dat exploitatie begint zonder mijnbouwcode.
Het Deep-Ocean Stewardship Initiative (DOSI) is één van die organisaties. Wetenschappers hebben zich hierin verenigd. Ze willen opkomen voor de belangen van de onderwaternatuur en biodiversiteit, juist ook in internationale wateren.
Op 29 juni 2021 richtte DOSI een brief aan de voorzitters van de Raad en de Algemene Vergadering van de ISA, die de 26e jaarvergadering zouden voorzitten. Zo ook aan Michael Lodge, de secretaris-generaal van de ISA, verantwoordelijk voor het dagelijks bestuur. In de brief sprak DOSI haar zorgen uit over de gevolgen wanneer exploitatieplannen inderdaad werden goedgekeurd.
Gevolgen
Na afloop van de recente onderhandelingen merkten sommige delegatieleden op, dat het uitblijven van de mijnbouwcode de maas in het verdrag – de 2-jaarregel – in stand houdt. Dit geeft veel onduidelijkheid over het toekennen van eventuele vergunningen. Criteria ontbreken vooralsnog, op grond waarvan de Internationale Zeebodemautoriteit aanvragen voor commerciële diepzeemijnbouw kan beoordelen.
Juristen twijfelen daarom of het zo’n vaart loopt met diepzeemijnbouw. Jurist Pradeep Singh, werkzaam bij het Helmholtz Centre in Potsdam, was aanwezig als waarnemer bij de 27e onderhandelingssessie van 18 tot 29 juli 2022. In de Raad ging het vooral over de deadline om binnen twee jaar, in juli 2023, de mijnbouwcode gereed te hebben.
De angst voor de gevolgen hiervan was voelbaar, schreef Pradeep Singh, bij de lidstaten, waarnemers, stakeholders, media en leden van het publiek. Onterecht, vond hij. Hij was van mening dat de 2-jaarregel niet tot commerciële diepzeemijnbouw zou leiden vanaf deze zomer.
Voorzorg
Het onderhandelingsproces over de mijnbouwcode heeft tijd nodig omdat de lidstaten streven naar een robuust stel regels. Ze houden ondermeer rekening met het voorzorgsprincipe. Een juridisch beginsel dat uitgaat van de situatie dat risico’s bij voorbaat te laag worden ingeschat. Vanuit dit oogpunt zou de mijnbouwcode moeten bestaan uit strenge regels, wat tijd kost. Op de achtergrond spelen ook nog de wetenschappelijke bezwaren.
Na afloop van de recente onderhandelingen benadrukten de delegaties en belanghebbenden dat de industriële activiteiten in de diepzee alleen doorgang kunnen vinden met een wet die de bescherming en het behoud verzekert van het zeemilieu. Hij moet ook in overeenstemming met het Zeerechtverdrag.
Juristen en waarnemers verwachten daarom dat de delegaties tijdens de volgende sessie in juni wederom niet tot een volledig ja of nee kunnen komen en nog verder onderhandelen.
Deze publicatie is mede mogelijk gemaakt door het Steunfonds Freelance Journalisten
