Zijn vrouwonvriendelijkheid plaatst Rutte mijlenver af van VVD-oprichter Pieter Oud. Die was als ware liberaal een uitgesproken feminist. Hij was lid van de Mannenbond voor Vrouwenkiesrecht, die vanaf 1908 streed voor het vrouwenkiesrecht onder het motto: ’Mannen van Nederland, opent de oogen’.
Aldus historica en auteur Alies Pegtel deze maand in OPZIJ.
OUDE JONGENS KRENTENBROOD
Toen Marc Rutte in 2017 zijn 3e kabinet mocht samenstellen, waren er volgens hem weinig goede vrouwen te vinden. Hij had ze heus gezocht, verzekerde hij, maar het ging hem uiteindelijk om kwaliteit. “Uiteindelijk is het clubje waaruit je politici rekruteert voor dit type baan heel beperkt”, verklaarde hij destijds. Mannen als Arie Slob en Eric Wiebes kregen de voorkeur boven vrouwen, die notabene veel voorkeursstemmen hadden gekregen. Een van de uitzonderingen was Ank Bijleveld van het CDA die het ministerie van Defensie mocht gaan leiden.
HERHALEN
En juist zij vertelde dinsdagavond in talkshow Op1 (nee geen ’tokshow’) dat Mark Rutte vrouwen tijdens vergaderingen eerder en vaker onderbreekt. Zij en andere vrouwelijke politici, die dat ook opviel, hebben de premier daarop aangesproken. “We hebben met een aantal gezegd: ‘dat moet niet’. We zijn dus ook expliciet met hem gaan praten.” Door het gesprek is het niet helemaal verdwenen, vervolgt Ank Bijleveld. “We moeten het wel af en toe herhalen. Misschien praten we wel anders dan mannen, dat blijkt ook wel uit onderzoek. Onze manier van praten is soms doelgerichter, maar we moeten ook gewoon uit kunnen praten.”
SINGLE MARK
Mark Rutte blijkt in de Haagse praktijk van alledag niet zo handig in de communicatie naar en met vrouwen. Nu is het wel heel gemakkelijk om dat te gooien op het feit dat hij privé als single door het leven gaat en nog nimmer met een officiële vrouw (of man) aan zijn zijde verscheen, maar een vrouwelijke correctie op z’n tijd blijkt dus wel nodig.
VROUWELIJKE ONDERONSJES
Bewindslieden die niet met naam genoemd willen worden, zeggen tegen RTL Nieuws dat het inderdaad opvallend is dat de premier de vrouwelijke ministers minder lang aan het woord laat. Daarnaast zou hij geen geduld hebben als vrouwelijke politici een onderonsje hebben. “Dan krijg je een opmerking”, vertelt één van hen. Bij mannelijke collega’s maakt Rutte daar geen probleem van, zoveel is wel duidelijk.
FRICTIE MET MONA
NRC Handelsblad schreef over de frictie tussen Rutte en staatssecretaris Mona Keijzer (CDA). Volgens de krant waren de twee het zelfs een keer gaan uitpraten tijdens een etentje. Deze vrouw laat zich gelukkig niet zomaar de mond snoeren en durft ook handelswijzen binnen haar eigen partij aan de kaak te stellen. Het was Mona Keijzer die de gang van zaken rond de verkiezingen tot partijleider van het CDA openlijk aan de kaak stelde. Hugo de Jonge ‘won’ daarbij nipt van Pieter Omtzigt.
MANTERRUPTION
Al decennialang toont onderzoek aan dat vrouwen vaker worden onderbroken wanneer ze spreken, zowel door mannen als door medevrouwen. Dit bleek o.a. uit een studie door de George Washington University, waarbij de onderzoekers mannelijke en vrouwelijke proefpersonen gesprekken van 3 minuten lieten voeren en het aantal interrupties turfen. Oorzaak: de genderbias, in dit geval de (on)bewuste neiging om meer waarde te hechten aan wat mannen zeggen. Er is zelfs een woord voor dit verschijnsel: ‘manterruption’, een samentrekking van jawel: man en interruptie. Zelfs in het Amerikaanse Hooggerechtshof blijkt dit aan de orde. Een analyse toonde in 2017 aan dat de mannelijke rechters hun vrouwelijke collega’s 3x zo vaak onderbreken als dat ze elkaar onderbreken. Naarmate er meer vrouwen bijkwamen in het Hooggerechtshof (nog steeds niet meer dan een kwart) werd de manterruption zelfs erger. Alsof de heren bang zijn ondergesneeuwd te geraken.
OBAMA
In het Witte Huis had men ten tijde van president Barack Obama een remedie voor het fenomeen ‘manterruption’. Vooral tijdens de eerste termijn waren vrouwen in The White House Senior Staff behoorlijk ondervertegenwoordigd. Daarom hadden zij onderling ‘een bondje’. Ze spraken af dat ze zouden fungeren als elkaars versterker. Elke keer dat één van hen een goed punt maakte in een vergadering, werd dat door een andere vrouw herhaald. Bovendien gaf de ‘versterker’ de credits aan de bedenker, zodat mannen er niet met het idee vandoor konden gaan. Deze methode heet amplificatie en werd na het afschaffen van de apartheid in Zuid-Afrika ontwikkeld, om de stem van de minderheid in een dialoog toe te voegen aan een meerderheidsbesluit. Zodra iemand een ander geluid laat horen, herhaalt de gespreksleider dit: liefst in een eigen, sterkere bewoording.
THERE’S AN APP FOR THAT
Maar de technologie blijft gelukkig ook niet achter. Met de app Woman Interrupted meet je manterruption. De applicatie kan met behulp van de microfoon van de smartphone gesprekken real-time analyseren. Het resultaat wordt geïllustreerd in duidelijke graphics, om bijvoorbeeld tijdens de volgende vergadering op tafel te leggen.
REACTIE
Premier Rutte heeft naar aanleiding van de onthulling van Ank Bijleveld via de Rijksvoorlichtingsdienst gereageerd: “Dit is tegen me gezegd en ik ben er op gaan letten, zowel bij mannen als bij vrouwen.” Gisteravond reageerde hij bij JINEK ook in hoogst eigen persoon. Daarbij probeerde hij wederom het genderverschil weg te poetsen, een discussiemethode waar de demissionair premier om bekend staat. “Ik heb erover nagedacht en denk dat ik in algemene zin vergaderingen vrij strak leid. Ik laat mensen in algemene zin nu wel wat meer uitpraten.”
Beeld: womaninterruptedapp.com
