Stan Lee heeft er in ieder geval zijn zegen voor gegeven. De medebedenker van veel van de populairste Marvelhelden, zoals Spider-Man, Iron Man, en de Fantastic Four, zei in een reactie dat hij er niet bijzonder veel problemen mee had dat het Marvel Universum, dat hij in de jaren zestig hielp mee opbouwen, wordt vervangen.
"Het is waarschijnlijk goed", aldus Lee over het besluit van stripuitgeverij Marvel om al zijn series een reboot te geven. “Marvel kan niet steeds dezelfde verhalen opnieuw vertellen”, zei Lee.
Secret Wars, Marvels nieuwe mega-avontuur dat deze herstart moet inluiden, is deze maand begonnen. De reclame die ervoor is gemaakt is van de typische bombastische stijl die je van een uitgever van superheldenverhalen mag verwachten.
“Time runs out. Everything ends."
Marvel maakte het enkele maanden geleden bekend: het Marvel Universum, de fictieve wereld waarin al een halve eeuw superhelden als Spider-Man en Iron Man rondlopen, zal dit jaar worden “vernietigd”. Uit de as herrijst een nieuw universum, en “niets zal nog hetzelfde zijn”.
Op het eerste gezicht lijkt de reclame voor Secret Wars het zoveelste evenement waar de uitgeverij media-aandacht mee probeert te genereren. En dat is het deels ook. Maar Secret Wars is ook een poging van de uitgeverij om een oplossing te bieden voor het fundamentele dilemma waar Marvel en concurrent DC Comics (bekend van Superman en Batman) al decennia mee kampen.
Vervolgstrips
In de jaren zestig bedachten scenarioschrijver Stan Lee en tekenaars Jack Kirby en Steve Ditko het gros van de populairste Marvelsuperhelden. Ze maakten strips die zich alle in New York City afspeelden, waardoor Spider-Man soms op bezoek ging bij de Fantastic Four, en Daredevil op straat iemand van het mutantenteam X-Men zou kunnen tegenkomen.
Dat gaf de lezer het gevoel dat hij zoveel mogelijk van de maandelijkse vervolgstrips moest lezen (en kopen) om het grotere verhaal te kennen. Dezelfde tactiek past de filmstudio van Marvel toe op de films die het de afgelopen jaren uitbracht: wie Captain America, Iron Man en Thor had gezien, had meer plezier bij het kijken van de twee films met The Avengers.
Maar de kracht van de Amerikaanse superheldencomics is tegelijk haar zwakte. Wie anno 2015 wil beginnen met lezen, heeft heel wat in te halen.
Het is dan ook gebruikelijk geworden dat een comic zo nu en dan weer bij nummer 1 begint, om lezers het idee te geven dat ze zo kunnen instappen.
Zo'n herstart is dan cosmetisch, maar heel af en toe krijgt een superheld ook een inhoudelijke 'reboot'. Bijvoorbeeld in 2007, toen het personage Spider-Man in een van zijn avonturen een afspraak met de duivel maakte. Om zijn tante te redden, werd zijn (fictieve, natuurlijk) geschiedenis veranderd – het huwelijk tussen zijn alter ego Peter Parker en Mary Jane had plots nooit bestaan en Spidey was weer vrijgezel. Dat was een plotwending met felle voor- en tegenstanders.
Paradox
Uitgeverijen moeten een oplossing vinden voor de eeuwige paradox van comiclezers. Die willen dat de personages zich ontwikkelen en dat de verhalen er toe doen, maar tegelijk zijn ze zo verknocht aan die personages, dat ze geen permanente verandering willen. Ze willen de 'illusie van verandering', is door stripmakers wel eens gezegd. Als Captain America dood gaat, is dat nooit voorgoed.
En hoewel er genoeg fans zullen zijn die klagen dat hun favoriete personages iets wordt aangedaan, lijkt het er niet op dat er minder comics door worden verkocht. In 2014 groeide de markt in de VS met ongeveer 4 procent.
Een versie van dit artikel stond eerder in NRC Handelsblad.
