Ik was veertien en kreeg op mijn kop van meneer Cozijnsen, de aardrijkskundeleraar. “Wat zit je nou de hele tijd aantekeningen te maken? Kijk toch gewoon eens naar die video!”
Daar zit je dan, als overijverige tweedeklasser. Je noteert alles wat een vulkaanuitbarsting met zich meebrengt. Maar luister je alleen naar de stem, of ervaar je ook echt het beeld? “Als je gewoon even ziet hoe zo’n vulkaan tekeergaat en dat op je in laat werken, dan heb je het grootste deel van die aantekeningen niet eens nodig”, zei meneer Cozijnsen. “Dan onthoud je het voor de rest van je leven.’’
Deze gebeurtenis is één van de weinige herinneringen die ik nog heb van mijn aardrijkskundelessen op de middelbare school. In feite was het de beste les. Leren observeren. Leren ervaren.
'O My God'
Gisteravond zag ik een aflevering van X-Factor (ja, ik doe ook wel eens minder intellectuele dingen). Er was een optreden van Robin Thicke. Meisjes van twaalf met een schattig beugeltje gillen omdat een man met grote zonnebril een zwoel liedje komt zingen. Dat hij 36 jaar is, doet even niet ter zake.
Maar wat wel van belang is, is dat ik het optreden waarschijnlijk veel beter hebben gezien dan al die leuke meisjes bij elkaar. Want ze keken niet. Ze waren fysiek bij het optreden, ze waren in de studio, maar het enige wat ze deden was hun mobieltje of fototoestel in de lucht houden, een beetje extra gillen voor wat achtergrondgeluid en een paar keer ‘O My God’ roepen.
Het zou meneer Cozijnsen grote zorgen baren. Hij zou het podium oprennen, de stekker uit de versterkers trekken en eisen dat alle aanwezigen hun smartphones en camera’s zouden inleveren. Kijk. Ervaar. Onthoud. Beleef.
Filmpje
Natuurlijk, het zijn niet alleen deze meisjes. Het gebeurt bij elk popconcert. Bij elke voetbalwedstrijd. Bij elke vakantie. Bij elk lid van de Koninklijke familie dat een provincie aandoet. Bij elk belangrijk moment van je leven.
Tegenwoordig lijkt het belangrijker om die belangrijke momenten vast te leggen dan ze daadwerkelijk te beleven. Zodat je aan de hand van een filmpje of een foto later kunt zeggen tegen mensen: 'Ik was erbij, ik was erbij!' Omdat je bang bent dat ze je anders niet geloven. Of dat ze zeggen: waarom heb je er geen foto van gemaakt?
Zwak
Ondanks de wijze les van meneer Cozijnsen heb ik zelf ook nog mijn zwakke momenten.
Tijdens de EK-finale tussen Spanje en Italie zat ik vorig jaar bijvoorbeeld op een prachtige plek in het stadion in Kiev. De helft van de tijd was ik in de weer met de camera, keek ik door een schermpje of die prachtige pass van Xavi wel goed erop stond. Ik heb nog steeds spijt van mijn gedrag, omdat ik voor mijn gevoel veel meer van de wedstrijd had kunnen meekrijgen als ik had durven te beleven.
Boertje
Ik vrees dan ook voor de geboorte van mijn eerste zoon of dochter, over X jaar. Dat ik uit pure blijdschap zo’n wereldwonder met iedereen wil delen en uit alle rangen en standen foto’s van dat arme hummeltje zal maken. Dat ik elk hikje, lachje, boertje, traantje of spuugje later wil kunnen terugzien. Zonder mij in feite te herinneringen wat ik daadwerkelijk zag.
Maar mijn Japanner-gedrag neemt af. Voor aanvang van mijn reis naar Centraal-Azie had ik een nieuw fototoestel aangeschaft. Onder meer om goede foto’s van geïnterviewden te kunnen maken en nuttige achtergrondkiekjes te schieten.
Toen ik vervolgens thuiskwam, wilde mijn vriendin graag de foto’s zien. Tientallen foto’s van oude, dikke, harige Nederlanders kwamen voorbij. Per persoon.
En de rest van de reis, de zogeheten vrije tijd? Die zat in mijn hoofd. En onder het genot van een goed glas wijn heb ik daar de hele avond over verteld. Meneer Cozijnsen zou trots zijn.
Meer van Geert Jan Hahn…
