Wie weet kunnen jullie mij geruststellen 

Met deze oproep

……..eindigt een op 10 mei 2020 geplaatst filmpje van 8.29 minuten. Ingesproken door David Prins, longarts te Davos (Astmacentrum). Hij verwoordt een aantal gedachten rond de Coronacrisis, Covid19. Een filmpje dat veel en uiteindelijk kennelijk teveel aandacht genereert. Prins neemt er afstand van. Ik heb in een eerdere reactie aangeboden hier nader op in te gaan. Vooral vanuit een journalistiek perspectief. Temeer omdat ik kan beschikken over actuele inzichten. Het gaat om misinformatie en toch ook desinformatie.

Prins noemt het woord Crisis. Reacties in deze Coronacrisis zijn gebaseerd op

1. We leren nog dagelijks. Het betreft echt een nieuw fenomeen. (Te)veel informatie: een infodemic wordt het wel genoemd…
2. Paniek kan tot ongenuanceerde reacties leiden. Dat zien we dagelijks in social media voorbij komen.
3. Adviezen worden gedeeld. Filmpjes doorgestuurd. Meestal goed bedoeld. Maar soms kwaadaardig.

Data Gap
We zijn nog een paar maanden onderweg, maar het lijkt al een eeuwigheid. Op 30 december 2019 is er een bericht over een onbekende Longontsteking in China. Er heerst veel onzekerheid. Is er een virus overdracht van mens tot mens? Waarom verschilt dit van andere besmettingen. Symptomen zijn zeer divers. Soms diarree of longproblemen en dan weer stolselvorming. Waarom raken sommige mensen geïnfecteerd en anderen niet. We hebben onvoldoende zicht op het aantal zieken. Er is gewoon een gebrek aan gegevens, een data gap. Zo spreekt Cristina Tandaguila, factchecker van Poynter er over. Want er  functioneert inmiddels een  Internationale Coronavirus Factchecking Alliantie. Aktief sinds eind januari 2020. Er is een onstuimige activiteit op gang gekomen. Duizenden publicaties. Beweringen worden wereldwijd ingezameld en getoetst. Er blijkt veel kaf onder het koren te zitten zullen we maar zeggen. Misinformatie en Desinformatie.

Onjuistheden
Er worden informatie golven onderkend door de Factcheckers. Veel onjuistheden over:

1. De oorsprong van het Coronavirus. De rol van Vleermuizen, Gates, Wuhan Laboratorium…. 
2. Video’s en beeldmateriaal met mensen die onwel worden in winkels komen. Meestal betreft het echter dronken mensen of acute hartinfarcten 
3. Geneesmiddelen en producten worden aangeraden. Sommige ronduit gevaarlijk
4. Berichten worden gebruikt om kwalijk ideeën te verspreiden. Zoals over China
5. Bevolkingsgroepen. Moslims zouden beter bestand zijn. 
6. De Lockdown vormt dankbaar onderwerp.
7. Politieke leiders zoals in Amerika en Brazilië spelen een kwalijke rol

Science can Change
Er is volgens Sylvie Briand (WHO) na 2009 een zekere laksheid ingetreden. Van Influenza zijn we inmiddels gewend dat er een vaccin is en antivirale middelen. Dit is echter een geheel nieuwe ziekte. We hebben geen geneesmiddelen. Epidemieën zijn een politiek risico. Verbergen helpt echt niet. Managen van de risicocommunicatie. Geruchten aanpakken. Let op dat de wetenschappelijke inzichten wel kunnen veranderen. Een grote dynamiek. We hebben allemaal een rol te spelen. We weten best veel over epidemieën maar dus niet alles. Mensen die angstig  zijn luisteren niet goed. Vertrouwen dient het vertrekpunt te zijn. Probleem is dat velen toch echt een serieuze behandeling nodig hebben. Dat zijn vaak ouderen met verminderde afweer. In ontwikkelingslanden nemen gezondheidswerkers een sleutelpositie in. Daarmee kwetsbaar!

Society has changed
Kai Kupferschmidt (Berlijn, Science) ziet begin januari 2020 wat onrust. In februari een verontrustend rapport. In China lijkt de lockdown te werken. Zou het onder controle zijn? Hij heeft ervaring met Ebola uitbraken in Liberia. Het was niet zozeer dat het Ebola-virus was veranderd. Maar de maatschappij was veranderd in enkele jaren. Er was meer wantrouwen tegen het overheid. Een groot verschil met vroeger. Uiteindelijk bleek de lokale reactie doorslaggevend. Het belangrijkste was gedragsverandering, zoals rond de rituelen bij begrafenissen in Liberia. Vertrouwen in de overheid cruciaal. Bedenkt dat er geen therapie is voor dit virus. Wantrouwen in Engeland ook gevoed door Brexit. We kunnen wat leren van Ebola aanpak.

Hoop
Ik hoop dat ik wat ongerustheid heb kunnen wegnemen. En belangrijker, David Prins inzicht heb kunnen verschaffen over misinformatie. Ik hoor het graag!

Websites