Een gebroken hart kent weinig genade en overkomt ons allemaal wel minstens eenmaal in het leven. Sommigen op jonge leeftijd, anderen als ze ouder zijn. Maar dat snijdende gevoel waardoor je het idee hebt dat je hart letterlijk gebroken is, geneest alleen door de tijd en de rede. De omgeving wil er liever niet teveel van horen en zien en zal de lijders proberen op te beuren. “Geen hand vol, maar een land vol!” “Joh, ga leuke dingen doen!” Je kent ze ongetwijfeld: de dooddoeners.
TAKO TSUBO
Echter: bij het zogenaamde ‘gebroken hart syndroom’ krijgt iemand symptomen die erg lijken op een hartaanval, die wordt veroorzaakt door een loodzware emotionele gebeurtenis. Het werd voor het eerst beschreven door Japanse onderzoekers in de jaren ’90 en door hen Tako Tsubo genoemd. Dit is een ouderwetse Japanse keramieken pot met een brede ronde bodem en een smalle hals, gebruikt om inktvissen te vangen. Het echografische beeld van de linkerhartkamer bij dit syndroom ziet eruit als zo’n pot.
STRESS
Dit wordt veroorzaakt door een opeenhoping van stresshormonen als cortisol en adrenaline. Deze kunnen ervoor zorgen dat het hart tijdelijk zwakker wordt of even verlamd raakt. De mensen die dit overkomt melden bijna allemaal dat ze vlak voor de symptomen begonnen, slecht nieuws over een familielid of geliefde kregen, een hevig conflict hadden of betrokken waren bij een ongeluk. Alle patiënten ervaren de typische symptomen van een hartaanval als pijn in de borst en kortademigheid. Onderzoekers zagen echter verschillen. Professor Richard Regnante: “Sommigen geloven dat dit syndroom een vorm van een hartaanval is dat zichzelf oplost, waardoor er geen permanente schade aangericht is. Anderen denken dat het simpelweg een probleem met de hartspier is.”
LITTEKENS
Bij sommige patiënten blijven verschillende onderdelen van de hartfunctie afwijken tot vier maanden na de traumatische gebeurtenis. Nadien heeft het hart van deze patiënten een soort litteken, wat er op duidt dat volledig herstel langer duurt. Tussen de 3% en 17% van de patiënten overlijdt binnen 5 jaar na de diagnose, met name ouderen en mensen met een reeds onderliggende ziekte. Vaak herstelt de linker hartkamer zich weer binnen enkele dagen, weken of maanden. Maar hoe wreed: soms zal een ‘gebroken hart’ dus nooit meer helemaal helen.
PARTNERS STERVEN
Hieruit valt ook te verklaren waarom oude mensen, die lang bij elkaar zijn, vaak zo snel na, of zelfs met elkaar sterven, zoals zwanen. Vanaf een bepaalde leeftijd kan een mens niet meer herstellen van een gebroken hart. Het gevoel dat iemand plots weer alleen in het leven staat en het verdriet, zorgen ervoor dat het immuunsysteem bij mensen op leeftijd heftig verzwakt. Zo wordt er meer stress ervaren waardoor de natuurlijke weerstand van het lichaam niet meer optimaal werkt. Een gebroken hart en een slechte gezondheid kunnen een dodelijke combinatie vormen. Jongeren hebben een sterker immuunsysteem dat tegen een stootje kan. Hoewel ze misschien psychologisch lijden, zal hun lijf het wel halen.
LICHAAM
Maar er gebeurt meer.
* Haaruitval
Binnen enkele weken na het verliezen van een geliefde, beginnen met name vrouwen in een alarmerend tempo haar te verliezen. Het hoge cortisolniveau zorgt ervoor dat het haar 30% slapper wordt en een paar maanden later uitvalt. Dit herstelt meestal weer van zelf.
* Infecties
Verdriet verzwakt het immuunsysteem, waardoor we kwetsbaarder zijn voor verkoudheid, griep, keelpijn en buikpijn. Ook hier kunnen we de schuld weer aan cortisol geven. Het stofje onderdrukt het immuunsysteem, waardoor ons lichaam niet meer goed in staat is te vechten tegen infecties of goed te reageren op vaccinaties.
* Hoofdpijn
Rouwverwerking kan leiden tot spanningshoofdpijn. De oorzaak hiervoor is nog niet helemaal bekend, maar de hoofdpijn wordt vaak gekoppeld aan een gespannen houding van de schouders en nekspieren.
* Hoge bloeddruk
Niet verrassend dat in de eerste weken na het verliezen van een geliefde de bloeddruk omhoog giert. Dat komt omdat de stresshormonen die vrijkomen in je bloedbaan ervoor zorgen dat het hart sneller klopt en de bloedvaten vernauwen. De verhoogde bloeddruk kan ook worden veroorzaakt door veranderingen in de levensstijl, zoals meer roken of drinken tijdens een emotioneel zwarte periode.
VERLIEZEN AAN DE DOOD OF AAN HET LEVEN
Chronische stress ligt aan de oorsprong van vele ziektes. Daarom is het voor de omgeving belangrijk om een gebroken hart niet af te doen als onbenullig ludduvudûh en voor degene zelf om er voor te zorgen dat de eigenwaarde zo snel mogelijk weer stijgt en een eigen leven op te bouwen. Het gemis blijft dan nog wel, maar het is ook weer mogelijk om alles in de juiste proporties te zien. Zij die het leven weer oppakken en een nieuw doel creëren, verwerken het verlies sneller. Hoewel de schok van een geliefde aan de dood verliezen in eerste instantie groter is dan hem (m/v/x) aan het leven verliezen, blijkt dat de ‘verweduwden’ opener blijven staan voor de buitenwereld en minder wrok koesteren dan de mensen met een levende ex. Opvallend is voorts dat mensen wiens liefdespartner overleed het vaker omschrijven als ‘een gat in het hart’ dan als een ‘gebroken hart’.
AFKICKEN
Maar iedereen met de ervaring van een pijnlijke relatiebreuk weet dat het belangrijkste advies ‘zet hem/haar uit je hoofd’ tegelijk ook het moeilijkste is. De reden daarvoor is dat de liefde (en zeker verliefdheid) eigenlijk een soort van verslaving is en daar moet je van afkicken met alle verschijnselen van dien. Zoals verliefdheid ons uitrust met een ‘roze bril’ zodat alles ineens veel mooier lijkt en de liefdesstofjes in ons lichaam zelfs geestelijke en lichamelijke pijn verzachten, doet een relatiebreuk die je niet wil, verwacht of hebt zien aankomen exact het tegenovergestelde. Van een zonovergoten relaxed strand beland je voor je gevoel in een knellend ijswak.
REMEDIES
Klinisch psycholoog Jeff Gardere, in Amerikaanse media bekend als Dr Jeff vertelt: “Je immuunsysteem is verzwakt. Je eet niet, je slaapt niet. Omdat je voortdurend onder stress staat, maak je ‘giftige’ hormonen en neurotransmitters aan. Hierdoor raak je steeds vermoeider en omdat ook je hersenen in de overdrive gaan, word je sneller ziek. Het is daarom erg belangrijk om in deze moeilijke periode bewust tijd vrij te maken voor ontspanning. Begin met goed voor jezelf te zorgen en zoek een gezonde uitlaatklep. Leer bijvoorbeeld een nieuwe sport of pik de draad van een vroegere hobby weer op. Zorg dat je toch voldoende slaapt, zodat je beter met die achtbaan van emoties om kunt gaan. Zo kun je op een nog redelijk gezonde manier zo’n traumatische gebeurtenis verwerken.”
PLUSPUNTEN
Een gebroken hart heeft veel weg van een posttraumatische stressstoornis, maar ondanks al die bakken leed, schuilen er ook voordelen in. Zo komen er emoties los, waarvan je niet eens wist dat je ze had. Dit leidt tot de volgende pluspunten voor je leven:
* Meer zelfkennis
* Je wordt er sterker van
* Je leert bij
* Je weet beter wat bij je past (en wat niet)
* Je leert je vrienden kennen
* Je staat weer open voor andere mannen en/of vrouwen
* Na verloop van tijd heb je tevens meer empathie ontwikkeld.
MOEDER NATUUR IS OOK AARDIG
Er is nog meer goed nieuws. Door middel van een juiste levenshouding en hulptroepen komen we over een verbroken relatie heen, om daarna opnieuw romantische gevoelens te kunnen koesteren. “In de hersenen zit een mechanisme dat mensen door woelige fasen in het leven sleept en dat zorgt voor herstel. De pijn geneest, net als een wond, met het verstrijken der tijd. Er is licht aan het eind van de tunnel”, aldus Professor Brian Boutwell van Saint Louis University. Hij en zijn team deden onderzoek naar wat er gebeurt wanneer een eerste relatie verbroken wordt (primary mate ejection) en er een nieuwe wordt gestart (secondary mate ejection). Er werd geconstateerd dat diverse hersengedeeltes helpen om door te gaan met het leven door een nieuwe partner te zoeken, alhoewel hij of zij in eerste instantie zal proberen de ex terug te winnen. Maar als dat niet lukt, dan zal het brein in actie komen en bepaalde emoties en gedragingen corrigeren, waardoor de weg wordt vrijgemaakt voor (op-)nieuw geluk.
Illustratie: Pixabay
