‘Geef ons het meisje voor deze fles cola.’ Verbaasd kijk ik naar de Rwandees in zwart pak die namens de familie van de bruidegom de onderhandelingen voert over de bruidsschat en daadwerkelijk met een fles pepsi naar voren komt lopen. De andere bruiloftsgasten gillen het ondertussen uit van het lachen.
Nu de honderd dagen voorbij zijn waarmee jaarlijks de genocide wordt herdacht, barst in Rwanda het bruiloftsseizoen los. Pascal, bij wie we logeren, sleept ons mee naar een huwelijk bij één van zijn buren. Hoewel we eerder bij bruiloften in Kasjmir, Koerdistan, Ethiopië en Zuid-Soedan waren, blijkt het in Rwanda weer geheel andere koek. Het bestaat uit verschillende ceremonies waar weken tussenin zitten, draait veel om toneelspel en duurt uren. Wij zijn te gast op de ‘Dowry Giving’, een enorme happening in de tuin van de familie van de bruid, waar de bruidegom met zijn gevolg de bruidsschat komt brengen.
Elektriciteitsdraden strippen
Als we stipt om 1 uur ’s middags met tientallen andere gasten klaarzitten op met linten versierde plastic stoelen tussen de kort gewiekte coniferen, is een Rwandese jongen nog op zijn dooie gemak bezig met het ophangen van decoratie en het strippen van wat elektriciteitsdraden voor lampjes. Anderhalf uur later komt in een stoet de bruidegom met zijn getuigen en familie de tuin binnenlopen met tussen hen in kratten frisdrank, manden vol flessen cola en Fanta en een grote gele jerrycan.
De vrouwen, allemaal met eenzelfde patroon omslagdoek over hun schouder geknoopt, en de mannen in zwart pak nemen plaats in een witte tent tegenover die waar de familie van de bruid op hen zit te wachten. ‘Het podium, de tenten, stoelen, schouderdoeken, dansers maar ook sommige sprekers worden allemaal ingehuurd’, vertelt Pascal terwijl alle gasten van een flesje prik worden voorzien. Als twee jongens op grote drums beginnen te slaan, verschijnen dansers in witte omslagdoeken, ontbloot bovenlijf en belletjes om de enkels die ritmisch op de grond stampen, om hun as draaien en hun armen afwisselend in de lucht spreiden en weer voor zich uit steken. ‘Ze beelden onze traditionele koeien uit met die enorme horens’, vertelt onze Rwandese host.
Ook de onderhandelaar kan worden ingehuurd
De bruid is ondertussen nog nergens te bekennen. Die mag het huis pas uitkomen, als beide families het eens zijn geworden over de bruidsschat. En dus grijpt na de dansact een man in zwart pak de microfoon en begint de onderhandeling. Terwijl zijn stem door de krakende boxen schalt, legt Pascal uit dat de bespreking nooit door de vaders wordt gevoerd maar door een broer of ander familielid. ‘Maar ook hier kun je iemand voor inhuren.’ Als de onderhandelaar met een fles cola de familie van de bruid probeert te overtuigen het meisje te halen, gieren de gasten het uit. ‘Maar we hebben hier genoeg eten en drinken. Kom met iets beters’, antwoordt de bemiddelaar van de familie van de bruid.
Dan verschijnt de man met een zeis, een schop en een lege jerrycan. ‘Om de koe te verzorgen, die uiteindelijk gaat worden gegeven’, verklaart Pascal op serieuze toon. Ik doe mijn best me in de Rwandese cultuur te verplaatsen, maar blijf het raar vinden hoe honderden volwassen mensen het zo leuk kunnen vinden om urenlang naar een gekunsteld toneelstukje te kijken. De uitkomst ligt immers allang vast. De Rwandese regering bepaalt dat een bruidsschat uit één zwart-witte Friese koe of acht Rwandese koeien moet bestaan (omdat een Friese koe meer melk geeft is het acht Rwandese koeien waard). Ook kan de familie van de bruidegom de waarde in geld betalen, wat deze familie doet.
Nadat de onderhandelaars met een enveloppe naar achter zijn verdwenen, verschijnen dansers in oranje jurken en mannen met luipaardcowboyhoeden met tussen hen in eindelijk de mollige bruid in oranje jurk en gele stiletto’s. Het geluk straalt er nog niet echt vanaf, maar als de bruidegom haar verwelkomt met een kusje, kan ze toch een glimlach op haar gezicht persen.
Een wijnglas Fanta
Na beide families uitgebreid te hebben begroet, nemen ze plaats op een bank op het podium. Daar blijkt het eindelijk tijd voor wat echte romantiek: omstebeurt laten de bruid en bruidegom elkaar drinken uit een wijnglas Fanta. Met moeite houd ik mijn schaterlach in. ‘Fanta? Hoe onromantisch is dat??’ Pascal legt me uit dat op de meeste bruiloften alleen frisdrank wordt geschonken, simpelweg omdat het goedkoper is. Niet begrijpend kijk ik om me heen. Hoeveel miljoenen francs moet dit feestje hebben gekost, en dan kan er niet een glas wijn of champagne vanaf? Of zijn wij in het westen tegenwoordig te geobsedeerd door drank? En moet je ook prima op de eeuwige liefde met Fanta kunnen proosten?
Dan begint het hoogtepunt van de dag: het buffet wordt geopend. Eén voor één stouwen alle bruiloftsgasten hun bord vol met halfgare friet, koude spagetti, twee soorten rijst, cassave en taai vlees. De toneelstukjes blijken echter niet voorbij. Op het grasveld verschijnen twee jongens met cowboyhoed die op gigantisch tempo in de microfoon beginnen te ratelen. Wederom hilariteit bij het publiek. ‘Ze noemen de namen van de koeien’, vertelt Pascal, waarop ik niet begrijpend antwoord dat er toch geen koeien zijn gegeven. Maar ook dit blijkt theater. ‘Vroeger werd dit gedaan door oude mannen, maar door de genocide is deze kennis verloren gegaan en huren we deze jonge jongens in om over de koeien te spreken.’
Maltbier met een rietje
Bij het buffet verkrijgbare blikjes Bavaria Malt blijken ondertussen populair bij veel mannen die er met rietjes uit drinken. Ook het oog van de onderhandelaar van de bruidegom valt erop en snel grijpt hij weer de microfoon. ‘Hierbij bied ik jullie ook nog dit blikje Bavaria Malt aan. Drink je dit, dan word je goed in bed’, grinnikt hij waarna het publiek weer dubbelklapt van het lachen. Grinnikend vraag ik me af wie ooit in Nederland had gedacht dat een blikje Bavaria Malt nog een rol zou kunnen spelen op een Rwandese bruiloft.
