Mieke Vorster (38) kreeg het bekende appje van een dochter: “Nou had mijn dochter net een nieuwe telefoon, dus het kon wel waar zijn. Ze belden me eerst met dat nummer, maar toen kreeg ik een appje van mijn ‘dochter’ met haar foto erbij dat haar telefoon stuk was en dat ze mij wel kon horen, maar ik haar niet. Ze gebruikte de telefoon van een vriendin, want haar telefoon was gestolen, daar zat ook haar bankpas in. Achteraf zeg je: Hoe kan haar foto daar dan op staan als het de telefoon van haar vriendin is? Maar daar denk je op dat moment niet aan. Ze schreef me dat er nog twee boetes uit 2019 openstonden, eentje voor 104 euro omdat ze geen ID bij zich had van en eentje voor 90 euro voor fietsen door rood licht. Inmiddels was dat zo opgelopen dat ze 1980 euro moest betalen. Ik schrok heel erg, ze vertelde me nog dat ze een nieuw pasje had aangevraagd en dat ze dat na drie dagen zou krijgen. Ik wilde mijn dochter wel helpen, maar toen kreeg ik een tikkie van 750 euro, want dat is het maximumbedrag. Ik vertrouwde het toch niet helemaal, ik wilde met haar bellen, maar toen kreeg ik foto’s te zien. ‘Dat is me broer en dat is me zus. Nou weet je toch wel dat ik het ben hè mam’ stond in de app. Daar ging het fout. Dit is echt niet het taalgebruik van mijn dochter, ‘me broer’, zij zegt ‘mijn broer en zus’. Ik belde mijn dochter ondertussen op het nummer dat ze had en ze nam gewoon op. Toen wist ik dat het oplichters waren. Ik heb ze de hele avond aan de praat gehouden zodat ze niemand anders konden gaan oplichten. Pas tegen het einde van de avond zei ik dat ik mijn dochter gesproken heb, toen was ineens alles weg. Ik schrok er gewoon van dat ik echt overwogen heb om te betalen, ook al waarschuw ik iedereen al tijden hiervoor. Ze weten zoveel van je, dat is gewoon eng.”
Code doorsturen
Bram Kikker (46) zijn WhatsApp werd gehackt. “Ik kreeg een appje van een collega of ik even een code door wilde sturen. Dat gebeurt wel vaker via mijn werk, dus ik zocht er niets achter. Achteraf is daarmee mijn WhatsApp overgenomen. Het was al laat in de avond, ik lette niet goed op en stuurde zo de code door. Toen brak de hel bijna los, ik kreeg allemaal telefoontjes van familieleden en vrienden wat er aan de hand was en of het wel goed met mij ging. Iedereen had appjes gehad met de vraag of ze geld naar mij konden overmaken, vooral de mensen die dicht bij me staan. Collega’s kregen een verzoek van mij zogenaamd om een code door te sturen, waarmee zij dan weer gehackt werden… Jammer genoeg is iemand in de ‘hulpvraag’ getrapt en maakte bijna 1000 euro over. Een ander was zo slim om dat geld zelf rechtstreeks naar mij over te maken, dat kwam dus ook keurig op mijn bankrekening binnen en dat heb ik weer teruggestort. Ik hoorde ook van mensen dat ze hele gesprekken hadden met de oplichters, dat had ik kunnen zijn. Het klonk erg overtuigend. Griezelig. Ik heb nu een afspraak bij de politie om aangifte te doen. Inmiddels heb ik een verificatiecode (zie onder, red) aangezet in WhatsApp, net als veel vrienden en collega’s.”
De collega
Freek de Jong (45) kreeg een appje van een collega. “We waren niet eens echt goed bevriend, maar ik had in die week daarvoor toevallig met hem geappt. Ik kreeg onder zijn naam een berichtje binnen dat hij nogal omhoog zat met een factuur en of ik hem 250 euro wilde lenen. Dat vond ik wel wat vreemd, maar het leek zo echt. Ik bedacht ook dat hij wel erg omhoog moest zitten om aan mij dat geld te vragen. Toen ik een Tikkie kreeg, heb ik het overgemaakt. En ik was niet de enige, in totaal is 2100 euro overgemaakt via Tikkies. Vanuit de goedheid van je hart wil je niet vervelend doen en vragen gaan stellen, maar dat had ik dus wel moeten doen achteraf. Via via kreeg ik vlak nadat ik het geld overgemaakt had, een berichtje dat de telefoon van die bewuste collega gehackt was en dat veel mensen benaderd waren door oplichters. Dat doet wel pijn. Ik heb het al niet erg breed. Maar ja, ik heb het vrijwillig overgemaakt, dus ik kan verder naar mijn geld fluiten. Natuurlijk heb ik aangifte gedaan, maar het is de vraag of ik daar nog wat van terugzie…”
Via Marktplaats
Jacky Willems (56) had een regenjas te koop staan op Marktplaats. “In plaats van een bericht via Marktplaats, kreeg ik een appje. Daar was ik nogal verbaasd over, maar ondanks dat de alarmbellen hadden moeten gaan rinkelen klikte ik toch op de link. De bieder kon zogenaamd geen geld overmaken, maar hij kon wel betalen met een tikkie. Dat vond ik raar, want dat hoort toch niet zo? Maar echt, binnen een minuut trapte ik erin. Ik kwam toen inderdaad bij de bank uit, maar ik kon verder niets doen, alles was opeens geblokkeerd. Achteraf hoorde ik van mijn bank de ING dat ze toen al mijn hele telefoon en ook mijn bankrekening overgenomen hadden. Ik schrok me wezenloos. Het lukte me niet direct om hulp te vinden op de site van ING, maar toen ik een nummer gevonden had belde ik dat. Ondertussen bleek ING al bezig te zijn en kreeg ik sms’jes dat mijn rekening geblokkeerd was. Zij waren al bezig met deze verdachte. Er werd twee keer 104 euro afgeschreven van mijn rekening, meer konden ze niet doen, want toen had de bank alles geblokkeerd. Dat geld heb ik keurig binnen een half uur weer terug op mijn rekening. Maar ik was intussen flink overstuur. Ik schaam me flink dat ik hier ingetrapt ben. Mijn les daaruit is dat ik mijn mobiele nummer nooit meer op Facebook zet.”
Het bankpasje
De 16-jarige zoon van Pieter Verwoerd (42) werd via Whatsapp door een kennis benaderd. “Mijn zoon Bart heeft twee bankrekeningen. De ene kreeg hij van zijn moeder en de andere van mij. Die kennis had een bankrekening nodig en een pasje om geld over te maken, Bart zou 50 euro krijgen voor het pasje en de code. Dat is best een bedrag voor een zestienjarige, dus hij ging akkoord. Hij ging naar de afgesproken plek waar hij het zou overhandigen, maar toen verscheen er iemand met een bivakmuts. Bart schrok daar heel erg van, hij gaf snel het pasje en de pincode en ging met 50 euro naar huis. Toen vertelde hij het aan mij. Via internetbankieren konden we zien wat er gebeurde op de rekening. Er werd in totaal 680 euro op gestort en ook meteen gepind. Achteraf bleek dat twee jassen en een laptop te koop waren aangeboden op marktplaats, daar was voor betaald naar deze rekening, maar de spullen zijn nooit geleverd. Het erge is nu dat mijn zoon medeplichtige is aan oplichting. De bank heeft zijn rekening opgeheven en hij staat voor vijf jaar op de zwarte lijst! We deden aangifte bij de politie, maar daar werd nogal laconiek gedaan. Ze hadden geen tijd voor onze aangifte. We gaven het ook door aan de wijkagent, maar na vier maanden hebben we daar nog geen reactie op gehad. Omdat de dader met een bivakmuts verscheen, denken we dat het een bekende is. Maar er kan ook een hele groep achter zitten. Praat over dit soort dingen met je kinderen, want de ellende die hier achter vandaan komt is veel te groot. Ik kijk nu af en toe op de telefoon van mijn zoon om te zien of alles goed gaat.”
– Helpdeskfraude adviseert om nooit geld over te maken op basis van een app of mail alleen.
– Zorg ervoor dat je diegene spreekt om er zeker van te zijn dat het echt is. Stel vragen waar alleen diegene het antwoord op weet en wat niet op Facebook staat.
– Spreek met je familie af hoe je elkaar benadert als er ooit een noodsituatie is.
– Pas op met wat je allemaal online zet, want cybercriminelen zien die informatie ook. Je profielfoto op Facebook is altijd openbaar, die kan dus ook gebruikt worden. Wees je bewust van wat je deelt.
– In WhatsApp kun je bij instellingen ‘Verificatie in twee stappen’ inschakelen, zodoende heb je een extra beveiliging tegen hackers.
– Word je wel geappt? Noteer dan het telefoonnummer van de afzender bij WhatsApp en doe aangifte, ook op Fraudehelpdesk.
Sommige namen en situaties zijn veranderd in verband met privacy
Een eerdere versie van dit verhaal verscheen in Panorama
Photo by Anton from Pexels
