De nominaties voor de Libris Literatuurprijs 2013 zijn bekend:
Jan van Aken – De afvallige
Saskia De Coster – Wij en ik
Stefan Hertmans – Oorlog en terpentijn
Natalie Koch – De sterren stil
Tom Lanoye – Gelukkige slaven
Marente de Moor – Roundhay, tuinscène
Margriet de Moor – Melodie d'Amour
Ilja Leonard Pfeijffer – La Superba
Jannie Regnerus – Het lam
Ineke Riem – Zeven pogingen om een geliefde te wekken
Allard Schröder – De dode arm
Jeroen Theunissen – De omwegen
Vrouwkje Tuinman – De rouwclub
Wytske Versteeg – Boy
Joost de Vries – De republiek
Pieter Waterdrinker – Lenins balsem
Robbert Welagen – Het verdwijnen van Robbert
Miek Zwamborn – De duimsprong
Begin maart wordt de shortlist bekendgemaakt.
_____
Natalie Koch – De sterren stil
Querido, 333 p., €19,95/€ 13,99 (e-boek)
______
Wordt de dood kleiner naarmate de tijd verstrijkt? Of groter?
Hoe meet je de dood? Waar zet je groeistreepjes? (…) Hoe meet ik of het verdriet krimpt? Moet ik blij zijn als blijkt dat het echt helemaal weg is?
Hoofdpersoon van de roman De sterren stil van Natalie Koch is, meer nog dan de personages zelf, de dood. Wat gebeurt er als een dierbare plotseling wordt weggerukt? Hoe moet je als achterblijver omgaan met het verlies, de herinneringen, met het leven dat onherroepelijk en onstuitbaar verdergaat?
De sterren stil cirkelt rondom een personage dat schittert door afwezigheid. De jonge fotograaf Dennis – over hem gaat het in het citaat hierboven – kwam niet meer terug van een reportage in het buitenland; hij verongelukte in een orkaan en liet zijn vrouw Brenda en dochter Noortje achter.
Acht jaar na dato begint het leven enigszins zijn normale loop te hernemen. Al voelt dat voor de personages om wie het verhaal van Koch draait, nog steeds niet zo. Brenda durft zich schoorvoetend open te stellen voor nieuwe liefde, maar worstelt met haar schuldgevoel jegens Dennis en Noortje. Noortje realiseert zich dat zij weinig van haar vader afweet en is bang dat hij definitief zal verdwijnen nu Brenda sterren in haar ogen krijgt door een andere man. George, de beste vriend van Dennis, kan maar niet over diens dood heen komen. En dan is er nog Dennis’ moeder Sophia, net als haar zoon een mysterieuze figuur, die hem als kind achterliet. Haar plotselinge komst doet het stof van het verleden opnieuw opwaaien.
Vingerafdrukken
In de terugkerende hoofdstukken ‘Het waterpeil van de dood’ en ‘Vliegers en parachutes’ kijken we afwisselend door de ogen van George en Noortje op hun zoektocht naar de vingerafdrukken die er van Dennis zijn achtergebleven in hun leven. De vriendschap tussen George en Dennis blijkt niet zo idyllisch als aanvankelijk leek. George’ gemis en schuldgevoel ketenen hem vast aan vroeger. Noortje voert op haar eigen manier een stille loopgravenoorlog tegen de toekomst:
Ik kijk in de geschiedenis. Dat zei de man van de sterrenwacht. Het licht van de sterren doet er soms wel duizenden jaren over om ons te bereiken. De ster waar ik naar kijk, kan allang uit zijn. Een baan licht is een draad naar vroeger. Een draad om langs omhoog te klimmen, terug de tijd in. Zien hoe mijn vader eruitzag als hij bewoog in plaats van stil op een foto stond. Hoe hij liep. Praatte. Wat hij zei.
In zorgvuldig gecomponeerd proza snijdt Koch mooie thema’s aan: verlies, rouw, trouw en verraad. Ieder personage heeft een eigen beeld van de dode, die even veelkantig als ongrijpbaar was. Wie kende hem echt? Wie heeft het meeste ‘recht’ op verdriet? Hoe het verleden los te laten?
De hoofdstukken van George en Noortje hebben hun eigen toon en klank, en beide bevatten zinnen waar je als lezer op kunt kauwen of die smelten op de tong. Een enkele keer schieten de metaforen uit de bocht, maar voor de hand liggend of vlak zijn ze zelden – niet ‘bekrast door de nagels van het dagelijks leven’, om Kochs eigen woorden te gebruiken.
Na haar subtiele debuutroman Streken maakt Natalie Koch met De sterren stil andermaal duidelijk dat ze zowel iets te vertellen heeft, als over de stilistische capaciteiten beschikt om dat te doen.
