Amerika is afgebeeld als een vrouw die half zittend, half staand haar linkerarm beschermend boven een arbeider houdt, een verwijzing naar de vele migranten die vanuit Europa naar Amerika kwamen en in New York een thuis vonden. In haar andere hand heeft zij een toorts als teken van vooruitgang. Zij kijkt trots en vastbesloten, met haar blik voorwaarts.
Zo keek meer dan 100 jaar geleden de VS naar zichzelf en Europa, en zo ziet ze zichzelf en Europa nog steeds. Daar waar Nederland en Europa al jaren aan het steggelen zijn over het wel of niet legaliseren van marihuana, heeft New York als 15de staat in de Verenigde Staten in maart 2021 marihuana gelegaliseerd. Ze heeft dat op een manier gedaan, die uniek is voor de Verenigde Staten.
Van vooruitstrevend naar een full-stop
Nederland begon als een vooruitstrevend land ten aanzien van marihuana. In 1976 werd de Opiumwet aangepast waardoor er een onderscheid ontstond tussen hard- en softdrugs. Het gebruik van hard- en soft drugs is vanaf dan niet meer strafbaar en de straffen voor handel in softdrugs liggen nog steeds een stuk lager dan voor handel in harddrugs.
In de Opiumwet staat ook dat onder bepaalde voorwaarden afgezien kan worden van vervolging voor de verkoop van en handel in marihuana. Ofwel in 1976 begon het beroemde gedoogbeleid van Nederland. Coffeeshops, toen nog huisdealers genoemd, mochten onder voorwaarden hasj en wiet verkopen aan gewone klanten. Vanuit de hele wereld kwamen toeristen naar Nederland om legaal marihuana te kopen en te roken. De coffeeshops in het centrum van Amsterdam deden goede zaken, evenals die in Rotterdam en Limburg. Het woord drugstoerisme werd opgenomen in het Nederlands woordenboek.
Het tij veranderde in 1996. Vanaf toen zijn steeds strengere regels gaan gelden voor coffeeshops, omdat het gebruik en verkoop van marihuana volgens de overheid uit de hand liep. De leeftijdsgrens werd verhoogd van 16 naar 18 jaar en er mocht minder verkocht worden aan een klant. In de jaren 2000 stelde de landelijke overheid nog meer regels in om vooral het drugstoerisme in te perken en de toegang tot een coffeeshop moeilijker te maken. Zo mag er niet meer gerookt worden in een coffeeshop, en in veel gemeenten mogen coffeeshops niet binnen 350 meter van een school gevestigd zijn.
Op dit moment vindt er in Nederland een experiment plaats om in beperkte mate de teelt van marihuana te legaliseren. Het plan komt uit het regeerakkoord van 2017. In 2020 zijn 10 telers geselecteerd door middel van een loterij, maar de verkoop van de door hen geteelde marihuana is nog tot zeker april 2023 uitgesteld. Het zeer moeizame proces van dit experiment is trouwens door Frans Bromet prachtig vastgelegd in zijn documentaire ‘Legale Wiet’.
Legalisatie van marihuana in New York
De Verenigde Staten heeft misschien lang gewacht, maar sinds 2012 hebben verschillende staten de teelt, handel en gebruik van marihuana volledig gelegaliseerd. Maar al daarvoor was de teelt en gebruik van marihuana als medicijn al in veel staten toegestaan, zoals in Californië. Het zijn de staten Washington en Colorado die als eerste in 2012 ook het recreatief gebruik van marihuana legaliseerden.
De staat New York is dus een laatkomer. Eind maart 2021 heeft zij eindelijk het gebruik van cannabis voor volwassenen gelegaliseerd. Ook heeft ze een aantal vergaande maatregelen getroffen om de schade te repareren van de war on drugs en het stop-sniff-frisk-beleid van de New Yorkse politie. Want vooral de Afro-Amerikaanse en Latijns-Amerikaanse gemeenschappen waren het slachtoffer van dit discriminerend beleid.
Wel gebruiken, maar nog niet verkopen
Wie nu door Manhattan wandelt, ruikt regelmatig de geur van marihuana. Ook al is het gebruik toegestaan, de eerste vergunningen voor de teelt, verwerking en verkoop van marihuana zijn nog maar net uitgegeven.
The City, een New Yorks online nieuwsplatform, meldde eind 2021 al dat ondernemers niet kunnen wachten met de verkoop van marihuana. Een aantal zoeken de mazen in de wet op om toch te kunnen verkopen. De een doet dat door te werken met een donatiesysteem, waarbij men als dank marihuana cadeau krijgt. Een andere ondernemer heeft een service opgezet waar mensen lid van worden en als dank voor hun lidmaatschap marihuana ontvangen.
Op Times Square staan om de 50 meter busjes van WeedWorldCandies, waar toeristen gretig marihuana kopen. Ze komen alleen van een koude kermis thuis, want deze marihuana en voorgerolde joints bevatten namelijk geen THC, de werkzame stof die ervoor zorgt dat je high wordt.
Ook in diverse winkels wordt al marihuana aangeboden, niet alleen om te roken maar ook verwerkt in snoepjes. Gummybears zijn de meest bekende daarvan. Ook hier zit nauwelijks THC in, maar vooral CBD. Zo heeft menig New Yorker al CBD-olie op de tong gedruppeld of op haar lichaam gesmeerd. Men gelooft dat het een geneeskrachtige werking heeft, dat het lichaamsklachten wegneemt en hen helpt om te ontspannen. Volgens Jellinek in Nederland, de grootste instelling voor verslavingszorg, zijn de bewijzen daarvoor niet wetenschappelijk aangetoond. Maar dat maakt de New Yorkers niet uit, de vele jaren van promotie van marihuana als medicijn hebben inmiddels haar sporen achtergelaten.
In ieder geval zijn eind juni de eerste vergunningen voor de teelt en verkoop van marihuana afgegeven door de speciaal daarvoor opgerichte staatsdepartement voor cannabis. Niet iedereen komt in aanmerking voor een vergunning. De eerste serie van vergunningen gaan naar aanvragers die ooit zijn veroordeeld voor het bezit van marihuana, en hun familieleden. En daarmee komen we aan bij wat de legalisatiewet van New York zo bijzonder en vooruitstrevend maakt.
Verkoop van cannabis zonder THC op straat in Manhattan
Reparatie van geleden schade door discriminatie en war on drugs
De belangrijkste reden voor New York om marihuana nu pas te legaliseren, is omdat zij met de legalisatie ook iets terug wilde doen voor de Afro-Amerikaanse en Latijns-Amerikaanse gemeenschappen die de meeste last hebben gehad van de war on drugs in het algemeen en het stop-sniff-frisk-beleid van de politie in het bijzonder.
Om een idee te geven; in 2018 waren in de Verenigde Staten 4 op de 10 drugsgerelateerde arrestaties voor marihuanabezit. En de meeste mensen die werden gearresteerd waren mensen met een niet witte huidskleur. Als persoon met een donkere huidskleur had 15 keer meer kans om gepakt te worden met marihuana dan mensen met een witte huidskleur. In buurten waar voornamelijk Latijns-Amerikanen en Afro-Amerikanen woonden, werden regelmatig stop-sniff-frisk-acties gehouden. Deze kwamen in de plaats van de stop-frisk-acties op basis van etnisch profileren En terwijl dat gebeurde konden moeders in de Upper East Side van Manhattan vrolijk bloggen over waarom marihuana van hen een betere moeder maakte, zonder gearresteerd te worden. In wijken waar vooral witte mensen wonen werden nooit stop-sniff-frisk-acties gehouden.
De staat New York heeft daarom in haar Marihuana Regulation & Taxation Act (MRTA) opgenomen, dat:
-veroordelingen vanwege bezit van marihuana worden verwijderd van het strafblad.
-vijftig procent van de vergunningen voor het telen, verwerken en verkopen van marihuana gaat naar mensen die deel uit maken van gemeenschappen die disproportioneel zijn geraakt door het handhaven van het cannabisverbod of behoren tot een andere ondervertegenwoordigde groep.
-de extra belastingopbrengst wordt teruggegeven aan de community. Zo gaat 40% van de netto belastingopbrengst op verkoop van marihuana naar scholen, 20% naar verslavingszorg en voorlichting en 40% naar een fonds dat projecten in de community ondersteunt.
Focus op lokale bedrijven en teelt
Omdat New York nu pas overgaat op legalisatie van marihuana, heeft ze goed kunnen kijken naar de ervaringen in andere staten. Met steeds meer staten die marihuana legaliseren, is er ook een enorme nieuwe industrie ontstaan. Zo zijn er al bedrijven die miljoenen omzet draaien met het kweken, verwerken en verkopen van marihuana in verschillende staten.
De inschatting is dat de markt voor cannabis in New York alleen al zo’n $ 4.6 miljard bedraagt. Reden genoeg dus voor bestaande bedrijven uit andere staten om de New Yorkse markt te willen betreden. In andere staten is dat ook gebeurd, waardoor lokale ondernemers geen kans kregen en er minder belastinggeld door de staat werd geïnd.
New York wil deze instroom van bedrijven van buiten de staat voorkomen. Daarom stelt ze als eis dat de marihuana in de eigen staat moet worden geteeld, en dat de licentiehouder ook in de staat woonachtig is. Daarnaast heeft de staat een organisatie opgezet, die de aanvragers ondersteunt bij het aanvragen van leningen en het vinden van geschikte verkoopruimte. Want voor de opzet van een boerderij en het runnen van een winkel is geld nodig, geld dat veel mensen uit achtergestelde gemeenschappen niet hebben.
En dat is nu precies waar het al fout gaat met het wietteeltexperiment in Nederland. Eén van de ingelote telers heeft namelijk 80% van haar aandelen verkocht aan de Canadese marihuanakweker Village Farms. Een andere teler heeft ook een flink deel van de aandelen aan een Canadese investeerder verkocht. En de reden dat veel Nederlandse telers nog niet kunnen starten met hun bedrijf, is omdat banken hen geen lening willen verstrekken in verband met mogelijke witwasserij.
Een avondje marihuana roken met vrienden
De staat New York gaat ook het roken van marihuana in speciale cafés toestaan. Iets wat in Nederland grotendeels is afgeschaft in verband met overlast, maar ook vanwege overmatig gebruik van marihuana. In New York verheugt een deel van de inwoners zich juist op het met vrienden gebruiken van marihuana in speciale cafés.
Het roken van marihuana is voor hen een ontspannen en sociale gelegenheid. Als ik hen hierover hoor praten, dan lijkt het gebruik van marihuana hip en trendy te zijn. Al snel komt een beeld bij mij naar boven dat Europeanen binnenkort naar New York zullen afreizen om in lounges met elkaar onder het genot van een hapje en drankje cannabis te gebruiken.
In New York, maar ook elders in de Verenigde Staten, wordt veel positiever naar het gebruik van marihuana gekeken dan in Nederland. Zo associeer ik het gebruik van marihuana door volwassenen toch als iets voor loosers of mensen met problemen. Ik ken geen mensen die beweren dat marihuana hen tot een beter mens maakt. Ook ken ik geen ambtenaren of directeuren die openlijk vertellen over hun marihuana-gebruik aan een journalist. Hier in New York gebeurt dat wel.
Coffeeshops die ook cannabis, met nu nog alleen CBD erin, verkopen
Imago van marihuana
De jarenlange lobby voor acceptatie en legalisatie van medicinale marihuana heeft in de Verenigde Staten vooral de positieve aspecten van marihuana naar voren gebracht. Hierdoor is een grote tolerantie gekomen voor legalisatie van marihuana. Uit een onderzoek van Pew Research Center (2021) blijkt dat 60% van de ondervraagde Amerikanen voor legalisatie is van marihuana, zowel voor medicinaal als recreatief gebruik. Slechts 8% is tegen legalisatie. Ik ben benieuwd wat de cijfers in Nederland zijn. Want in Nederland melden organisaties als Jellinek juist dat marihuana-verslaving wel degelijk een probleem is. Een minder groot probleem dan drank en gokken, maar dat het gebruik van marihuana wel degelijk kan leiden tot psychische verslaving dat invloed heeft op het dagelijks functioneren.
Jellinek geeft aan dat vooral veel blowen op jonge leeftijd schadelijk is voor de ontwikkeling. New York heeft, net als voor alcohol, een leeftijdsgrens van 21 jaar ingesteld voor het gebruik van marihuana. Het wil ook door middel van educatie en campagnes duidelijk maken wat de voor- en nadelen zijn van marihuana. Goed bedoeld, maar tegelijkertijd mogen de verkopers van marihuana ook reclame maken voor hun winkel en producten. Cannabis mag actief gepromoot worden in de metro, op de radio, op de televisie en ook beperkt op social media. Er zijn geen beperkingen vanuit de staat, behalve dat de advertenties niet gericht mogen zijn op kinderen. Daardoor rijst de vraag tot in hoeverre de mogelijke risico’s van marihuana, vertelt door de staat, de doelgroep zal bereiken tussen een veelvoud aan boodschappen over de positieve effecten van het middel.
Voorlichting van New York Staat in de metro van New York
Toekomst
Het is duidelijk, de staat New York heeft haar blik voorwaarts gericht, net als het standbeeld voor het Nationaal Museum over Amerikaanse Indianen. In haar Marijuana Regulation & Taxation Act biedt ze achtergestelde gemeenschappen bescherming en steun, zodat ook zij kunnen profiteren van de nieuwe industrie. New York ziet vooral de enorme potentie qua economische ontwikkeling die het legaliseren van marihuana met zich meebrengt. En daardoor is marihuana nu gelijkgesteld met alcohol en tabak.
Tegelijkertijd zit Europa en vooral Nederland onderuitgezakt op haar troon met een gefrustreerde blik, want ze is niet in staat het verleden los te laten en met een heel nieuw plan voor de toekomst te komen. Daardoor is Nederland met haar ooit progressieve gedoogbeleid tot een karikatuur geworden.
Informatiebronnen gebruikt voor dit artikel:
- Website Office of Cannabis Management New York
- Interview met Aaron Ghitelman – Deputy Director of Communications – New York State office of Cannabis Management
- Website Jellinek informatie over cannabis/wiet en hasj
- Artikelen PEW Institute:
- Artikelen NOS:
- Artikel The City:
- Informele gesprekken met Amerikanen en New Yorkers
- Observaties op straat in New York
