WikiLeaks-chef Julian Assange zei het drie jaar geleden al in een telefonisch interview: de levensader voor een klokkenluiderswebsite is dat klokkenluiders het vertrouwen hebben anoniem te blijven. "Onze reputatie is alles. Mensen geven ons verantwoordelijkheid door te lekken en door onze site te bezoeken", zei Assange in een telefoongesprek, dat ik met hem had vlak nadat de website in april 2010 bekend werd door publicatie van videobeelden van een helikopteraanval in Irak.
De vraag is dan ook hoe potentiële klokkenluiders die reputatie zien. De belangrijkste WikiLeaks-klokkenluider, Bradley Manning, zit al jaren in de cel – geen prettig vooruitzicht als je overweegt om je geheime documenten naar WikiLeaks te sturen. En al zou je het willen – het is al jaren onmogelijk om dat via de anonieme dropbox te doen, waar WikiLeaks bekend mee werd. De recente publicaties van de site kwamen via andere wegen in handen van Assange c.s. De meest recente – de Kissinger Cables – zijn 'gewoon' archiefmateriaal.
Strongbox
Vandaag probeert tijdschrift The New Yorker in dat gat te springen. Het presenteerde woensdagochtend Strongbox, een methode om anoniem stukken naar het blad te sturen. In een begeleidend artikel legt het blad uit dat de identiteit van de klokkenluiders onbekend zal zijn bij de redactie. "Als iemand ons vraagt (wie de bron is), kunnen we dat niet vertellen", aldus The New Yorker.
Strongbox is ontwikkeld door de eerder dit jaar overleden Aaron Swartz en Wired-auteur Kevin Poulsen. Volgens Poulsen zochten hij en Swartz naar een "iets veiliger manier voor journalisten en hun anonieme bronnen om te communiceren", schrijft Poulsen in een blogpost. Volgens Poulsen heeft de pers nauwelijks iets gedaan om de technologische vooruitgang bij te houden.
Anonimiteit
Dit signaleerde hacker/activist Jacob Appelbaum onlangs ook. Ik sprak hem enkele maanden geleden tijdens een conferentie in Den Haag. "Het is duidelijk dat het voortbestaan van journalistiek wordt bedreigd door het feit dat journalisten vrij onwetend zijn van technologie in het algemeen. En dat is geen sneer naar ze. De realiteit is dat als je journalistiek studeert, je geen wiskunde of computerwetenschap leert – tenzij het je hobby is. Je begrijpt niet hoe technologie werkt en hoe menselijke beloftes (dat anonimiteit is gegarandeerd – PT) worden geschonden door technologische realiteit", aldus Appelbaum.
Hebben we WikiLeaks nog nodig?
Strongbox past in een trend. Andere media zijn al eerder begonnen met het aanbieden van online opstuursystemen voor klokkenluiders, zoals Al-Jazeera en de Wall Street Journal, met wisselend succes. Ook de Offshore Leaks waren een mooi voorbeeld: een gigantisch bestand aan informatie over belastingparadijzen. Datajournalist James Ball, betrokken bij dat project, vroeg zich onlangs af: hebben we WikiLeaks nog nodig? "Het is wellicht ironisch dat WikiLeaks archiefmateriaal heeft gepubliceerd (de Kissinger Cables) terwijl de mainstream media die (WikiLeaks) zo vaak aanvalt, een enorm actueel lek publiceert."
Mogelijk volgen nog meer media. De achterliggende techniek achter Strongbox, heet DeadDrop, en is geschreven als 'open source' – wat inhoudt dat anderen er ook mee aan de slag kunnen. Essentieel zal zijn of potentiële klokkenluiders het gevoel hebben dat Strongbox/DeadDrop veilig genoeg is om hun anonimiteit te garanderen.
Meer van Peter Teffer? Neem een abonnement!
